Küçükten büyüğe, gençten yaşlıya herkesin zaman zaman baş ağrısı şikayeti olur. Migren gibi kronik hastalığı olanlar için ise baş ağrısı hayatı kabusa çevirir. Oysa bazı detaylara dikkat etmeniz, baş ağrılarıyla baş etmenizde büyük fayda sağlar.
Düzenli yaşam, beslenme, uyku, aerobik egzersiz, masaj, yoga, kafein, omega-3, B2 vitamini ve magnezyum baş ağrılarına iyi gelir. Doğum kontrol hapları, kırmızı şarap, eski kaşar, işlenmiş şarküteri ve narenciye ürünleri ise migreni tetikler.
Türkiye İş Bankası iştiraki Bayındır Kavaklıdere Hastanesi Nöroloji Bölümü Prof. Dr. Kamil Kadir Topalkara; dönem dönem herkesin sorunu olabilen baş ağrılarının nedenlerini, tedavi yollarını ve korunma yollarını anlattı:
Baş ağrısı, baş ve boyun bölgesinde bulunan ağrıya duyarlı yapıların değişik nedenlerle irritasyonu sonucu hissedilen ağrıdır. Ağrı; zonklayıcı, baskı şeklinde, sızlayıcı, patlayıcı, sıkıştırıcı, şimşek çakması gibi değişik tiplerde olabilir. Baş ağrısının bu özellikleri bize tanıda yardımcı olur.
Baş ağrıları iki ana gruba ayrılır: Primer baş ağrıları; migren, gerilim baş ağrısı ve küme baş ağrıları... Sekonder baş ağrıları ise enfeksiyon, tümör, kanama, hipertansiyon, dev hücreli arterit, glokom gibi nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan ağrılardır.
·Primer baş ağrılarının nedeni kesin olarak bilinmiyor. Migrenin damarlardaki genişlemeden kaynaklandığı düşünülse de ağrıyı başlatan neden net ortaya konulamıyor. Sekonder baş ağrılarının ise hepsinde altta yatan bir neden bulunuyor. Kafada bulunan ağrıya duyarlı yapıları etkileyen her türlü neden (enfeksiyon, kanama ya da kitle gibi) sekonder ağrıları başlatabiliyor.
HAYAT KALİTESİNE DARBE
Primer baş ağrılarında, ağrılar sıklıkla tekrarlar ve kronik olur. Hayati tehlike yaratmaz ancak iş gücü kaybına ve hayat kalitesinde bozulmaya neden olur. Bu hastalarda genelde ileri tetkiklere gerek yoktur.
Özellikle ileri yaşlarda (45-50 yaş üstü) yeni başlayan baş ağrılarında ise daha çok sekonder baş ağrısı olabileceği düşünülmeli ve bu olgularda görüntüleme yöntemleri ile ileri incelemeler yapılmalı. Ayrıca daha önceden migren gibi primer bir baş ağrısı tanısı olan hastada, ağrının karakterinin değişmesi ile birlikte sekonder bir baş ağrısının tabloya her zaman eklenebileceği unutulmamalı.
Sekonder baş ağrılarında uygun tetkikler ile neden saptanıp tedavi edilmezse, hayati tehlike veya kalıcı hasar olabilir. Örneğin; beyin zarlarının enfeksiyonu, beyin zarları arasına veya beyin dokusu içine kanama ya da beyin tümörü ölüm veya felç gelişmesine; dev hücreli arterit ise erken dönemde tanı konamazsa tek veya iki taraflı görme kaybı gibi ağır sonuçlara yol açabilir.
BAŞ AĞRISININ TİPİNE GÖRE TEDAVİ
Primer baş ağrılarında, ağrı sıklığına göre akut tedavi (ağrıyı geçirmeye yönelik) veya profilaktik tedaviler (ağrı ataklarını seyrekleştirmek ve şiddetini azaltmaya yönelik) uygulanır.
Akut atak tedavisinde; farklı ağrı kesiciler (oral, dil altı, damardan verilen preparatlar) ve maske ile verilen oksijen tedavisi seçenekleri vardır.
Profilaktik tedavilerde, oral preparatlar seçeneğinde, antiepileptikler, antihipertansifler, antidepresanlar kullanılabilir. Kronik migrende ve aşırı ilaç kullanımına bağlı kronik günlük baş ağrısı olan seçilmiş vakalarda ise botulinum toksini uygulanabilir.
MİGRENE BOTULİNUM TOKSİN
Migren tanısı olan hastada; profilaktik diğer tedavileri almasına rağmen, bir ayda 15 günden fazla baş ağrısı oluyorsa, kronik migren olduğu düşünülüp “Botulinum Toksin” tedavisi planlanabilir.
Sekonder baş ağrılarında ise neden saptanıp buna yönelik tedavi yapılmalı. Enfeksiyon ise uygun antibiyotik, kanama ise buna yönelik tedaviler, tansiyon düşürücü tedaviler, tümör gibi yer kaplayıcı lezyonlarda tümör çıkarılması, kafa içi basınç artışına neden olan durumlarda bu basıncı düşürmeye yönelik tedaviler, bağ dokusu hastalıklarında uzun süreli immün sistem baskılayıcı tedaviler önerilir.
ESKİ KAŞAR, SALAM VE SOSİS MİGRENİ TETİKLEYEBİLİR
Primer baş ağrılarından migrene karşı korunmak için bazı önlemler alınabilir. Düzenli yaşam, düzenli beslenme ve uyku, aç kalmama, ağrıyı tetikleyebilecek gıdalardan kaçınma (kırmızı şarap, eski kaşar, işlenmiş şarküteri ürünleri, narenciye ürünleri, monosodyum glutamat içeren yiyecekler gibi), stresten kaçınma bu önlemler arasında yer alır. Ayrıca kadınlarda, doğum kontrol hapları gibi hormon içeren ilaçlar migren baş ağrısını tetikleyebilir.
YOGA VE KAHVE BAŞ AĞRISINA İYİ GELİR
Düzenli yaşam, aerobik egzersizler, masaj, yoga, kafein (kahve) omega-3 yağ asitleri, B2 vitamini, magnezyum (özellikle menstrüel migrende) baş ağrılarına iyi gelir.