Özel Sani Konukoğlu Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Rezan Harman kış aylarında neredeyse tüm insanların yakalandığı ancak pek de önemsenmeyen gribin, birçok farklı hastalığı tetikleyebileceğinden ciddiye alınması gereken bir hastalık olduğunu söyledi.
Dr. Harman “İnfluenza adı verilen bir virüsün neden olduğu grip ateş, şiddetli kas ve eklem ağrıları, halsizlik, bitkinlik, titreme, baş ağrısı ve kuru öksürük gibi belirtiler ile başlayan bir enfeksiyon hastalığıdır” dedi.
Çok kolay ve hızlı bulaşan gribin, influenza virüslerinin yol açtığı, akut üst solunum yolu enfeksiyonu semptomları ile başlayan bir hastalık olduğunu bildiren Dr. Harman, “Hastalığa grip adı da verilmekle birlikte, diğer virüslerin yaptığı üst solunum yolu enfeksiyonlarına da toplumda grip denilmektedir. Bu durum hastalığın diğer üst solunum yolu enfeksiyonları ile karıştırılmasına neden olmaktadır” diyerek teşhisin önemine dikkat çekti.
NEDEN GRİP AŞI OLMALIYIZ
Gribin yayılımını engellemek açısından grip aşısının büyük önem taşıdığını anlatan Dr. Harman, “Gribin ağır seyretme ihtimali olan risk gruplarını hastalıktan korumak, hastalığın şiddetini ve ölümleri engellemek, toplumda verilmesi gereken zorunlu hizmetlerin kesintisiz sürdürülmesini sağlamak amacıyla aşı uygulanmaktadır” diye konuştu.
KİMLER AŞILANMALIDIR
Dr. Harman, mutlaka grip aşısı yaptırması gereken risk gruplarını şu şekilde sıraladı: “Hacı adayları, sağlık çalışanları, gebeler ile doğum veya düşük yapmış ilk 15 gündeki kadınlar, 6-59 ay çocuklar, diyabet, kronik akciğer hastalığı, bağışıklık sisteminin baskılandığı durumlar gibi kronik hastalık nedeniyle risk taşıyan 5-64 yaş grubu kişiler, okul öncesi, ilk ve orta öğretim ve üniversite öğrencileri, 65 yaş üstü kronik hastalığı olanlar, Silahlı Kuvvetler mensupları, kolluk kuvvetleri (Emniyet, Jandarma), 5-24 yaş arası geri kalan tüm nüfus.”
DÜNYADA KAÇ TİP AŞI VARDIR
Dünyada halen üç tip aşı üretildiğini kaydeden Dr. Harman, bu aşıların “İnaktif adjuvanlı, inaktif adjuvansız ve canlı attenue (hastalık yapıcı etkisi zayıflatılmış) sprey aşı” olduğuna vurgu yaptı.
Dr. Harman, Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu’nun aldığı karar gereğince ülkemizde gebeler hariç tüm hedef gruplara adjuvanlı aşı uygulanacağını ifade etti.
ADJUVAN NEDİR
Adjuvan’ı “Aşıların içine bağışıklık sisteminin verdiği yanıtı artırmak için eklenen yardımcı maddeler” olarak tanımlayan Dr. Harman, bu maddenin bir doz aşıdaki virüs içeriğinin 2-8 kat azalmasını sağladığını ve 80 yıldan bu yana birçok aşıda kullanıldığını kaydetti.
“Grip aşısı adjuvan olarak skualen içerir” diyen Dr. Harman, “Skualen, insanlarda, hayvanlarda ve bitkilerde bulunan doğal bir maddedir. Balık yağında, zeytinyağında, kozmetiklerde ve bazı reçetesiz satılan ilaçlarda bulunur. Aşı üretiminde kullanılan skualen köpek balıklarından elde edilmektedir” şeklinde konuştu.
AŞININ KORUYUCULUĞU NE ZAMAN BAŞLAR
Aşı yapıldıktan 8-10 gün sonra koruyucu etkisinin başladığını anlatan Dr. Harman, 2 hafta sonra da tam koruma sağlandığını bildirdi.
AŞI NASIL UYGULANIR
Aşının 10 yaş ve üzerindeki kişilere tek doz olarak uygulandığını söyleyen Dr. Harman, 6 ay ve altındaki bebeklere aşı uygulanmadığını, emzirme döneminde ise aşı yapılabileceğini kaydetti.
GEBELİKTE AŞI NASIL UYGULANIR
Grip aşısının gebelikte zararlı olup olmadığına dair çalışmalar yapıldığını anımsatan Dr. Harman, bu çalışmalar hakkında şu bilgileri verdi:
“Gerek canlı gerek adjuvanlı veya adjuvansız aşılar ile hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda gebelik, bebeğin anne karnındaki gelişimi, doğum ya da doğum sonrası gelişimi üzerine doğrudan ya da dolaylı zararlı bir etkiye ilişkin kanıt saptanmamıştır. Dünya Sağlık Örgütü’nün aşı konusundaki Uzmanlar Komitesi pandemik A (H1N1) 2009 aşılarının gebelerde uygulanabileceğine ilişkin bir karar almıştır”.
Grip aşısının 20. haftadan ileri gebeliklerde güvenilir olduğunu belirten Dr. Harman, 20. haftadan erken gebeliklerde de herhangi istenmeyen bir etkinin tespit edilmediğini kaydetti.
20. haftadan önceki gebeliklerde aşının kişinin yazılı onayı ile uygulandığını hatırlatan Dr. Harman, “Gebeler için adjuvansız aşı temin edilmesi öngörülmüştür. Gebelere adjuvansız aşı uygulamasına 2009 yılı Aralık ayında başlanmıştır” dedi.
AŞI KİMLERE UYGULANMAZ
Dr. Harman, aşı uygulanmayacak risk gruplarını, “Daha önce aşı yapıldı ise ve alerji geliştiyse, yumurtaya karşı alerjiniz varsa, yüksek ateşiniz var ise aşının ertelenmesi gerekir” diyerek uyardı.
AŞININ BEKLENEN EN SIK YAN ETKİLERİ NELERDİR
Aşı uygulanan bölgede kızarıklık, şişlik, ağrı, morluk, vücut kırıklığı, yorgunluk, baş ağrısı, terleme, titreme, kas ağrısı gibi yan etkilerin görülebileceğini kaydeden Dr. Harman, “Ancak bu yan etkiler genellikle aşıdan sonraki birkaç günde içerisinde kendiliğinden düzelir” diye konuştu.