8 Şubat 2024, Hatay - Türkiye'nin güneyindeki 11 ili vuran yıkıcı depremlerin birinci yılında, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) yaşlılara, engellilere ve felaket nedeniyle kırılgan hale gelen diğer gruplara acil bakım hizmetleri sağlamak üzere Adıyaman, Hatay ve Kahramanmaraş'ta üç “erişilebilir toplum merkezi” açtı. Merkezler, geçim kaynaklarını canlandırma ve belediye hizmetlerini yeniden tesis etme çabalarını da içeren, UNDP ile Birleşik Krallık arasındaki 1,7 milyon ABD doları değerindeki geniş kapsamlı bir ortaklık dahilinde Birleşik Krallık fonuyla inşa edildi ve donatıldı.
UNDP Türkiye Mukim Temsilcisi Louisa Vinton, Hatay ziyareti sırasında “Felaketin birinci yılında, milyonlarca depremzede için hâlâ ciddi ihtiyaçlar söz konusu. ‘Kimseyi geride bırakmama’ ilkemiz doğrultusunda, bölgenin toparlanmasına yönelik desteğimizi artırarak devam ettirmek istiyoruz.” dedi.
Birleşik Krallık Türkiye Büyükelçi Yardımcısı Wendy Wyver, “Birleşik Krallık’ı temsilen, bugün burada UNDP ile birlikte, toplum temelli bu erişilebilir merkezin açılışında bulunmaktan onur duyuyorum.” dedi ve sözlerine şöyle devam etti: “Bakım hizmetlerinin, geçim kaynaklarının ve belediye hizmetlerinin yeniden tesisi için yerel ortaklarla birlikte çalışmak, en hassas durumda olanların hayati ihtiyaçlarını karşılarken aynı zamanda daha kapsamlı bir sosyo-ekonomik toparlanmanın desteklenmesine de yardımcı olabilir.”
Eğitimli sosyal çalışmacıların görev yapacağı merkezlerde psikolojik, sosyal ve hukuki destek ve danışmanlık hizmetleri sunulacak. Her bir merkezde erişilebilir bir park ve engelli dostu oyun alanı da bulunuyor. UNDP, engelli kişilerin ulaşımı ve merkezlere gelemeyen yaşlılara ve engelli çocuk ve yetişkinlere mobil hizmet sunmak için kullanılmak üzere, her bir merkeze hizmete özel mobil araçlar tedarik etti. Merkezlerde ayrıca, depremlerin konutlarda ve bakım merkezlerinde yol açtığı yıkımın ardından sorumlulukları daha da artan bakım verenlere de danışmanlık, rehberlik ve mola hizmetleri sağlanıyor.
Merkezlerden ikisi amaca yönelik olarak inşa edilmiş prefabrik yapılar, biri ise tamamen yenilenmiş mevcut bir yapı. Herkes için maksimum kapsayıcılığı ve erişilebilirliği hedefleyen “evrensel tasarım” ilkeleri doğrultusunda tasarlanan merkezlerde hizmetler, temel insan hakları, toplumsal cinsiyet eşitliği ve ayrımcılık yapmama ilkeleri doğrultusunda sunulurken, bina işletim faaliyetleri de çevreye duyarlı bir şekilde gerçekleştiriliyor.
Bunlara ek olarak UNDP, afet sonrası durumlarda sosyal hizmetlerin sağlanmasında belediyelere rehberlik edecek standart işletim prosedürlerinin tanımlanması konusunda da destek sağladı. Ayrıca Adıyaman, Kahramanmaraş ve Hatay’da sosyal hizmetler alanında görev yapan 64 kadın ve 48 erkeğe, vatandaşların farklı ihtiyaç ve hassasiyetlerinin nasıl daha iyi ele alınabileceği ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddetle mücadele konusunda eğitimler verildi.
Birleşik Krallık tarafından finanse edilen UNDP programı, sosyal hizmetlerin yanı sıra, geçim kaynaklarını yeniden tesis etmek ve ticaret faaliyetlerini canlandırmak amacıyla bu üç ilde mesleki eğitim ve işe yerleştirme hizmetleri de sunuyor. Bu bağlamda bugüne kadar, dış ticaret, aşçılık, yazılım tabanlı halı tasarımı, kaynakçılık, CNC operatörlüğü ve çağrı merkezi gibi yüksek talep gören sektörlerde toplam 952 depremzedeye mesleki eğitim verildi ve bu eğitimlere katılanların 319’u iş buldu. Ayrıca, 35 işletme ve kurum, amaca özel olarak sunulan iş geliştirme hizmetlerinden ve eğitimlerden yararlandı. Bunlara ek olarak, beş farklı ildeki yedi ortak kullanım alanı mesleki eğitim, iş geliştirme, çocuk bakım hizmetleri ve üretim faaliyetleri için kullanılmak üzere yenilendi.
UNDP ayrıca, sürdürülebilir atık yönetimi konusunda afet sonrasında da devamlılığı sağlayabilmek amacıyla Adıyaman, Hatay ve Kahramanmaraş belediyeleri için deprem odaklı katı atık yönetim planları hazırladı. Bu bağlamda, Birleşik Krallık tarafından sağlanan finansmanla UNDP, bu illerdeki belediyelere atık yönetimi kapasitelerini artırma konusunda yardımcı olmak amacıyla 550 atık konteyneri, iki sokak süpürme aracı ve bir toz azaltma sistemi tedarik etti.