102. yıldönümünü idrak ettiğimiz Maraş İstiklal mücadelesi, dünyada eşine az rastlanır bir vatan savunmasıdır. Maraşlılar, kadın erkek, yaşlı genç, zengin fakir, köylü şehirli, bütün bir halk, türlü imkânsızlıklara rağmen topyekûn savaşmışlar, Canları pahasına Maraş’ı düşman devletlerin işgalinden kurtarmışlardır.
AHÂLİYİ GAYRETE GETİREN MİTİNG YAPMIŞLAR
Düşmana baş kaldıran bu kahramanlardan biri de Maraş Mevlevihanesi Şeyhi Selim Dede’dir. Selim Dede, Fransızların Maraş’ı işgali öncesinde halkı gayrete getirmek için Ulu Cami avlusunda arkadaşlarıyla büyük bir miting tertipleyerek bir taraftan düşmana gövde gösterisi yapmış, diğer taraftan da merkezi hükümete telgraflar çekerek; Fransız işgalinin bir oldubittiye gelmeden engellenmesi, burada da ortaya çıkacak ikinci bir İzmir faciası karşısında Türk ve Müslüman ahalinin hiçbir sorumluluk kabul edemeyeceğini arz ederek uyarmıştır.
MERKEZİ HÜKÜMETE MARAŞ’TA “İKİNCİ BİR İZMİR FACİASI” OLMASI ENDİŞESİNİ DİLE GETİRMİŞLER.
Ulu Camii mitingi sonrasında, Selim Dede’nin on bir arkadaşıyla birlikte İstanbul’a merkezi hükümete gönderdikleri 14 Ekim 1919 tarihli telgrafında şu ifadeler vardır.
“Bâb-ı Âlî
Dâhiliye Nezâreti
Kalem-i Mahsûs
Telgraf Sureti
Sekiz aydan beri burada bulunan İngiliz işgal kuvvetlerinin nihayet on güne kadar livamızı tahliye ederek yerine Fransız işgal kuvvetleri yerleştirileceğini son derece heyecan ve üzüntüyle haber aldık. Aslında memlekette böyle bir işgali gerektirecek hiç bir sebep mevcut olmadığı gibi Fransızların Adana’da zavallı Türk ve Müslüman kardeşlerimize karşı binlerce şekil ve mahiyette reva gördükleri zulümden dolayı kalplerinde büyük nefretler hisseden bütün halk bu işgali bütün varlığıyla red ve başarısızlığa mahkûm etmek üzere bugün büyük bir miting düzenlemiştir. Fransız işgalinin bir oldubittiye gelmeden engellenmesi, burada da ortaya çıkacak ikinci bir İzmir faciası karşısında Türk ve Müslüman ahalinin hiç bir mesuliyet kabul edemeyeceği arz edilmiştir. Durum Feldmareşal Allenby’e de bildirilmiş olduğundan bu konuda gerekli acil ve kesin teşebbüslerde bulunulmasını önemle rica eyleriz. 14 Ekim 1919.
Mevlevî Şeyhi Selim Dede, Kadı oğlu Ziya, Çukadar oğlu Hacı Mehmed, Miting namına kürsü şeyhi Hafız Ali Rıza, Kocabaş Ömer, Doktor Mustafa, Eczacı Lütfü, Beşan oğlu İbrahim, Vehbi Efendi oğlu Mehmed Edib, Çiftçilerden Katip oğlu Mustafa, Çukadar oğlu Mustafa, Buhâri oğlu Abdülkadir.”
Söz konusu telgrafta; Fransızlar’ın Maraş’a geleceği bilgisi üzerine Selim Dede, “İkinci bir İzmir faciası karşısında Türk ve Müslüman ahalinin hiç bir mesuliyet kabul edemeyeceği” uyarısında bulunmuştur. Bilindiği üzere 15 Mayıs 1919 da İzmir Yunanlılarca işgal edilmiş, Hasan Tahsin’in ilk kurşunuyla Türk direnişi başlamıştı. Şeyh Selim Dede, Fransızlar daha Maraş’a gelmeden, sanki Sütçü İmam ve Bayrak hadiselerinin yaşanacağını ferasetiyle öngörmüş, Maraş’ta da böyle bir direniş olabileceğini İstanbul hükümetine telgraf çekerek konunun ciddiyetini dile getirmiştir...
