Kahramanmaraş’ta son dönemlerde artan vücut süsleme ile ilgili salonlar çalışmalarına devam ediyor. Kahramanmaraş’ta vücut süsleme salonlarının 3 tanesinden biri olan “Selina Kuaför’ün sahibi Sıddık Aktemur Kahramanmaraş’ta yerleşmeye başlayan dövme kültürünü anlattı.
Sıddık Aktemur Kahramanmaraş’ta gençlerin çoğunlukla kalıcı dövme yaptırdığını söyledi ve ekledi: “ Kahramanmraş’ta talepler şu anda fazla. 3 tane dözme salonu var. bunlar profesyonel mi bilmiyorum ama. Biz burada profesyonel olarak çalışıyoruz ve en sağlıklı şekilde bu işi yapmaya çabalıyoruz. İlimizde geçici dövmeye de talep de fazla. Buraya gelenler yaşça küçük ise kalıcı dövme kesinlikle yapmıyoruz. Çünkü yaşamlarını etkileyebilir. Örneğin bir polislik ya da askeri okul sınavlarına girmek istiyor bunu gerçekleştiremez. Anne babaları olmadan biz dövme yapmıyoruz.”
Dövmenin tarihçesi ve günümüzde dövmenin yeri hakkında derlediğimiz bilgiler ise şöyle:
DÖVME HAKKINDA
Günümüzde dövme yaptırma istemini,kişisel süslenme ve modayla tanımlayabiliriz.Ancak dövmenin insanlık tarihine ilk girişi şüphesizki bu kadar basit değildi. Dünyada, ilk sosyal yaşamın örnekleri olarak kabul edilen, ilkel- komünal toplumla birlikte, son derece masum gereksinimlerden yola çıkarak; korkularını, beğenilerini ,isteklerini,inançlarını, geleneklerini,sosyal ve sınıfsal statülerini çizgi ve işaretlerle çıplak bedenlerine, yine bir başka insana ve doğaya göstermenin ifadesi olarak, ilk dövme uygulamaları yapılmıştır.O günün koşullarında ilkel yöntemlerle yaptıkları bu süslemeler insanlık tarihinde yerini almıştır. Doğaya karşı verdiği hayatta kalma mücadelesi için, zekice geliştirdiği; kesici,delici aletlerin ve ateşi kullanmanın yanı sıra ,dövmeninde insan hayatına bu ilklerle beraber girmesi, aynı zekanın ve ihtiyacın bir ürünüdür.Yukarıda saydığım haklı gerekçelerle birlikte bedenlerine yaptıkları çizimleride bir iletişim aracı olarak kullandıklarını biliyoruz. Dövme uygulaması,kesintiye uğramadan,günümüze kadar ulaşmasının konuya bir insani ihtiyaç olarak bakılması gerektiğini ortaya koymaktadır. Bedende giysinin olmadığı ortamda,vahşi hayvanları ürkütmek, avlanan hayvandan daha fazla pay almak, kabilede liderliği güç ve üstünlüğü, ortaya koymada yine benzer işaretler vücutta kullanılmıştır. İnsan toplulukları arasında, yazının bulunmasıyla birlikte, dövme uygulamaları daha bilinçli ifade biçimiyle güçlenip, sosyal yaşamın olgularını ifade etmede ve dışa vurumunda daha belirleyici olmuştur. Yazıyla birlikte insan yaşamıda sosyal sınıflara ayrılmış,dövme bu zaman diliminde zengini ,fakiri ,köleyi,sahibi,askeri birimler arasındaki kademe ve rütbe farklılığını, cesareti, mahkumu ,bekarı, nişanlıyı, evliyi, dulu,bereketi,umudu ve umutsuzluğu toplumun diğer bireylerine en kısa ve en anlaşılır yöntemle anlatmak hep dövmeyle olmuştur.
