(PAKİSTAN BAŞBAKANI İMRAN HAN’IN TÜRKİYE’Yİ ZİYARETİ)
Türkiye ile Pakistan arasındaki ilişkilerimiz, diğer devletler arasındaki ilişkilere hiç benzemeyen kadim bir ilişkiye sahiptir. Gazneli Mahmut ile tarihteki ilişkilerimizle başlayan süreç, Güney Asya Müslümanlarının kendileri bağımsızlık hareketinin bir parçası olarak gördüğü Türkiye’nin kurtuluş savaşına verdiği destek ve gösterdiği dayanışmayla devam etmektedir.
Pakistan’ın ulusal dili Urduca, Türk dilinden etkilenmiştir. Urduca ve Türkçe dillerindeki 4 binden fazla ortak kelime olduğu bilinmektedir.
Nüfusun % 98’i Müslüman 207 milyonu aşan nüfusa sahip Pakistan, dünyanın en kalabalık altıncı ülkesi. Hindistan’daki Müslümanların Hindu-egemen toplumda azınlık olarak yaşama şansı olmadığını düşünen Hindistan Müslümanları Birliği, 1940 yılında Müslümanlara özgü vatan talebiyle tarihi Pakistan kararını Lahor’da kabul etti ve 14 Ağustos 1947’de bağımsız bir devlet olarak Pakistan’ın kurulma sürecini başlattı.
İndus bölgesi, Mehrgarh ve Harappa ve Mohenjo-Daro’daki İndus Vadisi başta olmak üzere birçok eski kültürün buluştuğu eski uygarlıkların beşiği olan Güney Asya coğrafyasında yaşayan Müslümanlar, Muhammed Ali Cinnah vasıtasıyla bağımsızlığını ilan ederek parlamenter demokrasi ile yönetilen bir ülke olarak yoluna girmiştir.
15 Temmuz 2016 darbe girişimi sonrası FETÖ ile mücadelesinde Türkiye’nin yanında yer alan Pakistan’da, atılması gereken adımların gecikmesinde, dönemin Pakistan hükümeti başbakanı ve ailesi ile ilgili yolsuzluk davalarının devam etmesi ve ardından hükümet değişiminin gerçekleştiği seçim sürecinin etkili olduğu söylenebilir.
Pak-Türk Çağ Eğitim Vakfı okullarının Türkiye Maarif Vakfına devri konusunda görülen davanın 28 Aralık’ta açıklanan karar metninde, mahkeme bu vakfın Pakistan’ın uluslararası yükümlülükleri doğrultusunda terör örgütü ilan edilmesine ve vakfa ait okulların Türkiye Maarif Vakfına devrine hükmetmiş ve kararının uygulanması için Pakistan İçişleri Bakanlığından uygun adımları atmasını istemiştir. Bu kararı, devletimiz olumlu karşılamıştır.
Pakistan Başbakan İmran Han’ın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın davetlisi olarak 4 Ocak 2018 tarihinde başlayan ziyareti öncesinde gelen bu karar, iki ülke arasında özellikle ekonomik ve ticari ilişkilerle ilgili iş birliği ve birlikte çalışma konusunda yeni alanların keşfedilmesine ve gelişmesine önemli katkı sağlayacaktır.
Pakistan’da 25 Temmuz 2018’de yapılan genel seçimlerden İmran Han’ın başında olduğu Pakistan Adalet Hareketinin (PTI) birinci parti olarak çıkmasına rağmen Ulusal Meclis’te ancak ittifak partilerinin desteğiyle federal hükümeti, Hayber Pahtunva ve Pencap eyaletinde de yerel unsurların desteğiyle yerel hükümetleri kurabildi. Butto ailesinin partisi olarak anılan Pakistan Halk Partisi ise Sindh eyaletinde tek başına hükümet kurarken, Belucistan’da diğer taraflarla bir koalisyon hükümeti kurmayı başarmıştı.
Bağımsız ve adil seçimlerin yapıldığına dair bazı itiraz ve protestolar olsa da 25 Temmuz 2018 seçimleri, Pakistan’da demokratikleşmeyi ve demokrasi anlayışını bir adım daha ileriye taşımıştır.
