Vertigo kişinin kendini hareket ediyor gibi hissetmesi, bir çeşit hareket illüzyonudur. Çoğu kez hasta bu durumu baş dönmesi olarak tanımlamaktadır.
Baş dönmeleri dünyada doktora başvurmayı gerektiren ve ağrılardan sonra gelen ikinci büyük nedendir. 7'den 70'e herkeste görülebilen baş dönmeleri, vertigo ve dizziness olarak ikiye ayrılıyor.Beyoğlu Özel Avusturya Sen Jorj Hastanesi Beyin ve Sinir Hastalıkları Uzmanı Dr. Asuman Kaymaz konu ile ilgili önemli bilgiler verdi.
VERTİGO ( BAŞ DÖNMESİ)
Vertigo kişinin kendini hareket ediyor gibi hissetmesi, bir çeşit hareket illüzyonudur. Çoğu kez hasta bu durumu baş dönmesi olarak tanımlamaktadır.
Ancak gerçek vertigo ile muğlak baş dönmesini (dizziness) birbirinden ayırt etmek gerekir. Dizziness sözcüğü daha geniş bir tanımlamadır. Hastalar bu durumu dengesizlik, başta hafiflik hissi, sallanma, bir tarafa doğru yönelme ya da sersemlik hissi şeklinde tanımlarlar. Gerçek vertigoda hasta çevredeki eşyaların döndüğünü, hareket ettiğini ifade eder, ama ortada bir düşme kayma, dönme hareketi yoktur. Bu tarz dönmeyi kollarını yanlara açıp kendi çevresinde bir süre dönen ve sonra durup gözlerini kapayıp yere düşüp eğlenen çocuk oyunundaki baş dönmesi ile tarif edebiliriz.
Gerçek vertigoda gözler kapatılınca baş dönmesi devam eder, bulantı bazen kusma eşlik eder. Muğlak baş dönmesinde (dizziness) ise hasta başının döndüğünü, dengesinin bozulduğunu, çevredeki eşyaların dönmediğini ifade eder.
VERTiGO NEDENLERİ;
1- Nörolojik hastalıklar
2-Periferik organ ( iç kulak yapılarından kaynaklanan hastalıklar)
3-Sistemik hastalıklara bağlı ortaya çıkan baş dönmesi
1. VERTiGO'NUN Nörolojik nedenleri
a. Beyin damar hastalıkları ( damar tıkanıklığı veya kanama)
b. Beyin tümörleri
c. İşitme sinirinden menşeini alan tümörler
d. Multiple skleroz (MS), kanserin uzak etkisi
e. Epilepsi (sara hastalığı)
f. Migren
g. Genetik hastalıklar (beyin yapısını etkileyen)
2. PERiFERiK organ (iç kulak ) dan kaynaklanan vertigo
a. Meniere hastalığı
b. Labirentit
c. Vestibuler norinit
d. Paroksismal pozisyon el vertigo en sık görülen hastalıklardır.
3. SİSTEMİK HASTALIKLARA bağlı vertigo
a. ilaçlar
b. Kalp rahatsızlıkları
c. Tansiyon düşüklüğü
d. Ortostatik hipotansiyon
e. Enfeksiyon
f. Diyabet
e. Tiroid hastalıkları
Baş dönmesi yakınması ile gelen bir hastada rahatsızlığının nereden kaynakladığını belirlemek için yapılacak muayeneler şunlardır:
1. Hastanın çok iyi bilgi alınması
2. Nörolojik muayene
3. Kulak Burun Boğaz muayenesi
4. Genel sistemik muayene (kalp, Biyokimya tetkikleri)
5. İşitme ilgili testler
6. Göz hareketlerinin incelenmesi
Nörolojik hastalıklara bağlı ortaya çıkan baş dönmesi ve dengesizlik yakınmasında çoğunlukla başka nörolojik bulgularda eşlik eder.
Ayrıca çift görme varsa Nörolojik hastalıklar düşünülmelidir. Bu hastaların ciddi dengesiz olduğu ayağa kalkamadığı görülür.
Periferik organ (iç kulak) dan kaynaklanan baş dönmesinde tek taraflı işitme kaybı ,çınlama, dolgunluk hissi ya da ağrı gibi yakınmalar olabilir. Muayenede hastanın yatmayı tercih ettiği ,ancak istendiği takdirde bir yana yönelmekle birlikte kalkıp yürüyebildiği saptanır.
PAROKSiSMAL POZiSYONEL VERTiGO (BENiGN PAROKSiSMAL POZiSYONEL VERTiGO)
Baş dönmesinin en sık sebeplerindendir. Hastada özel bir baş pozisyonunda ortaya çıkan gerçek bir vertigo vardır. Bu baş hareketi genellikle başın arkaya ve bir tarafa dönmesi şeklindedir.
Genellikle yatarken veya yatakta bir taraftan bir tarafa dönerken rastlanır. Vertigo sadece 12 dak. sürer Beraberinde bulantı kusma olabilir. En şiddetli belirtiler günün erken saatlerinde görülür, gün içinde azalır. Baş hareket ve pozisyon değişikliği yokken belirtiler görece azalır. İşitme kaybı, kulakta dolgunluk ve çınlama görülmez. Sıklıkla yaşlı popülasyonda aniden ortaya çıkabilir, diğer yaş gruplarında kafa travması sonrasında rastlanır. Hastalığın nedeni iç kulakta bulunan semisirküler kanal kupulasında serbest dolaşan kalsiyum karbonat kristallerinin oturmasıdır.
TANI; Hastadan alınan ayrıntılı bilgi, dikkatli bir Nörolojik ve Kulak burun boğaz muayenesi ve pozisyon testi ile konur.
Hastalık 6-12 ay içinde iyileşme gösterir; Belirtilerin kontrolü için ilaç tedavisi gerekir. Basit egzersizler iyileşmeyi hızlandırabilir.
Belirtiler beklendiğinden uzun sürerse Beyin MR tetkiki yapmak gerekir.