Şeyh Selim Dede bu telgraftan bir hafta sonra, 21 Ekim 1919 günü İstanbul’a bir telgraf daha yazmış. Bir önceki telgrafın kopyasını yazısına ek olarak koyarak “Maraş’ta işgali gerektirecek hiçbir sebep olmadığı” uyarısını merkezi hükümete tekrar hatırlatmıştır.
Söz konusu ikinci telgraf metni ise şu şekildedir:
“Bâb-ı Alî
Dâhiliye Nezâreti
Kalem-i Mahsûs 8115/1674
Hariciye Nezareti’ne
Maraş’ta bulunan İngiliz işgal kuvvetlerinin on güne kadar livayı boşaltarak yerine Fransız işgal kuvvetlerinin yerleştirileceğini haber aldıklarından ve aslında orasının işgalini gerektirecek hiç bir sebep olmadığından bahseden bazı ifade ve istekleri içeren Mevlevî Şeyhi Selim Efendi ve arkadaşları imzalarıyla Maraş’dan çekilen telgrafın kopyası ek olarak gönderilmiş, gereğinin yerine getirilmesi nezaretinize bırakılmıştır. 21 Ekim 1919
Dahiliye Nazırı Adına Müsteşar Keşfi”
Yukarıdaki tarihi belgeleri KSÜ Tarih Bölümü Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Erhan ALPASLAN hocamızın arşivinden temin ettik. Ayrıca bu belge ve Milli Mücadele dönemindeki diğer belgeler; 2020 yılında Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi tarafından Erhan ALPASLAN imzasıyla “Arşiv Belgelerine göre Maraş Milli Mücadelesi” ismiyle kitap olarak yayınlanmıştır. Kent tarihine katkılarından dolayı Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi’ne ve Erhan Hocamıza çok teşekkür ediyoruz.
MARAŞ KAHRAMANLARI LİSTESİNDE ŞEYH SELİM DEDE DE OLMALI
Bilindiği üzere Şeyh Selim Dede, 1914 yılında Padişah Mehmet Reşat büyük cihat ilan ettiğinde kurulan Mevlevi Alayları’na, 13 dervişiyle birlikte katılarak 3,5 yıl Şam ve Filisten cephesinde bulunmuştur. Daha sonra, 1918’de Osmanlı’nın yenilerek geri çekilmesinden sonra bu bölgeden tekrar Maraş’a dönmüş, şimdiki Kapalı Çarşı’da Saatçılar Garajı adıyla bilinen bölümde bulunan Dulkadiroğlu Alaüddevle Beyin vakfettiği Mevlevi Dergahı’nda tasavvufi hizmetlerine devam etmeye başladığında, bu defa da kendi şehrinde, İngiliz ve Fransız işgaliyle karşı karşıya kalmıştır.
Maraş Milli Mücadelesi’nde herkes kendi üzerine düşen görevi fazlasıyla yerine getirmiştir. Maraş Mevlevihane Şeyhi Selim Dede de bir kanaat önderi olarak Maraş Milli Mücadelesi’nde cesaret isteyen işler yapmış, kendi gibi gözü pek kahramanlarla mitingler tertiplemiş, İstanbul Hükümeti’ne uyarıcı telgraflar çekmiştir.
Bu nedenle diyoruz ki; Maraş Mevlevihane Şeyhi Selim Dede, Maraş Milli Mücadele’sinde gösterdiği cesaret ve kahramanlığıyla, tıpkı diğer kahramanlarımız gibi altın listede çoktan yerini hak etmiştir.
İnşallah bir gün Maraş Kahramanları arasında Maraş Mevlevihane Şeyhi Selim Dede’nin ismini görmemiz ümidiyle; İstiklalin 102. yılında vatanı uğruna canını vermiş şehitlerimize Allah’tan rahmet diliyor, gazilerimize minnet ve şükranlarımızı arz ediyoruz.
Selam ve sevgilerle.