Yaz aylarının sonlarına geldiğimiz şu günlerde ceviz mevsimi de yavaş yavaş yaklaşıyor. Sezonun yaklaşması ile beraber görüşlerini aldığımız ceviz üreticileri; “Meşhur Çağlayancerit Cevizini kabuklu ve iç olarak sezonunda satmaya başlayacağız. Tip olarak ayrı kategorilerle sunacağımız cevizin kendi cinsine doğru satışı yapılacaktır. Kalite kategorisi ile satışa sunulacaktır. Sezonunda fiyatlar daha sonra duyurulacak.”diyorlar.
Ceviz ithalat işi ile uğraşanlar dünyada en hafif ceviz Maraş yöresine ait ceviz diyorlar. Kaliforniya’dan, Şili’den, Türk Cumhuriyetlerinden tutunda dünyanın her yerinden ceviz ithal eden bu tacirler birebir bu işle uğraştıkları için bu kanaate varmışlar. Ayrıca dünyanın en pahalı cevizi de bu yörenin cevizi. Bizde iç olarak kilosu 20-25 TL iken, ithal cevizin kilosu 8-10 TL arası maliyetle yurda giriyor. Bu kriter dahi Cevizimizin kalitesini anlatmaya yeter.
DÜNYANIN EN İYİSİ
Dünyanın diğer ülkelerinde olduğu gibi ülkemizde de cevizde çeşit seçimine yönelik olarak yürütülen ilk araştırmalar seleksiyon ıslahı çalışmalarıdır. Bugüne kadar dünyada en çok yetiştirilen Franquette, Parisienne, Corne, Marbot, Sorrento, Sibişel ve Payne gibi standart çeşitler seleksiyon çalışmaları sonucu elde edilmişlerdir
K.Maraş Sütçü İmam Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Dr. Mehmet Sütyemez tarafından K.Maraş bölgesinde 1994 yılından bu yana yürütülen seleksiyon ıslahı çalışmasında bölge cevizlerinin hemen hemen tamamı incelenmiş ve dünya standartları dikkate alınarak Çağlayancerit bölgesinde önemli özelliklere sahip çok sayıda ceviz tipi üzerinde çalışılmaya değer bulunmuştur. Bölgeden selekte edilen ve ilk 20 içerisinde yer alan ceviz tiplerinin kalite ve verim (örneğin bir salkım şeklinde meyve tutan) bakımından dünyada standart olarak yetiştiriciliği yapılan birçok ceviz çeşidinden çok daha üstün özelliklere sahip olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmada elde edilen ceviz tiplerinden 18 tanesinin 20 gramın üzerinde olması oldukça önemlidir.
Meşhur Çağlayancerit (Maraş18) cevizinin tarihçesine baktığımızda bölgemizde bu ürünün kalaycılıkla uğraşan İbrahim Köşker tarafından 1930 yılında "Ağabeyli Köyünde" aşı yoluyla çoğaltılarak Çağlayancerit ve Bertiz Köylerine yayılmıştır. Meşhur Kalacı ceviziolarak da bilinen ceviz çeşidi Maraş-18 adıyla sertifika alarak tescillenmiştir.
Maraş-18 cevizinin yaygın olarak yetiştirildiği yerler aşağıdadır.
Çağlayancerit, Ağabeyli, Boylu, Kemallı, Boyalı, Başdervişli, Beşenli, Soğukpınar, Kale, Küçükcerit, Emiruşağı, Zeynepuşağı, Düzbağ Beldesi.
Afrodizyak olarak Çağlayancerit cevizi harika bir üründür. Diğer cevizlerden bu yönü ile farklıdır.
CEVİZ YEMEK İÇİN 10 ÖNEMLİ NEDEN
Dünyada ve Türkiye`de 10 yıldır yapılan klinik ve bilimsel çalışmaların sonuçlarına dayanılarak hazırlanan raporda, cevizin faydalarıyla ilgili olarak şunlar kaydedildi:
1- Cevizdeki yüksek orandaki omega-3 yağ asitleri kalp hastalıklarını, inmeyi, diyabeti, yüksek kan basıncını ve klinik depresyonu azaltıyor. Ceviz tüketimi kandaki kolesterol seviyesini düşürüyor, kalp atışlarında düzensizliği önlüyor.
