Merkez enflasyondaki düşüşü anlattı

Merkez Bankası raporuna göre, tüketici enflasyonundaki düşüşte işlenmemiş gıda fiyatlarındaki düzeltme belirleyici oldu.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2016 yılı Ağustos ayı "Aylık Fiyat Gelişmesi Raporu'nu açıkladı. Buna göre; Ağustos ayında tüketici fiyatları yüzde 0,29 oranında azaldı ve yıllık tüketici enflasyonu 0,74 puan düşüşle yüzde 8,05 oldu. Bu dönemde H ve I endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,35 ve 0,29 azalarak yüzde 8,21 ve 8,41 olarak gerçekleşti. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda, temel mal ve hizmet gruplarının katkılarında sırasıyla 0,81, 0,06 ve 0,11 puanlık düşüş gözlendi. Enerji ve alkol-tütün gruplarının katkıları ise sırasıyla 0,07 ve 0,19 puan arttı.

TEMEL MAL KAYNAKLI YÜKSELİŞ

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle enflasyonun üç aylık ortalamalara göre ana eğilimi incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerinde Ağustos ayında temel mal kaynaklı bir yükseliş gözlendi. Bu dönemde hizmet grubu ana eğilimi ise bir miktar yavaşladı. Ağustos ayında hizmet fiyatları yüzde 0,71 oranında artarken grup yıllık enflasyonu 0,46 puan azalarak yüzde 8,09 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon kira haricindeki tüm alt gruplarda düştü. Kira yıllık enflasyonu yüzde 8,92 ile son yedi yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Lokanta-otel grubunda yıllık enflasyon baz etkisinin yanı sıra gıda fiyatlarındaki düşüşle birlikte yüzde 8,63'e geriledi. Aylık gelişmeler incelendiğinde, diğer hizmetler grubundaki yüksek fiyat artışlarının özellikle emek yoğun hizmetler (bakım-onarım, ev hizmetleri vb.), eğitim (üniversite eğitimi) ve sağlık kalemlerinde gerçekleştiği görüldü. Ulaştırma hizmetleri fiyatlarının artış hızı ise Ağustos ayında yavaşladı.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Ağustos ayında 0,15 puan azalarak yüzde 8,67 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon dayanıklı mal grubunda sınırlı bir oranda yükselirken diğer gruplarda azalış kaydetti. Temmuz ayında Türk lirasında gözlenen değer kaybının yansımaları bu dönemde otomobil ve beyaz eşya fiyatlarında izlendi. Diğer taraftan, beyaz eşya dışındaki elektrikli/elektriksiz alet ve mobilya fiyatları ise yatay seyretti. Giyim fiyatları Ağustos ayında mevsimsel ortalamaların bir miktar üzerinde düşüş kaydetti; giyim ve dayanıklı dışı temel mal grubu fiyatları ise ılımlı bir artış sergiledi.

ENERJİ FİYATLARI DÜŞTÜ

Enerji fiyatları Ağustos ayında yüzde 0,21 oranında azaldı. Bu düşüşün ana belirleyicisi yüzde 1,20 oranında düşen akaryakıt fiyatları oldu. Bu dönemde tüp gaz fiyatları da yüzde 0,45 oranında azaldı. Öte yandan, şebeke suyu fiyatlarında belirgin bir artış (yüzde 0,99) gözlendi. Enerji grubu yıllık enflasyonu ise baz etkisiyle 0,57 puan artarak yüzde 2,97 oldu.

Gıda ve alkolsüz içecekler grubu yıllık enflasyonu 3,50 puan azalarak yüzde 6,19 oldu. Taze meyve ve sebze fiyatları, Ağustos ayında yüzde 11,54 oranında gerilerken bu grupta yıllık enflasyon yaklaşık 21 puanlık azalışla yüzde 11,97 oldu. Taze meyve sebze dışı gıda grubunda ise yıllık enflasyon yüzde 5,36'ya geriledi. İşlenmemiş gıda grubunda kırmızı et fiyatları son iki aydaki yüksek artışların ardından Ağustos ayında yüzde 0,74 ile daha sınırlı bir artış kaydetti, grup yıllık enflasyonundaki gerileme devam etti. Böylelikle işlenmemiş gıda grubu yıllık enflasyonu yüzde 4,42'ye geriledi. Diğer taraftan, işlenmiş gıda fiyatları Ağustos ayında yüzde 0,26 oranında arttı, grup yıllık enflasyonu ise yüzde 7,72'ye geriledi. Bu gruptaki ılımlı seyre karşın, şeker ve margarin fiyatlarındaki artışlar (sırasıyla 3,04 ve 3,59) dikkat çekti.

Tütün ürünlerinde, Temmuz ayının ortasında gerçekleşen yüksek fiyat artışının Ağustos ayına sarkan etkisiyle, fiyatlar yüzde 3,64 oranında yükseldi. Böylelikle, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 23,55 ile 2010 yılından bu yana en yüksek seviyesine ulaştı ve tütün ürünlerinin yıllık tüketici enflasyonuna katkısı 1,12 puana yükseldi.

Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları Ağustos ayında yüzde 0,08 oranında artarken yıllık enflasyon 0,93 puan azalarak yüzde 3,03 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon, imalat sanayisinde yüzde 4,29'a, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde yüzde 4,97'ye düştü.

Ana sanayi grupları itibarıyla, Ağustos ayında fiyatlar enerji (yüzde -2,49) ile mücevherat hariç dayanıklı tüketim malı gruplarında azalırken diğer gruplarda yükseliş gösterdi. Sermaye malı fiyatlarındaki yükselişte motorlu kara taşıtları ve aksesuarları öne çıktı. Sonuç olarak Ağustos ayında tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı baskılar nispeten zayıf seyretti.