KOCAELİ (AA) - Tarım sektörüne kimyevi gübre girdisi tedarik ederek ülke tarımındaki kalite ve verimliliği artırmak amacıyla 6 Kasım 1952'de merhum Adnan Menderes Başbakanlığındaki Bakanlar Kurulu kararıyla kurulan Gübre Fabrikaları Türk AŞ (GÜBRETAŞ), 68. yılında sektörde öncülük ettiği Ar-Ge çalışmaları, yenilikçi ürünleriyle tarımsal üretimde verimlilik ve kalite artışına katkı sağlamayı sürdürüyor.
14 Mayıs 1950'deki genel seçimleri kazanan Demokrat Partinin (DP) Genel Başkanı ve Başbakan Adnan Menderes, ilk halka hitabında, Türkiye'nin yüzde 80'inin köylerde yaşadığını belirterek, köylüye ellerini uzatacaklarını, bu alandaki diğer yatırım ve teşviklerin yanında çiftçiye tarım makineleri ve gübre sağlayacaklarını ifade etti.
O dönem yapılan fizibilitelerde Türkiye'nin kalkınması için en yüksek potansiyelin tarım sanayisinde olduğunu gören merhum Menderes'in Başbakanlığındaki Bakanlar Kurulu kararıyla 6 Kasım 1952'de GÜBRETAŞ kuruldu.
GÜBRETAŞ tarafından 1954'te İskenderun Sarıseki'de Türkiye'nin ilk kimyevi gübre fabrikası hizmete açıldı. Üretim kapasitesi yılda 100 bin ton olan fabrikada, NSP (Normal Süper Fosfat) gübresi üretilerek piyasaya sunuldu.
Kocaeli Yarımca'da 1961'de üretim kapasitesi yine yılda 100 bin ton olan ikinci fabrika kuruldu. 1986'da İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) günümüzdeki adıyla Borsa İstanbul faaliyete geçti.
Borsada halka arz edilerek ilk günden itibaren işlem görmeye başlayan 15 şirketten biri olan GÜBRETAŞ, finans sektörünün de bir halkası oldu.
Kuruluşundan bu yana Türkiye'de tarımın verimli hale gelmesi için önemli çalışmalar yapan GÜBRETAŞ, çalışmalarına ivme kazandırarak devam ediyor.
Son yıllarda ağırlık verdiği bilinçli tarımı yaygınlaştırmaya yönelik arazide ve online tarımsal danışmanlık hizmetleri, toprak analizi eğitim ve reçetelendirmeleri, çiftçi bilinçlendirme toplantıları ve model tarla uygulamalarıyla sektöre öncülük eden GÜBRETAŞ, pazardaki liderliğini Ar-Ge çalışmalarıyla da destekliyor.
68. kuruluş yıl dönümünü kutlayan GÜBRETAŞ, katı ve sıvı-toz grubunda toplam yıllık üretim kapasitesini 1 milyon tonun üzerine ve 1954'te 19 bin 500 ton olan satış miktarını da son yıllarda 1 milyon 900 bin ton seviyelerine kadar çıkararak yüzde 31'lik pazar payıyla sektördeki liderliğini devam ettiriyor.
"Halkın sahip olduğu şirket, sektördeki liderliğini başarıyla sürdürüyor"GÜBRETAŞ Genel Müdürü İbrahim Yumaklı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, başlangıçta bir kamu iktisadi teşebbüsü olarak Gübre Fabrikaları Türk Anonim Şirketi adıyla, Ziraat Bankası öncülüğünde Zirai Donatım Kurumu, Şeker Fabrikaları, Sümerbank, Etibank, Makine Kimya Endüstrisi ve Fertilizer Corporation Of America A.G. şirketlerinin ortaklığıyla kurulan kurumun 1953 yılının başında sektörün ilk şirketi olarak resmen faaliyete başladığını söyledi.
Kuruluşun akabinde ilk yerli gübre üretim tesisi için yatırım sürecinin başlatıldığını ifade eden Yumaklı, 1954'te Hatay'ın İskenderun ilçesinde kurulan Türkiye'nin ilk gübre fabrikasının açılışının dönemin Cumhurbaşkanı Celal Bayar ve Sanayi Bakanı Sıtkı Yırcalı tarafından yapıldığını dile getirdi.
