Sağlıkta Sermaye Sistemi Değişmelidir

Sağlık -Sen Genel Merkezi tarafından geçtiğimiz günlerde geniş  katılımlı sağlıkta performans sisteminin sorunlarının değerlendirildiği bir çalıştay gerçekleştirdi.

Sağlık Sen Kahramanmaraş Şube Başkanı mutlu Kaya yapılan çalıştay ile ilgili tarafımza bilgi verdi.

Sağlık-Sen Genel Merkezi, Sağlıkta Dönüşüm Programının en önemli ayaklarından olan performans sisteminin sorunlarının değerlendirildiği bir çalıştay gerçekleştirdi. Çalıştayda performans sisteminin uygulandığı süre zarfında ortaya çıkan sorunlara ilişkin eleştiriler ve öneriler ortaya değerlendirildi.
Çalıştaya Sendikamız Genel Merkez Yönetim Kurulunun yanı sıra çeşitli üniversitelerden akademisyenler, hastane başhekimleri ve müdürleri ile sendika uzmanları katıldılar.
Toplantının açılışında konuşan Sağlık-Sen Genel Başkanı Metin Memiş, yapılan araştırmaların, performans sisteminin çalışanlar arasında ciddi rahatsızlık uyandırdığı, bir ekip çalışması olan sağlık hizmetlerinin sunumunu olumsuz etkilediği gerçeğini ortaya koyduğunu belirterek, "Sağlık hizmetlerinin sunulduğu tüm basamaklarda olumsuz etkisi gözlenen performans sisteminin alternatifinin oluşturulması gerektiğine inanıyoruz" dedi.
Çalıştayda, hizmet başı ücretlendirme sisteminden, hekim dışı çalışanların performansına, bireysel performans değerlendirmelerinden, performansın toplam gelir içindeki oranına kadar pek çok konu detaylı şekilde tartışıldı.
Çalıştay sonunda temel sorunlara ilişkin şu tespitler ve talepler ortaya konuldu:
- Hasta hekim arasındaki para ilişkisinin sona erdirilmesi ve hekimlerin maddi kaygılardan uzaklaştırılmasına yönelik adımlardan biri olan performans sistemi, hekimlerin puan hesabı yapmasına yol açmıştır.
- Yapılan işlemler neticesinde elde edilen puanlara karşılık hekimlerin aldığı ücretler çalıştıkları birime, bölüme ya da hastaneye göre ciddi farklılıklar göstermektedir.
- Gerek birinci ve ikinci basamak sağlık kurum ve kuruluşlarında çalışan personel arasında; gerekse aynı statüdeki kurum ve kuruluşlarda çalışanlar arasında ücret farklılıkları bulunmaktadır. Bu tür farklılıklar adalet duygusunu zedelemekte ve motivasyon bozukluğuna neden olmaktadır.
- Yıllık izin ve hasatlık izinlerinde çalışanların ek ödemeden yararlanamaması personelin gelirlerinde ciddi düşüşe neden olmaktadır.
- Yönetici birim performansı, yönetici mali birim performansı, kalite performansı ve birim performansı gibi uygulamalarla çalışanların ek ödemelerinden kesinti yapılması personelin verimini olumsuz olarak etkilemektedir.
- Yapılan değişikliklerde ilgili tarafların görüşlerinin alınmaması ek ödemenin dengesiz dağılımına ve tek taraflı memnuniyete yol açmaktadır.
Tamgün yasasının çıkarıldığı ve hekimlerin tamgün esaslı çalışmaya başladığı göz önünde bulundurulursa; bu amaçla uygulamaya konulan performansa bağlı ek ödeme sisteminin amacına ulaştığı ve önümüzdeki birkaç yıl içerisinde yeni bir sistemin uygulamaya konulmasının uygun olacağı söylenebilir. Oluşturulabilecek yeni sistemde bireysel performanstan ziyade ekip ve kurum performansının esas alınması değerlendirilmelidir.

Mevcut performansa bağlı ek ödeme sisteminde revize edilebilecek hususlar;
- Garanti gelir oranı %70, performansa bağlı ek ödeme oranı %30 olmalıdır.
- Sistemin işleyişine ilişkin etkin denetim mekanizması kurulmalıdır.
- Türkiye genelinde veya illerde bir havuz oluşturularak döner sermaye primleri merkezden dağıtılmalı ve değişik hastanelerde hekimlerin elde ettiği aynı puanlara karşılık aynı tutarda ödeme yapılmalıdır.
- Eğitim ve araştırma hastaneleri ve üniversite hastanelerinde bilimsel çalışmalara daha fazla puan verilip bilimsel çalışmalara destek artırılmalıdır.
- İzinli ve raporlu olunan dönemlerde ek ödemelerden kesinti yapılmamalıdır.
- Ek ödemelerin tamamı üzerinden emeklilik kesintisi yapılmalıdır.
- Döner sermaye ve maaşların vergi matrahları ayrı hesaplanmalıdır.
- Sağlık harcamaları karşılığında Sağlık Bakanlığı'na ayrılan bütçe verilen tüm hizmetleri karşılayacak şekilde artırılmalıdır.
- Hekim dışı personelin tavan oranları % 300'e çıkarılarak, % 150 oranındaki tutar maaşla birlikte garanti gelir olarak verilip, üzerinde kalan tutar personelin performansına göre dağıtılmalıdır.
- Özellikli birimler için ölçülebilir kriterler belirlenerek tavan oranları bu kriterler çerçevesinde düzenlenmelidir.
- Hastane müdür yardımcıları, başhemşire yardımcıları ve şube müdürlerinin döner sermaye tavan oranları artırılmalıdır.
- Kuruluşlara bağlı 112 acil yardım birimleri özellikli birim kapsamına alınmalıdır.
- Performans sistemi cezalandırma değil, ödüllendirme esasına dayanmalıdır. Yönetici birim performansı, yönetici mali birim performansı, kalite performansı ve birim performansı nedeniyle çalışanların ek ödemelerinden kesinti yapılmamalı, bu tür uygulamalar personele pozitif performans olarak yansıtılmalıdır.
- Çalışanların mesleki bağlılık ve motivasyonlarını güçlendirecek paranın yanında diğer teşvik mekanizmaları da kullanılmalıdır.
- Yapılacak düzenlemeler çalışanları temsil eden sendika ve meslek odaları gibi sivil toplum kuruluşlarının da katılımı sağlanmalıdır.
- Diğer kamu kurumlarında olduğu gibi aylık mahsuplaşmaya tabi olan denge tazminatı gelir vergisinden muaf tutulmalıdır.
- Maaş ödemeleri döner sermayeden yapılan personelin, döner sermaye kadrolu personel genel bütçe kadrosuna geçirilerek maaş ödemeleri genel bütçeden yapılmalıdır.
- Hazine payı, hazine payının ödendiği oran esas alınarak hesaplanmalıdır.