Yakın Doğu Üniversitesi Yakın Doğu Enstitüsü (YDE) ve Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu’nun (USAK) Ankara’da birlikte düzenlediği “Kıbrıs Sorununun Çözümüne İlişkin Alternatif Senaryolar” başlıklı bütünleşik konferans ve çalıştayda Kıbrıs’ta iki toplum arasında süren müzakerelerde çözüm ve çözümsüzlük senaryoları uzmanlarca tartışıldı.
Yakın Doğu Üniversitesi Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü'nden yapılan açıklamada, Etkinliğin ilk bölümü olan konferansa TC Eski Dış İşleri Bakanı Yaşar Yakış ile Norveç, İtalya, Ekvator ve Lübnan’ın Ankara’daki misyon şeflerinin yanı sıra Ankara’daki Amerika Birleşik Devletleri, Rusya Federasyonu, İngiltere, Almanya, Fransa, Hollanda, Japonya, Macaristan, Danimarka, Yunanistan, Polonya , Singapur, Hırvatistan, İsrail, Fas, Azerbaycan, Arjantin, Slovenya, Kırgızistan, Filipinler, Kenya ve Pakistan Büyükelçiliklerinden misyon temsilcileri, Ankara Üniversitesi, ODTÜ, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Yakın Doğu Üniversitesi’nden akademisyenler ve uzman araştırmacılar, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı ve Kalkınma Bakanlığı’ndan bürokratlar, Reuters , Cihan Haber Ajansı ve Bloomberg News’ten basın mensupları katıldılar. Etkinliğin ikinci bölümünde Kıbrıs’taki çözüm ve çözümsüzlük senaryoları akademisyenler, uzman araştırmacılar, bürokratlar ve politika yapıcılar tarafından masaya yatırıldı.
Bir gün süren bütünleşik konferans ve çalıştay etkinliğinin açılış konuşmasını Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) adına yapan USAK Başkanı emekli Büyükelçi Özdem Sanberk Kıbrıs sorununun bölgedeki en uzun süren sorun olduğunun altını çizdi. Adadaki siyasi belirsizliğin ekonomik ve diğer alanlardaki yansımalarına da değinen Sanberk artık kalıcı adil bir çözümün zamanının geldiğini vurguladı. Etkinliğin açılış konuşmasını Yakın Doğu Üniversitesi adına yapan YDÜ Yakın Doğu Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Umut Koldaş Kıbrıs müzakerelerinin yeni bir döneme girmiş gibi göründüğü böyle bir dönemde olası çözüm ve çözümsüzlük senaryolarını uluslararası politik ve sosyo-ekonomik çerçeveyi göz önünde bulundururarak uzmanların gözüyle değerlendirmek için düzenlenen bu ortak çalışmanın politika üreticiler ve uygulayıcılar açısından yön belirleyici olacağına inandıklarını belirtti. Türkiye’nin önde gelen uluslararası araştrma kurumlarından USAK ile yaptıkları bu ilk ortak etkinlikte Kıbrıs’ta iki toplum arasında süren müzakerelerde çözüm ve çözümsüzlük senaryolarını uzmanlar, diplomatlar, bürokratlar ve politika yapma sürecine etki eden diğer paydaşlarla tartışma ortamı yarattıklarını belirten Doç. Dr. Umut Koldaş bu önemli süreçte Yakın Doğu Enstitüsü’nün gerek tek başına gerekse ulusal ve uluslararası paydaşlarla önemli raporlama, alan analizi ve anket çalışmalarını yürüterek sürecin doğru ve tutarlı yürütülmesine katkı koymayı hedeflediğini ifade etti. Konuşmasında Yakın Doğu Enstitüsü’nün 28 yaşındaki Yakın Doğu Üniversitesi’nin genç bir altbirimi olarak üniversitenin eğitsel evrenselliği ile bir uluslararası düşünce kuruluşunun uygulamaya yönelik dinamizmini birleştiren bir vizyon üzerine kurulduğunun altını çizen Doç. Dr. Umut Koldaş bu vizyon çerçevesinde Kıbrıs konusu başta olmak üzere birçok ulusal ve uluslararası konuda yürüttükleri faaliyetlerle kamuoyunu sistemli ve bilimsel bir şekilde bilinçlendirmeyi amaçladıklarını vurguladı.
