Büyüklerden duyduğumuz sözlerin güzel tarafı, az sözle çok şey anlatmasıdır. Çok kelime kullanmak, çok şey anlattığımız anlamına gelmez. İrfan sahibi kişiler az sözle çok şey anlatırlar. İşte atalarımızdan bize yansıyan sözlerde de az ama çok fikir ve tecrübe vardır.

Suyu kaynağından, kadını oymağından tanırım: Su kaynağında daha yoğun, temiz ve lezzetlidir. Suyun lezzeti de kaynağında anlaşılır. Kadını da ailesinin içinde akrabalarının yanında tanırız. Başka yerde kişi gerçek kişiliğini göstermeyebilir. Ancak ailesinin yanında kendi gibidir.

Gelinin yiğidi eşeği yüklerken, damadın yiğidi keven sökerken belli olur: Eskiden gelinler becerisini sadece evin içerisinde değil aynı zamanda evin dışındaki işlerde de gösterir.

Eskiden köylerde hayvancılık yapanlar, hayvanlarına saman temin etmek için keven bitkisi biçerlerdi. Keven biçimi, zahmetli bir iş olduğu için damadın becerisini de belirleyen etmenlerdendi.

Yularsız eşek dağlarda gezer: Yularsız eşek sahipsizdir. Ahırdan kovulmuştur. Ekili tarlaların bulunduğu yerlerden kovulur. Eşek hayatını idame ettirebilmesi için köyden ayrılıp dağları mesken edinir.

Sohumu büyük olanın karnı çabuk doyar: Bazı yemekler vardır kaşık kullanmadan yenir. Ekmeği parça halinde alıp yemeğe banarak yeriz. Tabi yemeğe bandığımız sohum ne kadar büyük olursa insanın karnı da o kadar çabuk doyar.

Evinde tarhana fıçın varsa çorban hazır, ekmek tablan varsa sofran vezir: Eskiden Maraş’ta tarhana fıçısı dolu ise ekmek tablasında ekmek varsa kişiler kaygıyı bu sene de kovduk derlermiş. Çünkü tarhana fıçısı dolu olanın çorbası, ekmek tablası dolu olanın yemeğinin lezzeti eksilmeyeceğine kanaat getirilir imiş.

Kaçan yılan ısırmaz: Eğer biri kaçıyorsa korkmuş demektir. Her ne kadar yılan insana ürperti verse de kaçan yılandan korkulmaz. Anadolu’da meşhur bir söz vardır: “havlayan köpek ısırmaz” bu söz birazda o sözü çağrıştırmakta.

Kahve az sözü, çay çok sözü sever: Kahve uzun sohbetlerin içeceğidir. Kahve çay gibi ardı ardına içilmez. Sadece keyif için bir tane içilir. Sırf bu yüzden bir tane en fazla iki tane içilir. Bu da muhabbet için yeterli değildir.

Günahsız olduğuna inanan adamdan kork: Kul beşerdir ve şaşar. Tek hata yapmayacak biri vardır, o da Yüce Allah’tır. Günahsız olduğuna inanan insan kendini ilahlaştırmış demektir. Bu tip adamların egosu yüksektir ve bencildir.

Komşun iyiyse kapını pencereni aç, komşun kötü ise mahalleden kaç: Peygamberimiz nerde ise komşuları birbirine mirasçı kılacaktı. Bu kadar ki önemlidir komşuluk. Derdinizi, neşenizi en yakın komşunuzla paylaşırsınız. Lazım olan eşyanızı çok rahatlıkla komşunuzdan istersiniz. Ama eğer komşunuz kötü ise çekeceğiniz vardır. Onun yakınlığı size zarar verebilir. Böyle komşuları görmemek için bazen kapıyı bile açmak istemezsiniz.

Gül ağacının dibine hayma kuranın, kül tenekesinden bakracı olur:

Kahramanmaraş/ Körsulu nehri kenarında ayaklarımızı soğuk suyun içine sokmuşuz ve yetmiş yaşlarında güngörmüş bir amca ile sohbet etmiştik.
İşte Hasan Amcanın o meşhur sözü: "Gül ağacının dibine hayma kuranın, kül tenekesinden bakracı olur"
Bu söz ne anlama geliyor: Eskiden büyük ve yayvan ağaçların dibine hayma ve çadır kurarlardı. Küçük ağaç altlarına kurulmaz. Yani diyor ki: " Gül ağacının dibinde hayma olmaz. Gül ağacının dibine hayma yapanın ancak bakracı da kül tenekesinden olur."

Yükü ağır olan eşeğin gidişi yavaş olur:

 Hayvan yükün ağırlığına göre hareket edecektir. Hızını ona göre ayarlayacaktır.

Uyuz itin etrafına kurt gelmez:

 Düşmana bile mert davranmak gerektiği, dişine göre rakip ve düşman seçmeyi anlatır. Kurtlar esaslı rakip sever.

Direği zayıf evin merteği sağlam olsa ne olur:

Bir evin direği zayıf ise merteği ne kadar sağlam olursa olsun işe yaramayacaktır. Direğin çok önemli bir görevi vardır.

Çok pasaklı ile çok titiz kadının evine misafir gelmez:

Çok kirli ve düzensiz ortamda kimse oturmak istemez. Hem rahatlığı bozar hem de insanları huzursuz eder. Çok titiz kadının evine niye misafir gelmez? Çünkü insanlar, titiz kişilerin evlerinde bir şeyler dökmek, bir şeyler kırmaktan korktukları için rahat edemezler.

Yola giden beygirin hızı kesilmez:

Belli hızda ve düzlemde hareket eden hayvanın önü kesilirse yavaşlamasına sebep olunur.

Kurt ile köpek dost ise mutlak biri haindir:

Birbirine düşman olan iki karakter dostluk yapmaya başlamışlarsa ortada bir problem vardır. Dostluk göstererek biri

Hamarat kız mahallesinde kalır:

Becerikli kişileri kimse elinden kaçırmak istemez. Becerikli kızı önce mahallenin kadınları keşfeder.

Selametle