TUNUS'TA SINAV NİTELİĞİNDEA YEREL SEÇİMLER

 "Arap Baharı" adıyla anılan süreçten demokratik kazanımlar elde ederek ve istikrarını koruyarak çıkmayı başaran Tunus, 6 Mayıs'ta devrimden sonraki ilk yerel seçimler için sandığa gidiyor.

Orta Doğu'nun ve Arap dünyasının en demokratik ve çoğulcu anayasalarından birine 2014 yılında imza atan Tunus, temsilin yerel yönetimde başlaması ve yerel yönetimin güçlendirilmesini öngören anayasanın 14. maddesini, 6 Mayıs'ta gerçekleştirmeye hazırlanıyor.

Anayasa sonrasında hazırlanan yeni seçim kanununda yer alan, aday listelerinde kadın-erkek eşitliği, gençlerin ve engellilerin temsilinin artırılması gibi maddeler bu yerel seçimde hayata geçiyor.

Tunus'ta 2011 yılındaki devrimin ardından, 24 vilayet ve bunlara bağlı yerel yönetimlerde yürütme tarafından atanan valiler görev yapıyor.

Partileri zorlayan adaylık şartları

Tunus'ta 2014'te kabul edilen seçim kanununa göre temsilin artırılması için yerel seçimlerdeki aday listelerinde birçok şart aranıyor.

Listelerde ilk olarak kadın ve erkek adayların sayılarının eşit olması gerekiyor. Her 6 adaydan birinin 35 yaş altında, yani genç olması da şartlar arasında. Ayrıca, partilerin sundukları aday listelerinde her yerel seçim biriminde ilk 10 isimden birinde muhakkak engelli bir isme yer vermesi gerekiyor.

Ordu ve güvenlik güçlerinde görev yapanlara adaylık yolu kapatılırken, milletvekilleri de yerel yönetimler için adaylık başvurusu yapamıyor.

Yargı mensupları ve yerel yönetimde görevli kimseler, ancak görev yaptıkları yerel yönetim dışında bir noktadan adaylık başvurusu yapabiliyor.

Hakkında herhangi bir hüküm bulunan kimseler de seçimlerde aday olamıyor.

YSK tarafından onaylanan aday listeleri açıklandı

Partiler, seçim koalisyonları ve bağımsız seçmen listeleri başvurularını tamamladı ve Yüksek Seçim Komisyonu (YSK), onaylanan adaylık başvurularını geçen hafta sonu açıkladı.

YSK Başkanı Muhammed et-Telili el-Mansari, Tunus genelindeki 24 vilayete bağlı 350 yerel yönetim birimi için toplam 45 bin 150 adayın yarışacağını belirtti.

Ancak temsili artırmak için aday listelerinde aranan şartlar, partilerin tüm bölgelerde aday göstermesini zorlaştırdı.

Tunus genelindeki 350 yerel yönetim biriminin tamamında aday çıkaran ve listeleri onaylanan tek parti Nahda Hareketi oldu. Nida Tunus Partisi de 350 noktada aday listesi sundu ancak YSK, bunlardan 345'ine onay verdi.

Partiler bazında üçüncü sırada yer alan Halkçı Cephe'nin 119, Demokratik Hareket'in 69, Tunus Projesi'nin ise 67 noktada aday listelerinin onaylandığı bildirildi.

Öte yandan, Tunus genelinde toplam bin 53 parti aday listesi, 156 seçim ittifakı listesi ve 859 bağımsız listenin, 24 vilayete bağlı 350 yerel yönetim birimindeki 7 bin 182 sandalye için yarışacağı açıklandı.

Spor ve medyadan listelere transfer

Tunus'ta özellikle spor dünyasından isimlerin partilerin aday listelerinde yer bulması ülke basınında geniş yer aldı.

Başkent Tunus'un vilayetlerinden Aryana için iş dünyasının bir araya geldiği çatı kuruluş Tunus Ticaret ve Zanaat Sendikası (UTICA) Yönetim Kurulu Üyesi Tevfik Aribi, Susa vilayetinde ise kentin futbol takımının eski başkanı Hüseyin Cenih, Nida Tunus Hareketi'nden aday oldu.

Öte yandan Tunus'ta İslami ve muhafazakâr kimliğiyle tanınan Nahda Hareketi de ezber bozarak Monastir vilayatinde Yahudi asıllı Simon Selame'ye bağımsız aday olarak yer verdi.

Nahda Hareketi başkentte de tarihi hamle yaparak bir kadını belediye başkan adayı olarak gösterdi. Nahda Hareketi eski milletvekili Suad Abdurrahim, Tunus'ta başkent için belediye başkanlığına talip olan ilk kadın aday oldu.

Eski rejimin izlerini taşıyan partilere yasak

Bu gelişmelerin yanı sıra YSK, yerel seçimlerde eski rejime ait isimlerin adaylığının yasaklandığını duyurdu.

Tunus'ta Zeynel Abidin Bin Ali'nin liderlik ettiği Anayasal Demokratik Birlik Partisi'nin ardılı partilerden Özgür Anayasa Partisi, YSK'nın kararını "uluslararası anlaşmalara, insan haklarına aykırı ve seçimin tarafsızlığına zarar veren bir girişim" olarak değerlendirdi.

YSK ise söz konusu kararın, haklarında mahkûmiyet kararı çıkmış parti yetkililerinin belediye seçimlerine katılmasını yasaklayan 2014 seçim kanunu çerçevesinde alındığını açıkladı.

Bu kanuna göre, aday adaylarının feshedilen Anayasal Demokratik Birlik Partisi içinde, merkez komisyon üyeliği gibi sorumluluklar almamış olması gerektiği ifade edildi.

Sınav niteliğinde seçim

Tunus'ta siyasi aktörler en son 2014 yılında parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimleri için sandıklarda halkın karşısına çıktı.

Tunus'ta gerçekleşen cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinde, kaybedenlerin iktidarı barışçıl bir biçimde devretmesi demokratik yönde ilerleme kaydedilmesini sağladı. Ancak, peş peşe gelen DEAŞ saldırıları ve seçimlerden birinci çıkan Nida Tunus Partisi'nde yaşanan istifalar yeni bir yönetim krizine yol açtı.

Tunus'ta iki ayrı toplum kesimini temsil eden, muhafazakâr ve İslami eğilime sahip Nahda Hareketi ile merkez sol Nida Tunus partileri, sivil toplum temsilcileri ve diğer küçük partileri de yanlarına katarak yeni bir ulusal uzlaşı hükümeti kurdu. Ancak, çok parçalı hükümetin işsizlik, kalkınma gibi vaatleri sağlayamaması ve ülkede süren ekonomik bunalıma çözüm getirememesi, kamuoyunda yoğun tepkiye yol açtı.

Tunus'ta 6 Mayıs'ta kurulacak sandıklar, siyasi partilerin son dönemde yürüttükleri politikalar ve 2019'da gerçekleşmesi planlanan parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimleri için de bir sınav niteliği taşıyor.