2- Cevizdeki fitosteroller, kalın bağırsak, göğüs ve prostat kanseri gibi kanser türlerinden korunma sağlıyor, bağışıklık sistemini güçlendiriyor.
3- Ceviz, damarlarda daha az pıhtılaşma özelliği olan kan tipinin üretimine ve iyi kolesterol oranının kötü kolesterol oranına göre artmasına yardım ediyor, kolesterolün damarları tıkama aşamasında önemli bir adım olan şişme ve kızarıklığı azaltabiliyor.
4- Cevizdeki l-arginin kan damarlarının iç tarafının pürüzsüz ve düzgün olmasını sağlayarak kan-damar sisteminin rahatlamasını sağlıyor. Cevizdeki yağ asitlerinin kalp hastalıklarını önleme etkileri var.
5- Beyne benzeyen ceviz, kavrama ve anlamayı geliştiriyor.Asya`da ceviz hala beyin gıdası olarak kabul ediliyor, bu ülkelerde öğrenciler, sınavlardan önce ceviz yiyerek notlarını yükseltebileceklerine inanıyor.
6- Omega-3 yağ oranı düşük çocuklarda daha yüksek hiperaktif olma özelliği, daha fazla öğrenim ve davranış bozuklukları, daha fazla huysuzluk ve uyku düzensizlikleri gözlemleniyor. Ceviz, bu sorunları önleyen omega-3 bakımından çok zengin.
7- Cevizdeki yağ profili, fitosteroller ve magnezyum, safra taşı oluşumunun önüne geçiyor.
8- Cevizdeki melatonin, beyin bezesi tarafından salgılanan melatoninin insan vücudunun kullanıma hazır formunu içeriyor. Melatonin, gece çalışan ve zaman farkından dolayı uyku düzensizliği çeken kişilerde uyuma rahatsızlıklarını ortadan kaldırabiliyor.
9- Cevizin, antioksidan özelliği dolayısıyla kardiyovasküler ve sinir sistemine zarar veren parkinson ve alzheimer gibi çok kuvvetli hastalıkların gelişimini erteleyebileceği veya azaltabileceği ileri sürülüyor.
10- Ceviz, antioksidan savunmada önemli olan birtakım enzimlerde zorunlu kofaktörler olarak görev yapan manganez ve bakır içerir.
CEVİZ HER DERDE DEVA
Araştırmacılar, ceviz ile beynin fiziki benzerliği üzerinde son yıllarda çok kafa yoruyor. Cevizdeki besinlerle, beynin ihtiyacı olan vitaminlerin benzerliği de şaşırtıcı.Bir cevizi elinize alınca, en dışında bir yeşil kabuk, sonra tahta bir yapı, daha sonra ince bir zar ve en içte de tartışmasız şekilde insan beynini hatırlatan beyaz bir yapıyla karsılaşırız.Ceviz, dışındaki yeşil kabuğu ile kafa derisine, sert kabuğu ile kafatasına, içindeki zarı ile beyin zarına,asil meyvesi ile de beyine benzeyen harika bir gıdadır.Beynimizin küçültülmüş bir modeli olan cevizin meyveler arasında gümüş iyonu ihtiva eden tek meyve olması elbette harikadır. Fakat bu gümüş iyonuna, icra ettiği elektronik vazife açısından ihtiyaç duyan tek organın beyin olduğunu söylersek, sanırız bu muhteşem benzerlik ve mükemmel yaratılış karşısında tüylerimiz diken diken olmaktadır.Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Ordu Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölüm Başkanı Prof. Dr. Turan Karadeniz, cevizin kanda zararlı kolesterolün birikmesini önlediğini ve yüksek kolesterolü düşürdüğünü söyledi.Prof. Dr. Turan Karadeniz, taze cevizde yüzde 5-6 oranında C vitamini bulunduğunu belirterek, "Kuru ceviz bol miktarda C, B1, B2, A ve E vitaminlerini içermektedir" dedi.Cevizin mide, bağırsak, böbrek ve deri rahatsızlıkları gibi bir çok hastalığa iyi geldiğini vurgulayan Prof. Dr. Karadeniz, "Cevizin sadece meyvesi değil, kabukları ve yaprakları da bir çok rahatsızlık için kullanılmaktadır" dedi.
