Ortaöğrenimini Afşin Lisesi'nde, lisans eğitimini Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nde ve lisansüstü eğitimini Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü'nde tamamladı.
1981 ve 1982 yılları arası, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü'nde araştırma görevlisi olarak çalıştı. 1982’de Türk Silahlı Kuvvetleri saflarına muvazzaf subay olarak katıldı. 1982-1986 yıllarında Kuleli Askeri Lise’sinde Öğretmen teğmen olarak görev yaptı. 1986-1999 yılları arasında Kara Harp Okulu’nda öğretim üyesi olarak çalıştı.
1990’da Yakın Çağ Tarihi bilim doktoru, 1993’te de Yakın Çağ Tarihi doçenti oldu. Aynı zamanda 1990-1999 yıllarında Kara Harp Okulu Tarih Grup Başkanlığı görevini yürüttü. Uzun yıllar bu okulda Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi ve Siyasi Tarih dersleri verdi. 1999’da Kara Harp Okulu’nda profesörlük kadrosu olmadığı için kendi isteği ile Kıdemli Binbaşı rütbesinde iken emekli oldu. Emeklilik sonrası 12 Mart 1999’da Akdeniz Üniversitesi’nde Yakın Çağ Tarihi Profesörü olarak göreve başladı.
1999 ve 2008 yılları arası Akdeniz Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Başkanı, 1999'dan 2004'e kadar da Akdeniz Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Araştırma Merkezi Müdürü olarak görev yaptı.
2008 yılında yapılan üniversitedeki seçimlerde Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından Akdeniz Üniversitesi Rektörlüğü'ne atandı.12 Kasım 2015 tarihinde hakkında açılan soruşturmalar sebebiyle YÖK tarafından görevden uzaklaştırıldı.
Evli ve iki çocuk babası olan Kurtcephe, yabancı dil olarak Fransızca bilmektedir.