Dünyanın en eski medeniyetleri içinde yer alan Türkler, M.Ö.'ki yüzyıllarda oba yaşamından beyliğe ve daha sonra Anadolu da kurdukları imparatorlukla dünya tarihinde yerini almıştır.Orta Asya da gelişen atalarımız, kurdukları yaşamın her alanında, dövme yi de yukarıda belirttiğim nedenlerle, en güzel biçimiyle bedenlerine uygulamış ve taşımışlardır.
Kendilerine seçtikleri Budizmin kolu olan Şamanizm inanç biçimi Türk toplumunda dövmeyi daha anlamlı kılmıştır.Şaman rahiplerin müritlerine yaptıkları dövmelerle kötülüğün ve uğursuzluğun bedenden uzaklaştırıldığına inanılırdı.Tanrıya yakın olmanın, ona inanmanın bir ifadesi olarakta , dövme Türk topluluklarında yaygın bir biçimde kullanılırdı.
Aynı tarihsel paralellikte yer alan, sahip oldukları coğrafya nedeniyle daha yerleşik düzeni olan Çinliler, dövme sanatını dünyada en iyi geliştiren ve geniş kitlelere uygulayan ülkelerin başında gelmektedir.Türklerin kendileriyle girdiği askeri,siyasi,ticari ve insani ilişkiler nedeniyle, Türkler dövme uygulamasında teknik ve sanatsal olarak dahada gelişmiştir.
Bulundukları coğrafyadaki, olumsuz iklimsel gelişmeler Türkleri yeni yurt arayışlarına iterken, Avrupa içlerine kadar ilerleyen Türk akıncılar bu kültürü Avrupanın ortasına kadar taşımıştır.Bu akınların uzun yıllar ilk yerleşim alanlarından olan, özellikle bugün ki Macaristan da müzelerdeki günümüze kadar ulaşan gravürlerde,Türk akıncıları uzun saçlı,küpeli ve dövmeli olarak tasvir edilmişlerdir.Mezapotamya,Anadolu ve Arap yarımadasına yapılan akınlar neticesinde Türkler yeni inanç biçimi olarak Müslümanlığı seçmişlerdir.Bu tarihsel süreçte Arap yarımadasında, bedevi olarak adlandırılan kavimlerde ,özellikle kadınlarda benzer nedenlerle dövme sıkça kullanılan bir vücut süsleme aracıydı.Günümüzde ise bu bölgelerde halen uygulanmaktadır.Dolayısıyla İslamiyet'te ve Kuran'da dövmeyi yasaklayan,kısıtlayan yazılı hiçbir ifade bulunmamaktadır.
Daha sonra Anadolu toprakları üzerinde yerleşik düzene giren Türkler yazılı tarihiyle, bu coğrafya ve Arap yarım adasında, kutsal mekanların tam 600 Y.Y. bekçilik ve koruyuculuğunu, kanı canı pahasına yapmış olmasına karşın, Atalarımız dövmeyi, İslamiyeti en doğru ve yoğun yaşadıkları bu uzun zaman diliminde bile yasaklamamıştır. Bu uygulamayı özellikle ilk başta beyliklerde, beylerde şehsadelerde ve hatta padişahlarımızda bile görmek mümkündür.Özellikle Leventlerimiz ve diğer askerlerimizde, savaşa girdiklerinde kısmen bedende giysilerin kalmaması sebebiyle ölü ve ağır yaralıların kimliklerini,rütbelerini tespit etmede dövme kullanılmış olup, bunların ceylan derisine işlenmiş tasvir ve çizimleri müzelerimizde sergilenmektedir.