Cevizin kanda zararlı kolesterol ün birikmesini önlediğini, yüksek kolesterolü düşürdüğünü ifade eden Karadeniz, "Ceviz, damar tıkanıklığı ve şeker hastalığının tedavisinde kullanılmaktadır. Mide gazını giderir.Grip ve nezleye iyi gelir. Öksürüğü keser. Sindirim sistemi bozukluğunu giderir. Ceviz, vücudu soğuktan korumak için de yenir. Yorgunluğu ve bitkinliği giderir. Zehirlenmelere ve zehre karşı etkilidir. Zindeleşmeyi sağlar" diye konuştu.Karadeniz, cevizin yapraklarından elde edilen juglon maddesinin eczacılıkta kan temizleyici ve kuvvet verici olarak kullanıldığını kaydederek, şöyle devam etti: " Şeker hastaları ceviz yaprağını kaynatıp içmelidir. Ceviz yaprağı ve kabukları kaynatılıp balla karıştırılarak içildiğinde kansızlığa iyi gelmekte, bu çay kanı temizlemekte, kalbi güçlendirmekte, ishali ve dizanteriyi kesmekte, sinir sistemini güçlendirmektedir. Ceviz meyvesi çocukların gelişmesini hızlandırmaktadır.Ceviz beyin için gerekli olan gümüş iyonlarını ihtiva ettiğinden,bebekten yaşlıya kadar herkes için ideal bir meyvedir .
"Doğanın insanlara sunduğu en büyük nimetlerden biri olan cevizin, şekerden kolesterole kadar yararlarını okuduğunuzda şaşıracaksınız...***Cevizin faydaları saymakla bitmez.Yüksek kolesterolü düşüren ceviz, damar tıkanıklıklarını ve şeker hastalığı tedavisine yardımcı oluyor. İçerdiği demir sayesinde kansızlığa iyi geliyor. Kötü kolesterolün düşmanı Cevizin, damar tıkanıklığı ve şeker hastalığının tedavisinde kullanılabileceğini söyleyen, Karadeniz Teknik Üniversitesi Ordu Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölüm Başkanı Prof. Dr. Turan Karadeniz, cevizin kanda zararlı kolesterolün birikmesini önlediğini ve yüksek kolesterolü düşürdüğünü söylüyor.
ÇOCUKLARINIZA GÜNDE 3 ADET CEVİZ YEDİRİN
Ulusal Ceviz Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Yayar Akça, insan vücudunda gümüşü kullanan tek organın beyin olduğunu belirterek, 'Bu açıdan gümüş içeren ceviz, özellikle çocukların zeka gelişiminde büyük rol oynuyor' dedi
Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi de olan Prof. Dr. Akça, bir programa katılmak için geldiği Bursa'da yaptığı açıklamada, Türkiye'de ceviz üretiminin istatistiklerde yer aldığının aksine 70 bin tonla sınırlı olduğunu belirtti.Üretiminin az olması nedeniyle yüksek fiyatının da etkisiyle ceviz tüketiminin az olduğuna dikkati çeken Akça, böylesine önemli bir ürünün ülkedeki çocukların önemli bölümü tarafından tüketilemediğini bildirdi.
