Otomotiv sektörü iç ve dış performansıyla ekonomiye can suyu oldu

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) nedeniyle küresel piyasalardaki dalgalanmaların artırdığı finansal riskler, tedarik zincirlerine ve ihracata yansıyan olumsuz etkiler ve salgınla mücadele tedbirlerinin iç talebe etkileri ülke ekonomilerini zor durumda bıraktı. Özellikle salgının ilk dönemlerinde birçok sektör olumsuz etkilenirken, otomotiv, en fazla etkilenen sektörlerin başında geldi. Otomotiv üreticileri, üretimlerini durdurmak zorunda kaldı.

Salgın 2020 yılının mart-nisan-mayıs döneminde Avrupa otomotiv sanayisinde büyük sorunlar yaşanmasına neden olurken, Türkiye otomotiv pazarı da salgından Avrupa'ya nispeten daha az olumsuz etkilendi. Daha sonraki dönemde salgına karşı alınan tedbirlerle birlikte, ihracattaki ve üretimdeki düşüşe karşın Türk otomotiv sanayi hem iç pazarda hem de ihracatta ayaklarının üzerinde durmayı başardı.

İÇ PAZAR DİNAMİK KALMAYA DEVAM ETTİ

AA muhabirinin Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD), Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve Otomotiv Sanayii Derneği'nden (OSD) derlediği veriler de otomotiv sanayinin salgından etkilenmiş olmakla beraber, geçen yıl güçlü bir performans gösterdiğini ortaya koydu.

ODD verilerine göre, 2019'u 610 bin 109'la kapatan Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarında, geçen yıl 772 bin 788 araç satıldı. Böylece satışlar söz konusu dönemde yüzde 61,3 yükseldi.

Sadece otomobile bakıldığında satışlar, 2020'de bir önceki yıla göre yüzde 57,6 artarak 610 bin 109 oldu. Hafif ticari araç pazarı da yüzde 77,2 büyümeyle 162 bin 679 adede ulaştı.

Bu da salgın döneminde Türkiye'nin Avrupa'ya kıyasla pozitif ayrıştığını ve iç pazarın canlı ve dinamik kalmaya devam ettiğini ortaya koydu.

İHRACATTA İPİ GÖĞÜSLEMEYE DEVAM ETTİ

TİM verilerine göre ise geçen yıl otomotiv endüstrisi 25 milyar 548 milyon 566 bin dolarlık ihracat gerçekleştirdi.

Söz konusu ihracat rakamı 2019'da 30 milyar 587 milyon 64 bin dolar düzeyinde bulunuyordu. Bu da sektörün 2019'da yüzde 3,1 azalan ihracatının, geçen yıl da yüzde 16,5 gerilediğine işaret etti.

Sektörün 32 milyar dolara dayanan 2018 dış satım hacmi, tüm zamanların en yüksek ihracatı olarak kayıtlara geçmişti. Rekorun ardından 2019'da ticaret gerilimleri ve kurdaki hareketlilik sektörü etkilerken, geçen yıl da salgın nedeniyle ülkelerarası ticaretin neredeyse durma noktasına gelmesi otomotiv ihracatındaki düşüşü ikinci yıla taşıdı.

Tüm bunlara karşın otomotiv sektörü, olağanüstü gelişmelerin yaşandığı 2020'de de Türkiye'nin toplam dış satımından yüzde 15,1 pay alarak ipi göğüslemeye devam etti.

İHRACATIN YÜZDE 77,3'Ü AVRUPA ÜLKELERİNE

Otomotiv endüstrisinin Avrupa ülkelerine ihracatı, 2020'de bir önceki yıla göre yüzde 17,6 azalarak 19 milyar 759 milyon 802 bin dolar düzeyine geriledi.

Söz konusu gerilemeye karşın sektörün geçen yıl 25,5 milyar dolarlık ihracatının yüzde 77,3'ü Avrupa ülkelerine yapıldı. Bu da neredeyse ihraç edilen her 5 otomotiv endüstrisi ürününden 4'ünün Avrupa ülkelerine gerçekleştirildiğini ortaya koydu.

Bu dönemde otomotiv endüstrisinin, Avrupa'nın ardından en fazla ihracat gerçekleştirdiği ülke grupları, 1 milyar 434 milyon 242 bin dolarla Afrika ülkeleri, 1 milyar 400 milyon 632 bin dolarla Orta Doğu ülkeleri oldu.

Otomotiv endüstrisinin geçen yıl en fazla ihracat gerçekleştirdiği ülkelere bakıldığında, yine Avrupa ülkelerinin başı çektiği görüldü.

Sektörün geçen yıl en büyük pazarı, 3 milyar 571 milyon 447 bin dolarlık ihracatın gerçekleştirildiği Almanya oldu. Almanya'yı, 2 milyar 963 milyon 33 bin dolarla Fransa, 2 milyar 223 milyon 988 bin dolarla Birleşik Krallık, 2 milyar 136 milyon 147 bin dolarla İtalya ve 1 milyar 401 milyon 967 bin dolarla da İspanya takip etti.

Geçen yıl Slovenya'ya 1 milyar 170 milyon 67 bin dolarlık ve Belçika'ya 1 milyar 101 milyon 90 bin dolarlık ihracat yapıldı.

Böylece, 2020'de 7 ülkeye 1 milyar doların üzerinde otomotiv endüstrisi ürünü ihraç edildi. Söz konusu ülke sayısı 2019'da 10 iken, Hollanda, Polonya ve ABD'nin 1 milyar dolarlık ihracatın altında kalarak listeden çıkması dikkati çekti.

EN FAZLA İHRACAT ARTIŞI MISIR'DA

Otomotiv endüstrisi ihracatında geçen yıl en fazla düşüş yaşanan ülkeler listesinde başı ise Almanya çekti. Sektörün Almanya'ya ihracatı geçen yıl 2019'a göre 801 milyon 399 bin dolar azaldı.

Almanya'nın ardından İtalya 774 milyon 283 bin dolarlık, Hollanda 596 milyon 766 bin dolarlık ve Fransa 467 milyon 623 bin dolarlık ihracat düşüşüyle en fazla kayıp yaşanan diğer ülkeler olarak sıralandı.

Sektörün ihracatı 2020'de ise en fazla Mısır'a artış kaydetti. Mısır'a gerçekleştirilen otomotiv ihracatı geçen yıl 2019'a kıyasla 105 milyon 553 bin dolar yükseldi. Birleşik Arap Emirlikleri ise 24 milyon 382 bin dolarlık ihracat artışıyla bu sıralamada ikinciliğe yerleşti.

Otomotiv endüstrisinin geçen yıl 201 ülke ve bölgeye ürünlerini ihraç ettiği görülürken, dış satım miktarının bunlardan 130'una azalması, 71'ine ise artması dikkati çekti.

Öte yandan, OSD verilerine göre de 2020 yılı Ocak-Kasım döneminde toplam üretim yüzde 13 ve otomobil üretimi de bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 14 azaldı. Bu dönemde, toplam üretim 1 milyon 148 bin 240, otomobil üretimi ise 762 bin 743 düzeyinde gerçekleşti.

Verilere bakıldığında, dünyayı etkileyen küresel salgının neden olduğu söz konusu kayıplara rağmen Türkiye'de otomotiv üretiminin diğer ülkelere kıyasla daha güçlü kaldığı görülüyor.