200 Yıllık Geleneği, Mikro Kredi İle Yaşatıyorlar

Yaklaşık 150 yıl önce Rus emperyalist politikaları sonucu Kuzey Kafkasya’dan Osmanlı topraklarına göç etmek zorunda kalan vatandaşların beraberinde getirdikleri kültürel değerler, köylerde yaşatılmaya çalışılıyor. Yüzlerce yıllık bir geçmişe sahip olan kafkas keçeleri “Gorz İsting”ler de bu değerlerden sadece biri. Birçok topluluk tarafından farklı amaçlar için kullanılan keçeler, Kafkas kökenli vatandaşların süslemesi ile çok farklı alanlarda kullanılmaya başlamış. Kafkas keçelerini diğerlerinden ayıran özellik ise keçe üzerine çizilen motiflerin kesilerek çıkartılması ve bu motiflerin farklı renklerde boyanmasından sonra yerlerine dikilerek süslenmeleridir.

Çardak beldesinde yaşayan Remziye Yıldır (67) ve kardeşi Hatice Yıldır (52), artık unutulmaya yüz tutan bu geleneği yaşatmak için mücadele veriyor. Halk arasında mikro finans olarak bilinen ve bölge kadınlarının sosyo-ekonomik özelliklerini kendi işlerini kurma imkanıyla iyileştirmeyi amaçlayan Mikro Kredi’den kullandıkları küçük kredi ile bu sanatı gelecek kuşaklara taşımayı hedefliyorlar.

Çocukluğunda ilgi duyduğu bu sanatın bir ürünü olan ve kayınvalidesinden yadigar kalan keçenin eşi tarafından satılmasına üzüldüğünü dile getiren Remziye Yıldır, yaptığı açıklımda, bu el sanatını yeniden yapmayı ve gelecek kuşaklara aktarmaya karar verdiğini söyledi.

Kuzu yününden yapılan ham keçeleri kendi kültürlerine ve kullanım alanlarına göre yeniden şekillendirdiklerini ifade eden Yıldır, şunları kaydetti:

“Bizim kültürümüzde isting olarak bilinen bu keçe süsleme sanatının 200 yıllı aşkın bir geçmişi var. Yaklaşık 50 yıldır yapılmıyor. Benim çocukluğum zamanında ninelerimiz yapıyordu onlardan görmüştüm. Bu benim içimde bir uhde kaldı. Kayınvalidemden kalan eski bir keçe vardı onu bozup motiflerini yeniden boyadım. Ermenilerden kalma antika bir dikiş makinem vardı onunla diktim. Eşim antika meraklısı olduğu için o makineyle keçeyi sattı. Ona çok üzüldüm, bu keçeleri yaparım sana da beş kuruş vermem diyerek bir hırsla başladım.”

Mikro Kredinin işini kolaylaştırdığını belirten Yıldır, şöyle devam etti:

"Kuzu yününden yapılan istingler daha kullanışlı oluyor. Eskiden keçeler evlerde hanımlar tarafından yapılırdı ama şimdi yapılmıyor. Şimdi her şey kolaylaştı, ham keçeleri hazır alıyoruz. Mikro finanstan kredi alınca işim daha da kolaylaştı. Maraş’ta keçe yapan yerlere sipariş veriyorum, istediğim şekilde yaptırıyorum. Hazır aldığımız ham keçelerin üzerine motifleri çizip sonra onları keserek çıkartıyoruz. Çıkarttığımız bu motifleri renklerine göre boyayıp kurutuyoruz. İşin en zor tarafı ise boya aşaması. Boyanın açık havada yapılması gerekiyor. Yoksa rengi tutturmak zor oluyor. Boyanan parçaları sonra yerlerine dikip, üstüne şerit geçerek süsleme yapıp tamamlıyoruz.”

Genç neslin bu sanatı bilmediğini dile getiren Yıldır, bu sanatının gelecek kuşaklara aktarılması için isteyen gençlere eğitim verebileceğini sözlerine ekledi.

Farklı amaçlarda kullanılan Kafkas keçelerinin her çeçen evinde mutlaka bulunduğunu dile getiren Hatice Yıldır ise, istinglerin evlerde, iş yerlerinde ve araçlarda süs eşyası olarak kullanıldığı gibi çeçen camilerinde ve kız çeyizlerinde ise seccade olarak kullanıldığını söyledi.

Bu köklü kültürü yaşatmak ve gelecek kuşaklara aktarılmasına katkı sağlamak için çalıştıklarını ifade eden Yıldır, keçelerin üzerindeki motiflerin ve renklerin, o keçeyi yapan kişilerin sevinçlerini, acılarını, aşklarını, sevgilerini kısaca o anki ruh hallerini yansıttığını kaydetti.