Akça, cevizin insan sağlığı ve beslenmesinde çok önemli bir yer tuttuğunu vurgulayarak, şöyle konuştu:
'Özellikle kış aylarında en önemli enerji kaynaklarından biri olan cevizin 100 gramından 700 kilokalori enerji elde edilebiliyor. Mineral, protein, vitamin ve yağ açısından oldukça zengin bir ürün. Halen üzerinde ciddi araştırmalar yapılıyor. Kolesterolü düşüren, tansiyonu düzenleyen, kalp ve damar sağlığı açısından büyük faydaları bulunan cevizin en önemli özelliği zekayı geliştirmesi. Beyin ve ceviz, şekil açısından olduğu kadar içerik olarak da çok benziyorlar. İnsan vücudunda gümüşü kullanan tek organ beyindir. Bu açıdan gümüş içeren ceviz, özellikle çocukların zeka gelişiminde büyük rol oynuyor.
GÜMÜŞ BEYİNDEKİ BİLGİ ALIŞVERİŞ HIZINI ARTIRIYOR
'Cevizdeki gümüşün, beynin sağ ve sol tarafındaki bilgi alışverişinin hızını artırdığını' belirten Akça, 'Fazla ceviz tüketenlerde zeka gelişiminin yüksek olduğu bir gerçek. Özellikle Türkiye'deki cevizler, gübreleme ve ilaçlama olmadığı için tamamen organik. Bu açıdan da Türkiye'de üretilen cevizlerin insana en küçük bir zararı yok' dedi.Akça, cevizin çocukların beslenmesine mutlaka girmesi gereken çok önemli bir ürün olduğunu ifade ederek, şunları kaydetti:
'Sağlıklı ve zeki bir nesil için okullarda sadece süt değil çocukların ceviz, badem ve fındık tüketmesi de sağlanmalı. Bu, Milli Eğitim ve Sağlık bakanlıklarınca ulusal politika haline getirilmeli. Her sabah, bir ilköğretim çocuğu masaya oturduğunda mutlaka 3 ceviz içi yemeli. Bu tüketim badem ve fındık gibi ürünlerle desteklenmelidir.'
Yetişkinlerin ise günde 5 ceviz içi yemelerini öneren Akça, 'Dünyanın en iyi kalpçileri mutfağa 5 ceviz girmesini öneriyor. Ceviz üretimini ve tüketimini artırmamız gerekiyor. Sağlıklı bir gelecek için cevize daha büyük önem vermeliyiz. Gelişmiş ülkeler, sabah kahvaltısında ceviz tüketiyor. Dondurmalarında bile ceviz kullanıyorlar' diye konuştu.
BUNAMAYA KARŞI KORUYUCU
Kalp hastalıklarına karşı koruyucu olduğu bilinen cevizin bir faydası daha ortaya çıktı.
Bilim adamları, kalp ve damar sağlığı açısından oldukça yararlı olduğu bilinen cevizin, bunamaya karşı da koruyucu olabileceğini ortaya koydu.
İtalyan La Stampa gazetesinde yayımlanan habere göre, Hintli doktor Abba Chauhan'ın New York Enstitüsünden bilim adamlarıyla birlikte yaptığı araştırmada, ceviz türü kuruyemişlerin içerdiği vitaminlerin, antioksidanların ve yağ asitlerinin bunama riskini azaltmak ve Alzheimer hastalığının gelişim sürecini yavaşlatmakta etkili olabileceği gözlemlendi.
Bunama belirtisi gösteren fareler üzerinde yapılan testlerde, cevizle beslenen farelerdeki beyin faaliyetlerinin diğerlerine nazaran düzelme gösterdiğini gözlemleyen bilim adamları, kuruyemiş verilmeyen hayvanlar da ise belirtilerin her geçen gün arttığını tespit etti.
Cevizin antioksidanlar ve omega 3 yağ asitleri açısından zengin olduğuna dikkati çeken bilim adamları, buna karşın araştırmanın hayvanlar üzerinde yapıldığını, bu nedenle sonuçları konusunda kesin konuşmanın mümkün olmadığını da vurguladı.
Gökhan Dökücü