Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, 1923 – 1940 yılları arası ve 1940 yılı sonrası olmak üzere, iki süreç içerisinde incelenebilir.
Ki; böylesine bir inceleme yapmak, elbette mümkündür.
Zahir, ilgi çekicidir.
Ben ise, 1923 – 1940 yılları arası Türk Edebiyatı’nı irdeleyeceğim.
Derleyerek, özelliklerini betimleyeceğim.
Eğitim – Öğretimin Yaygınlaşmasıyla, Okur – Yazar Oranında Artış
1923 – 1940 yılları arası süreçte, öncelikle, eğitim ve öğretim yaygınlaşmıştır.
Dolayısıyla, Anadolu’da, okur – yazar oranı artmıştır.
Dili Sadeleştirme Düşüncesi
Bu süreçte, dili yani Türk Dili’ni sadeleştirme düşüncesi, yer almıştır.
Aralarındaki Fark, Yok Olur
Dolayısıyla, Konuşma Dili ile Yazı Dili arasındaki fark, ortadan kalkmaya başlamıştır.
Malûmunuz üzere, “Konuşma Dili, günlük yaşantımızda, iletişim kurmak için konuşurken kullandığımız dildir. Yazı Dili ise, yazıda kullanılan dildir. Dil birliğini ve anlaşma kolaylığını sağlamak için kullanılan kitap dilidir. Edebî dildir. Kültür dilidir. Dahası, Yazı Dili, bir kavmin medeniyet dilidir.” (Esat Beşer. Konuşma – Yazı Dili ve Farkları. Maraş Gündem Gazetesi. 10 Mayıs 2019)
Anadolu, İlmik İlmik İşlenilir
1923 – 1940 yılları arası süreçte, Anadolu halkının dertleri ve meseleleri işlenmiştir.
Gerçi, Anadolu’nun güzellikleri de işlenmiştir.
Ayrıca, halk arasında yaşanılan Anadolu’ya özgü her türlü kültür unsuru da işlenmiştir.
Öyle ki; türkülere, halk efsanelerine ve masallara yoğunlaşılmıştır.
Halk Sanatları Unsurları Toplanılır
Dahası, halk sanatlarının unsurları toplanmıştır.
Bir başka ifadeyle, Anadolu efsanelerinden, mitolojisinden ve masallarından yararlanılmıştır.
Anadolu’ya Yöneliş, Hız Kazanır
Dolayısıyla, Milli Edebiyat Dönemi’nde başlayan Anadolu’ya yöneliş, 1923 – 1940 yılları arası süreçte, hız kazanmıştır.
Olay Hikâyesi Yerine Durum Hikâyesi
Buna ilaveten, Milli Edebiyat Dönemi’nde önemli olan, önem taşıyan Olay Hikâyesi, 1923 – 1940 yılları arası süreçte, yerini Durum Hikâyesi’ne bırakmıştır.
Edebî Türlerde Sadeleşme
Türk Dili’nde, sadeleştirme düşüncesi yer aldığı gibi, roman, hikâye, tiyatro, gezi ve hatırat türlerinde de bir sadeleşme yer almıştır.
Kültür Varlıklarından Yararlanış
Ayrıca, kültür varlıklarından yararlanma da göze çarpmıştır.
Gerçekçilik Akımı, Ön Plânda
Roman ve hikâyede, Gerçekçilik Akımı, ön plâna çıkmıştır.
Romanlarda, Hangi Konular İşlenmiştir?
Buna ilaveten, romanlarda, çoğunlukla, Cumhuriyet Devrimleri ve ağa – köylü, patron – işçi çatışması gibi konular işlenmiştir.
Öğretici Türler, Önem Kazanır
1923 – 1940 yılları arası süreçte, öğretici türler, önem kazanmıştır.
Öğretici Türler Nedir?
Öğretici türler, denemedir. Eleştiridir.
Tiyatroda, İlerleyiş
Hem metin hem de sahnelenme tekniği yönünde, tiyatro, oldukça ilerlemiştir.
1940 Yılı Öncesi, Sade Şiirde, Aruz Vezni
Bu süreç içerisinde, yani 1923 – 1940 yılları arası süreçte, Aruz Vezni’yle, şiirler yazılmıştır.
Öyle ki; dildeki sadeleştirme ve edebî türlerdeki sadeleşme benzeri şekilde, bu şiirler de Aruz Vezni’yle, sade yazılmıştır.
https://www.marasgundem.com.tr/makale/konusma-yazi-dili-ve-farklari-16940