Yumaklı, GÜBRETAŞ'ın 100 bin ton kapasiteli bu ilk fabrikasında NSP gübresi üretimine başlayıp, o yıldan itibaren Anadolu çiftçisinin kullanımına sunulduğunu belirterek şöyle devam etti:
"GÜBRETAŞ'ın milli ve yerli üretim yolculuğu 1961 yılındaki Kocaeli Yarımca'da kurulan ikinci fabrika ve yıllar içinde yapılan diğer tesis yatırımlarıyla bugünlere ulaşmıştır. 6 Kasım itibarıyla GÜBRETAŞ olarak 68. doğum günümüzü kutlayacağız. Şirket, son 15 yılda yurt dışı yatırımlarıyla da ismini duyurmuş, yüzde 25'inin borsada halka arz edilmiş olması ve kalan yüzde 75'lik hissesinin 1993'teki özelleştirmeyle Türkiye'nin en büyük çiftçi ailesi Tarım Kredi Kooperatiflerine ait olması hasebiyle yüzde 100'üne halkın sahip olduğu bir şirket olarak, sektördeki liderliğini başarılı ve istikrarlı şekilde sürdürmektedir."
"Tarım alanında verimliliği artırmaya yönelik en önemli adımlardan"GÜBRETAŞ'ın kuruluş amacının, o zamana kadar Türkiye'de pek yaygın olmayan kimyevi gübrenin kullanılarak tarımsal verimliliğin artırılması olduğunu söyleyen Yumaklı, 2. Dünya Savaşı'nın yaşandığı 1940'lı yılların ardından, 1950'lerin başında Türkiye'deki nüfusun yüzde 80'inin kırsal kesimlerde yaşadığını ifade etti.
Yumaklı, o dönemde milletin ağır bedeller ödeyerek hürriyet mücadelesi verdiğini, bunun üzerine bir de 2. Dünya Savaşı'nın ağır şartlarıyla mücadele edildiğini belirtti.
Menderes döneminde ülke çapında tarımsal amaçlı bazı kurumlar, fabrikalar açılmaya başlandığını ve Zirai Donatım Kurumu gibi devlet kurumlarıyla tarımsal üretimi artırmaya yönelik adımlar atıldığını dile getiren Yumaklı, şöyle konuştu:
"1948'de bin 800 civarında olan traktör sayısı, 1957'ye gelindiğinde 44 bin olmuş, 1950'de yaklaşık bin olan biçerdöver sayısı ise 1957'de 6 bine ulaşmış. Böyle bir süreç içinde 1952'de kurulma kararı alınan GÜBRETAŞ da tarım alanında verimliliği artırmaya yönelik en önemli adımlardan biri olmuş. 1954'te İskenderun'da kurulan Türkiye'nin ilk gübre fabrikasının kapasitesi 100 bin tondu. Günümüzde sadece GÜBRETAŞ'ın yıllık katı gübre üretim kapasitesi 985 bin ton, sıvı-toz üretim kapasitesi ise 100 bin tondur. Bugün diğer gübre şirketleriyle birlikte Türkiye gübre sektörünün yıllık üretim kapasitesi ve yıllık tüketiminin 6 milyon ton civarına ulaştığını söylemek mümkün. Son 15 yılda tarımsal üretim verileriyle ifade edecek olursak, Avrupa'da birinci, dünyada ilk 7 içinde Türkiye. Rahmetli Adnan Menderes döneminde kurulan GÜBRETAŞ ile tarımsal kalkınmaya yönelik diğer şirketlerin ve çalışmalarının ulaşılan bu sonuçlarda büyük payı bulunmaktadır. Bu açıdan GÜBRETAŞ'ın 68 yıllık hikayesini, merhum Adnan Menderes'in başlattığı Türkiye'nin sanayi ve tarımda üreterek büyümesinin bir özeti olarak görüyoruz."
