Avrupa ülkelerinde faaliyet gösteren demir, çelik, alüminyum ve çinko gibi kritik sektörlerdeki stratejik tesisler, artan enerji maliyetleri ve belirsizlikler nedeniyle üretime ya ara veriyor ya da bütünüyle üretimi sonlandırıyor.
Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle hızla yükselen doğal gaz ve elektrik fiyatları, Avrupa ağır sanayisini de eşi benzeri görülmemiş bir krize soktu.
Avrupa doğal gaz piyasasında geçen aylarda fiyatlar tarihi zirvelere çıktı. Kıta genelinde doğal gaz referans fiyatlarının tespit edildiği TTF'de sözleşme maliyetleri ağustos ayında 350 avroya kadar tırmandı. Böylece Avrupa'da gaz fiyatları 1 yıl öncesinin 12, 2 yıl öncesinin 20 katını aştı.
Gaz fiyatlarının hızlı tırmanışı elektriğe de yansıdı. Avrupa ülkelerinde toptan elektrik piyasalarında fiyatlar 1 yıl öncesine kıyasla zaman zaman 8 katı bulan seviyelerde yükseldi.
Gaz fiyatları son günlerde bir miktar gerilemiş olmakla birlikte halen 1 yıl öncesinin 3 kat, 2 yıl öncesinin 10 kat üzerinde seyrediyor.
Avrupa ülkelerinin enerji krizine karşı yeterli ölçüde tedbir alamaması nedeniyle fiyat artışları üreticilere ve işletmelere yansımış durumda.
Enerji krizine karşı gaz ve elektrik tüketiminde kısıtlamaya gitme kararları da zaten yüksek faturalarla karşılaşan stratejik tesislerin faaliyetlerine ara vermesine veya üretimi durdurmasına yol açıyor.
Özellikle demir, çelik, alüminyum ve çinko gibi metal üreticileri faaliyetlerini sürdürmekte zorlanıyor. Geçen yıla kıyasla yaklaşık 10 kat yüksek enerji maliyetleriyle karşı karıya kalan fabrikalar, üretimi kısıtlıyor, faaliyete ara veriyor ve uzun dönem planlarını gözden geçiriyor.
Çelik sektörü
Dünyanın en büyük çelik üreticileri, artan elektrik maliyetleri sebebiyle üretim miktarını 3 milyon ton azaltma yoluna gitti.
Almanya'da Salzgitter çelik fırını kapattı, ArcelorMittal 3 tesiste üretimi azalttı, ThyssenKrupp Steel üretimi düşürdü.
Fransa'da Arcelor Mittal üretimi 3'te 2 oranında azalttı.
İtalya'da Arvedi ve Ferriere Nord üretimi durdurdu, Acciaierie d'Italia, fırınları kapattı.
İspanya'da Arcelor Mittal iki tesiste üretimi azalttı, Acerinox çelik fabrikasının faaliyetini askıya aldı, Celsa Group bir tesiste üretimi durdurdu ve Megasa SA iki tesiste üretime ara verdi.
İngiltere'de Liberty Steel, bir tesisinde üretimi planlanandan önce bitirdi.
Belçika'da Aperam bir fabrikasını kapattı, bir tesisinde üretimi kıstı.
Polonya'da Arcelor Mittal üretimi durdurdu. Çekya'da Liberty Steel, üretimi yarıya indirdi. Slovakya'da United Steel üretimi yarıya düşürdü. Sırbistan'da HBIS üretimi azalttı.
Alüminyum ve çinko
Avrupa'da alüminyum ve çinko üretimi de enerji krizinden nasibini aldı ve üretim yüzde 50 oranında azaldı.
Almanya'da Trimet, 3 tesiste üretimi azalttı. Fransa'da Liberty House üretimi düşürdü.
İspanya'da Alcoa üretimi durdurma kararı aldı. Hollanda'nın en büyük alüminyum üreticisi Aldel üretime son verdi.
Slovakya'da Slovalco üretimi askıya aldı. Romanya'da Alro üretim hatlarının çoğunu kapattı. Slovenya'da Talum üretimi azalttı.
Çinko üretiminde de durum farklı değil. Hollanda'da çinko üreticisi Nyrstar kapandı. Almanya'da Glencore üretimi kıstı. İtalya'da Glencore üretime son verdi.
Metal sektöründeki kayıpların Avrupa'nın otomotivden savunmaya çeşitli stratejik sektörlerinde dışa bağımlılığını artırması ve kıta ekonomisini olumsuz etkilemesi bekleniyor.
Avrupa'da enerji krizinin uzun süre devam etmesi halinde bu kapanmaların daha da artacağı, söz konusu yatırımların enerji arz güvenliği ve makul maliyetleri olan bölgelere yönelebileceği değerlendiriliyor.