Kahramanmaraş'ta hayvancılık...

Ayak basmadığımız bir-iki ilden biriydi Kahramanmaraş. DÜNYA Gazetesi Kahramanmaraş Temsilcisi, arkadaşım Ali Eskalen'in daveti ile geçen salı akşamı İzmir'den Adana'ya oradan da Kahramanmaraş'a ulaştık. Tarım ve hayvancılıkta çok büyük potansiyele sahip olan Kahramanmaraş'ta önemli yatırımları yerinde gördük

Kahramanmaraş Sanayici ve İşadamları Derneği'nin düzenlediği "Tarım ve Hayvancılıkta Ne Yapabiliriz?" konulu panelde yazarımız Dr. Rüştü Bozkurt ile birlikte görüşlerimizi paylaştık. Bilgilerimize yenilerini ekledik. Telefonla tanıştığımız, dostlarla ilk kez yüz yüze gelerek hasret giderdik.

Kahramanmaraş'ta geçirdiğimiz 24 saatte edindiğimiz bilgilerin ve gözlemlerimizin özeti şöyle:

1- Sahip olduğu iklim, su kaynakları, verimli toprakları ile hububat, bakliyat, pamuk, şekerpancarı, zeytin, sadece Karadeniz'de yetiştiğini sandığımız fındık, ceviz ve her türlü meyve ve sebze yetiştiriciliğinin yapıldığı tarım potansiyeli son derece yüksek olan Kahramanmaraş'ta hayvancılık yatırımlarına da büyük ilgi var.

2- Hayvancılık, küçük ve aile tipi işletmelerin yanı sıra son yıllarda kurulan modern işletmelerle yapılıyor. Son dönemde 500 başın üzerinde 6 hayvancılık işletmesi kurulduğunu öğreniyoruz. Bunlardan ikisini gördük. Sadece Kahramanmaraş'ta değil ülke genelinde hayvancılık sektörüne bilgi birikimi ve deneyimleri ile katkıda bulunan Eşref Şekerli'nin kurduğu Hünkar Çiftliği'nin ildeki yatırımcılara önderlik yaptığına tanık olduk. "Bu çiftlikte ineklere inek muamelesi yapılmaz!" sloganı ile faaliyet gösteren Hünkar Çiftliği'nin sahibi Eşref Şekerli, Türkiye'de mera kiralayarak hayvancılık yapan ilk yatırımcı olduğunu söylüyor. Çiftlikte 900 hayvan var. Kaba yeminin büyük bölümünü kendisi üretiyor. Sütünü litresi 85 kuruştan kentin en büyük süt alıcısı konumundaki Mado'ya satıyor. Ziyaret ettiğimiz Doru Çiftliği ise Kahramanmaraş Sanayici ve İşadamları Derneği Başkanı Ahmet Kamil Şirikçi ve ailesinin yeni kurduğu modern bir işletme. Çiftlikte 650'si sağmal 1.200 hayvan var. Kapasitesi ise 3 bin 300 hayvan. Bitkisel üretim ile hayvansal üretim iki ayrı çiftlikte ve birbirinden bağımsız yapılıyor. Hayvan çiftliğinde insan, hayvan ve araç trafiği tamamen birbirinden ayrılmış. Hayvan hastalıklarının yaygınlığına dikkat çeken Ahmet Kamil Şirikçi, araçların ve insanların bir çiftliğe kontrolsüz girişini; pamuk deposuna elde çakmakla girmeye benzetiyor ve çiftlikte araç ve insan girişine izin vermediklerini söylüyor. Hastalıktan ari işletme olmak için çabalarını sürdürdüklerini söyleyen Şirikçi, günlük ortalama 14 ton olan süt üretimini 30 tona çıkardıklarında süt işleme tesisi kuracaklarını ve butik peynircilik yapmak istediklerini ifade etti. Şirikçi'nin bir başka hedefi ise damızlık çiftliği olmak ve iç piyasaya damızlık satmak. Damızlık ithal etmek çok zoruna gitmiş olacak ki,"En azından ithal ettiğimiz kadar damızlığı içerdeki yatırımcılara vermek istiyoruz" diyor.

3- Kahramanmaraş'ta hayvancılık sektöründeki gelişmeye paralel olarak çok önemli ihtiyaçlar gündeme geliyor. Sütte antibiyotik tespiti çok basit kitlerle yapılıyor. Ancak, ayrıntılı analiz için gelişmiş laboratuvara ihtiyaç var. Eşref Şekerli, pamukta ve diğer ürünlerde ihtiyaç olan analizlerin borsada yapıldığına dikkat çekerek, "Biz de bu borsanın üyesiyiz ve aidat ödüyoruz. Süt ve süt ürünleri analiz laboratuarı kurulması için çalışmalarımız sürüyor. Kahramanmaraş Ticaret Borsası bünyesinde böyle bir laboratuarın en kısa zamanda kurulmasını bekliyoruz" diyor.

4- Hayvancılığın hızla geliştiği Kahramanmaraş'ta birinci sınıf et kombinası yok. Et ürünlerini üretecek tesis yok. Besi hayvanları kesim için Kayseri, Afyon ve diğer kentlerdeki et ürünleri tesislerine gönderiliyor. Eşref Şekerli'nin anlattığına göre yakın zamanda karkas et gönderdikleri bir işletmenin yetkilisi telefon etmiş: "Siz hangi çağda yaşıyorsunuz. Bu çağda karkası balta ile parçalayan sizden başka kimse kalmadı" demiş. Bu uyarıdan sonra belediye mezbahasına elektrikli testere alınmış. Ancak, kentin modern bir et kombinasına ve et ürünleri üretecek tesise ihtiyacı var. Böyle bir tesisi, hayvancılık yapanların güçlerini birleştirerek ortak bir yatırımla kurabilirler.

5- Hayvancılık yatırımı yapanlar haklı olarak teşvik sistemine isyan ediyor. Kahramanmaraş'ın bir bölümü Doğu Anadolu Bölgesi'nde. Bir bölümü Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde ve bir bölümü ise Akdeniz Bölgesi sınırlarında. Hükümetin Güneydoğu Anadolu Bölgesi (GAP) ve Doğu Anadolu Bölgesi (DAP) kapsamındaki illerde hayvancılığa yüzde 30 ile yüzde 40 oranında verdiği hibe desteğinden Kahramanmaraş'taki yatırımcılar yararlanamıyor. Çünkü, kent GAP ve DAP kapsamında kabul edilmiyor. Yatırımcıların talebi, en azından bundan sonraki benzer desteklerde Kahramanmaraş'ın da bu kapsama alınması yönünde.

6- Kahramanmaraş Ticaret Borsası Başkanı Ahmet Duran Balsuyu'nun da söylediği gibi, Maraş, dondurması ile adını duyurdu. O zamanlar Maraş'ta dağ taş keçi doluydu. Dondurma üretimi arttıkça keçi sayısı azaldı. İldeki 106 bin civarındaki keçi sayısının en az 1 milyona çıkarılması gerekiyor.

Özetle, verimli toprakları, zengin su kaynakları, Ortadoğu ülkelerine yakınlığı ve daha birçok avantajı ile Kahramanmaraş, tarım ve hayvancılığın yatırım merkezi olmaya aday. Atılan adımlar çok umut verici. Umarız yanlış politikalarla bu umutlar sönmez.

Dondurması, biberi, cevizi ve daha birçok ürünü ile ünlü Kahramanmaraş'ı yazmayı sürdüreceğiz.

Ali Ekber Yıldırım(Dünya Gazetesi)