Etkinliğin ilk bölümündeki konferansta Cumhurbaşkanlığı eski sözcüsü ve eski başmüzakereci Ergün Olgun ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatih Tayfur Kıbrıs Sorunu’nun genel çerçevesini çizdiler. Konferansta Prof. Dr. Fatih Tayfur tarihsel analizlere dayalı olarak geliştirdiği alternatif bir kuramsal çerçeve kapsamında geleceğe yönelik Kıbrıs senaryoları ile ilgili değerlendirmelerde bulundu. Cumhurbaşkanlığı eski sözcüsü ve eski başmüzakereci Ergün Olgun ise devam eden müzakere sürecini Kıbrıs Türk toplumu açısından kapsamlı bir şekilde değerlendirdi. Ergün Olgun müzakereler ve çözümle ilgili yapmış olduğu sunumda müzakere sürecindeki fırsatları, engelleri ve çözüme yönelik teşvik etmenlerini çok boyutlu bir şekilde irdeledi. Bu çerçevede siyasi eşitlik üzerindeki sınırlamaları kaldırılması temeli üzerine kurulacak olan bir yönetişimin, normal olmayan bir çatışma ilişkisinin sonlandırılmasının, Kıbrıs’ın kazan-kaybet yaklaşımından kazan-kazan ilişkisine geçişin bir modeli olabilmesi olasılığının, bölgeyi ilgilendiren hidrokarbon gibi konularda bölgesel istikrara yönelik küresel ve bölgesel iletişim ağlarının etkin kullanılabilmesi olasılığının önemli fırsatlara dönüştürülebileceğini kaydetti. Müzakere sürecindeki engelleri de kapsamlı bir şekilde değerlendiren Olgun sürece etki edebilecek tarihsel, psikolojik engellerin yanısıra güç paylaşımındaki dengesizliklerin, Kıbrıs’ta ekonomi, nüfus ve siyaset alanında yaratılmış asimetrilerin, garantiler ile ilgili farklı yaklaşımların, mülkiyet ve toprak konularındaki farklılıkların çözüm sürecinde dikkatli ve çok yönlü olarak değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Müzakere sürecinde süreci hızlandırabilecek teşvik unsurlarının da üzerinde duran Olgun, iki toplumun da görüş ve ihtiyaçlarını dikkate alan çift koşulluluk üzerine tesis edilmiş hidrokarbon ve turizm açılımlarının; yanısıra altyapısal gelişime ve mal tazminine yönelik uluslararası fonların ve boru hattıyla Türkiye’den adaya gelen suyun müzakere sürecinde teşvik etmenleri olabileceğini belirtti.
Yakın Doğu Üniversitesi Yakın Doğu Enstitüsü ve Uluslararası Strateki Araştırmalar Kurumu’nun düzenlediği bütünleşik etkinliğin ikinci bölümünü oluşturan çalıştayda Kıbrıs çözümü ya da çözümsüzlüğü durumunda ortaya çıkabilecek farklı senaryolar çok yönlü ve çok boyutlu bir şekilde konunun uzman araştırmacıları, üst düzey bürokratlar, diplomatlar ve bilim insanları tarafından sistematik olarak değerlendirildi. Etkinlik kapsamında ortaya çıkan düşünceler ve tartışmalar kısa bir zaman içinde Yakın Doğu Enstitüsü ve USAK tarafından hazırlanacak raporla ilgili kurum ve kurumlara sunulup kamuoyuyla da paylaşılacak.
Konferans ve çalıştaydan oluşan bütünleşik etkinlikte Yakın Doğu Üniversitesi’ni YDÜ Yakın Doğu Enstitüsü Yürütme Kurulu üyeleri YDÜ Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Doç. Dr. Zeliha Kaşman, Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyeleri Yrd. Doç. Dr. Nur Köprülü, Yrd. Doç. Dr. Ali Dayıoğlu ve Doç. Dr. Umut Koldaş temsil ettiler.