Ağustosa kadar erimeden kar saklamanın yöntemi: "Kürtük"

Kahramanmaraş'ın Elbistan ilçesinde vatandaşlar, hem kendilerinin hem de hayvanlarının yayladaki su ihtiyacını karşılamak için dedelerinden miras kalan "kürtük" adı verilen yöntemle kar bastırma işlemine başladı.

Elbistan ilçe merkezine yaklaşık 40 kilometre uzaklıkta bulunan Keçemağara Mahallesi'ndeki vatandaşlar, dedelerinden kendilerine miras kalan bir geleneği sürdürmek için kolları sıvadı. Özellikle hayvancılıkla uğraşan mahalle sakinleri, her yıl bu zamanlarda pek de adı duyulmayan bir çalışma için kolları sıvıyor. Mahalle sakinleri, "kürtük" adını verdikleri kar bastırma yöntemi için yoğun mesai harcıyor.

Mahalle sakinleri, önce yaylalarda dolaşarak ağıllara yakın bölgelerdeki kovuklarda "kürtük" yapmaya uygun büyük kar kütlelerini tespit ediyor. Daha sonra ikinci aşamaya geçiliyor. Bir önceki yıldan "kürtük" için hazırlanan saman ve kevenler, traktörlerle yaylalara taşınıyor. "Kürtük" yapacak kişinin hayvan sayısına göre büyüklüğüne karar verilen kar kütlesinin üzeri, yer yer 30-40 cm kalınlığında saman ve keven örtüsü ile kaplanıyor. Her vatandaş, hayvan sayısına göre 30 ila 60 ton arasında "kürtük" hazırlayabiliyor. Kürtük, saman ve keven sayesinde sıcaklardan etkilenmediği için, erimeden 3-4 ay kalabiliyor. Kürtük işlemi, mahalle halkı tarafından imece usulü ile yapılıyor.

Kürtük adını verdikleri kar bastırma geleneğinin, 200-250 yıllık bir geçmişe sahip olduğunu dile getiren mahalle sakinleri, "Önümüzdeki aydan itibaren hayvanlarımızı yaylaya çıkaracağız. Büyük ve küçükbaş hayvanlardan oluşan sürüler, mahalleden uzaktaki Aynalı Yaylası'nda otlayıp, sonbaharda da tekrar ağıllarına dönecek. 3-4 ay boyunca yaylada kalan hayvanların en büyük ihtiyaçlarından birisi ise su. Herhangi bir su kaynağı olmayan bölgede hayvanların ihtiyaçlarını karşılamak için tek yöntem ise "kürtük" yapmak. Yani kar bastırmak. Dedelerimizden öğrendiğimiz bu yöntemle yayladayken hem kendimizin hem de hayvanlarımızın su ihtiyacını karşılıyoruz. Mahallemizde herkes hayvanına göre kürtük yapar. Herkesin bir kar bastırma alanı vardır. Oldukça zor bir işlemdir" diye konuştular.

Karların üzerinin saman ve kevenle örtüldüğünü belirten mahalle sakinleri, "Traktörlerle getirdiğimiz samanları dağ kovuğunda bulunan karların üzerine örtüyoruz. Samanın kalınlığı 30-40 santim arasında değişiyor. Kar, kalın saman tabakası ile örtülünce güneş görmüyor ve kendi soğukluğunu koruduğu için erimeden uzun süre kalıyor. Hayvanlar yaylaya çıktıktan sonra da ihtiyaca göre küreklerle kesildikten sonra erimesi için suluklara doldurulur. Kar, böyle bastırılarak ağustos ayına erime şansı yok" ifadelerini kullandı.