"Türk tarım sektörü Menderes'i rahmet ve minnetle anıyor"Yumaklı, merhum Adnan Menderes'in, Türkiye'nin siyasi ve sosyal hayatı açısından çok önemli bir isim olduğunu vurgulayarak, Menderes'in zorlu yılların ardından başlattığı milli sanayi ve yerli üretim hamlesiyle, manevi değerlerin kazanımı için attığı adımlarla ülke toprakları ve insanının yeniden öz güven kazanmasında büyük emeği olduğunu söyledi.
GÜBRETAŞ'ın kuruluş belgesini bir pano haline getirdiklerini belirten Yumaklı, bu belgenin şirketin medarıiftiharı olduğunu bildirdi.
Yumaklı, 68 yıl önceki GÜBRETAŞ kararında olduğu gibi o dönem Menderes hükümetinin imzalarıyla kurulan şirketlerin ve yapılan yatırımların, binlerce insanın istihdamına katkı sağladığını ifade etti. Yumaklı, kurulan fabrikaların o zaman bir "tohum" olarak toprağa atıldığını, yıllar içinde filizlenip meyveye dönüştüğünü ve bugünkü Türkiye ekonomisine katkıda bulunmaya devam ettiğini dile getirdi.
GÜBRETAŞ'ın Adnan Menderes ile başlayan Türkiye'nin siyasi ve ekonomik şahlanma döneminin istikrarla bugüne uzanan örneklerinden biri olduğunu belirten Yumaklı, şunları kaydetti:
"GÜBRETAŞ olarak şirketin kuruluş belgesinde Menderes ve arkadaşlarının imzasını başlangıç ve onur vesilesi olarak görüyoruz. Menderes'in 68 yıl önce dikkati çektiği noktaların bugün de ülke tarımının ve ekonomisinin büyümesi için önemli olduğuna inanıyoruz. Onun başlattığı ülkenin gelişmesiyle ilgili misyonunu yarınlara taşımak adına hem ürünlerimizle hem hizmetlerimizle ve hem de bugün çok önemli olduğuna inandığımız, özellikle son 3 yıldır bunun için çalıştığımız bilinçli tarımı yaygınlaştırmaya yönelik sosyal sorumluluk çalışmalarımızla tarıma katkı sağlamaya devam ediyoruz ve devam edeceğiz. Türk tarım sektörü Menderes'i rahmet ve minnetle anıyor."
"Pazar payımız yüzde 31"Yumaklı, Şirketin ulaştığı finansal ve operasyonel hacimle ilgili olarak da şu bilgileri verdi:
"İlk döneminde 100 bin ton kapasiteyle yola çıkan şirketimiz, 68'inci yılında sıvı-toz grubuyla birlikte yıllık üretim kapasitesi 1 milyon ton, 1954'te 19 bin 500 ton olan satış miktarı 1 milyon 900 bin tona ulaşmış, yüzde 31'lik pazar payına sahip olarak sektör lideri konumunda. Geçtiğimiz yılı 4,5 milyar lira konsolide ciroyla tamamladık. GÜBRETAŞ'ın halihazırda Türkiye genelinde kendine ait 2 limanı, 1 Ar-Ge merkezi, 3 laboratuvarı, 5 fabrikası, 8 bölge müdürlüğü var. Aynı zamanda bin 800'ü Türkiye Tarım Kredi Kooperatiflerine ait olmak üzere 2 bin 700 civarında satış noktası ve 110'dan fazla gübre çeşidiyle hizmet veriyoruz. Diğer yandan yurt içi ve yurt dışı yatırımlarıyla da sektöre öncülük etmeye devam ediyoruz. 2019 yılında şirket tarihinin en büyük yatırım bütçesini gerçekleştirmeyi hedefledik. Sene sonu itibarıyla bunun çok büyük bir bölümünü gerçekleştirmiş olacağız. Yarımca'da da liman genişletme çalışması, faaliyetlerimizin çok daha verimli devam etmesi için önemli. İskenderun'da da lojistik merkezimizin eylül sonunda açılışını yaptık. Böylece depolama kapasitemiz 472 bin tona yükseldi. Hem Kocaeli Yarımca hem de İskenderun ve faaliyet gösterdiğimiz tüm alanlarda çok daha güçlü GÜBRETAŞ için yatırımlara devam edeceğiz."
Muhabir: Kadir Yıldız