GÜNÜMÜZDE DÖVME
Günümüzde atalarımızdan bize miras olan bu sanatı yapmaya ve taşımaya çalışan sanatçılar, bu sanatın ülkemizde akademik eğitimi olmamasına rağmen, dövmenin ülkemizde geç kalmış saygınlığının yeniden kazanılması için,mesleklerini ahlak kuralları çerçevesinde sürdürmeye devam etmektedirler. Yasal çalışan ve bir çatı altında örgütlenmeye gayret eden sanatçılar, uygulamaları sırasında toplumun dövme üzerindeki kaygılarına titizlikle saygı göstererek; ahlak dışı cinsel içerikli ve yasaklanmış politik ifadeler ve suç unsuru taşıyan simgeleri 18 yaşından küçük ve büyük kesime, bu uygulamaları yapmayarak ilkelerini ortaya koymuştur.
İyi ve güzel olan uygulamaların yanı sıra, kötü örneklerde maalesef bu sanat adına da vardır.Bunların bir kısmı denetim dışı stüdyolarda olabileceği gibi,gençlerin özellikle cezaevi ortamında ve evlerinde sağlıksız ekipmanla bir birlerine kötü dövme uygulaması yaptıklarını biliyoruz.Bu olumsuz örnekler, sıkça dövmenin eleştirilmesinde, basın tarafından malzeme olarak da kullanılmaktadır.Dünya ile sıkı bir entegrasyon içine girmiş ülkemizde,müzik ve moda kanalları,ayrıca internet kullanımı, bu sanatı bütün ayrıntılarıyla geniş kitlelere göstermektedir.Tarihi içgüdüsel dövme yaptırma isteği, görsel araçlarla ülke gençliğine aktarılırken, ciddi bir talebide kendiliğinden oluşturmaktadır.Başta yöneticiler bu konuya, kanunlarla ciddi bir yaklaşım gösteremezse,denetim mekanizması kuramazsa,işini doğru yapan studioları geliştiremezse ,ülke gençliği bu sefer kendi doğrularını, olumsuz çözüm yöntemleriyle gidermekteler.Bilindiği gibi bu olumsuzlukları daha sonra silmek ve değiştirmek mümkün değildir aynı zamanda çok zahmetli ve pahalıdır.
Dövme sildirme isteği, hemen hemen dövme yaptırma arzusuyla aynı paralellikte seyretmektedir.Günümüzde belirtmiş olduğumuz hatalardan ve henüz oluşmamış dövme kültürü nedeniyle,insanın kendisini algılamadan yaptırdığı dövmelerden kurtulma istemide çok fazladır.Efsane değerindeki dövme silme reçeteleri ve yöntemleri, bugünde elden ele dolaşmaktadır.Ancak bu yöntemlerin tamamı, sorunu bilimsel çözmekten uzaktır.Üstelik daha tehlikeli cilt lezyonlarının oluşmasına neden olmaktadır. Dünyada,deriden dövme boyasının en doğru silinme yöntemi lazer uygulamasıdır.Ancak ülkemizde bu konuda cilt bakım merkezleri, esas görevi deride kıl köklerini kurutmaya yönelik, epilasyon amaçlı cihazları bu alanda kullanarak, insan cildinde kalıcı yanık izlerinin oluşmasına neden olmaktalar.Ayrıca insanların önce umutlarını ardından da paralarını sömürmekteler.Yurt dışında bu işlem lazer cihazlarıyla sorunsuz yapılmaktadır.Aradaki fark, lazerin boyadaki pigmentasyon parametrelerini renk ve pigmentasyona göre ayarlayıp,uygulamadan net bir sonuç alınmasını sağlamaktadır.Bu işlem genelde bir seansta bitmektedir.Ülkemizdeki benzer yerlerin, sırf taşıyıcıdan biraz daha fazla ücret alma adına, uygulama sanatçısının derin çalıştığına kadar, bir dizi yalan söyleyerek dövme sektörünede zarar verdiklerine şahit oluyoruz. Yurtdışında kullanılan bu sağlıklı cihazların, ülkemizde de en kısa zamanda olacağını bilerek.Dövmelerini sildirmek isteyenlerin iyi araştırma yapmalarını ve sonradan pişman olacakları dövmeleri yaptırmamalarını tavsiye ederim.
( Sevde Çaykara)