Diğer taraftan, Pakistan'da yapılan cumhurbaşkanı seçimini, Pakistan Adalet Hareketinin (PTI) adayı Arif Alvi'nin ülkenin 13. Cumhurbaşkanı olarak 5 yıllığına seçildi. Alvi, siyasete Cemaati İslami’de başlamıştı. Daha sonra Cumhurbaşkanlığına seçilmeden PTI’nın Genel Sekreterliğini yapmıştı.
1952 yılında Lahor’da doğan İmran Han, 1992’de Pakistan’a kazandırdığı Dünya Kriket Şampiyonluğu ile ülkede ulusal kahraman edilmişti. Karizmatik duruşu, hayırseverliği ve politikadaki yenilikçi söylemleriyle genç kuşakların gönlünü kazanmasına rağmen 1997 seçimlerinde hiç vekil çıkaramayan İmran Han, bundan tam 21 yıl sonra yapılan 25 Temmuz genel seçimlerinde ise birinci parti olarak Ağustos 2018’de Pakistan’ın 19. başbakanı olarak göreve başladı.
Uzak Asya’da Kuzey Kore üzerinden Çin’le nüfuz savaşına giren ve Güney Asya’da mevzi kaybetmek istemeyen ABD, Hindistan’la stratejik ortaklığını geliştirirken, Pakistan’la askeri eğitim çalışmalarını tek taraflı iptal etmiş ve 300 milyon dolarlık askeri yardımı desteğini de kestiğini açıklamıştı.
Afganistan, İran, Hindistan ve Çin gibi dünyanın en önemli ülkeleriyle sınır komşusu olan Pakistan’da cereyan eden olayların küresel güç mekanizmalarının odağına girmesi son derece normal. Hindistan-Pakistan arasındaki Keşmir sorunu bir tarafa, Afganistan’da yeni güvenlik ve barış politikası oluşturmaya çalışan ABD’nin bölgenin en önemli aktörü Pakistan’ı Çin’in yanında görmesi hiç kabul edemeyeceği bir durum.
Stratejik olarak güçlü ve etkin insan kaynağıyla bölgesel bir merkez olarak konumlanan Pakistan, Türk yatırımcılar için doğru bir pazar olma durumunu korurken, Türkiye de bölgesel ekonomik büyümenin itici bir gücü haline gelerek Pakistanlı yatırımcılar için önemli fırsatlar sunabilir.
Tekstil alanında kendini kanıtlamış Pakistan ve Türkiye arasında çözülmeyi bekleyen sorunlar olsa da Pakistan ekonomisinin yatırım için cazip hale gelmeye başladığı bugünlerde, iki ülke arasındaki dostluk ilişkilerinin ticari alanda daha da arttırılması gerekiyor.
Türk yatırımcılar, bürokratik zorlukların hafifletilmesi durumunda başta enerji ve inşaat olmak üzere Pakistan ekonomisinin önemli sektörlerine daha fazla yatırım yapmaya istekli görünüyor. Pakistan’daki Türk yatırımı hali hazırda 1 milyar doların üstünde görünüyor.
İmran Han’ın liderliğindeki yeni hükümetin kuruluş programında, şeffaflığın ve hesap verebilirliğin çerçevesinin geliştirilerek, yönetişim yapılarının iyileştirilerek, değişen ve dönüşen bir “Yeni Pakistan” inşa edileceği ifade edilmişti.
Muhammed Ali Cinnah’tan bu yana tarih, fikir, ideoloji, ekonomi, kalkınma ve demokratikleşme alanında Türkiye’nin etkileşim alanında yer alan kadim dost ve kardeş ülke Pakistan’ı çok daha güzel günler bekliyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın davetlisi olarak Türkiye'ye resmi ziyarette bulunan İmran Han:
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın daveti üzerine Türkiye'de bulunan Başbakan Han ve beraberindeki heyeti taşıyan uçak ilk olarak Konya'ya iniş yaptı. Han, Konya'da Mevlana Müzesi'ni ziyaret etti.
Perşembe akşam saatlerinde Ankara'ya hareket eden Han, Esenboğa Havalimanı'nda Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan tarafından karşılandı ve sonrasında Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Pakistan'ın Ankara Büyükelçiliği tarafından düzenlenen çalışma yemeğine katıldı. Anıtkabir'i ziyaret etti ve Başbakan Han'a Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan eşlik etti.
Atatürk'ün mozolesine çelenk bırakarak saygı duruşunda bulunan Han, ardından Misak-ı Milli Kulesi'nde Anıtkabir Özel Defteri'ni imzaladı.
Han, deftere yazı yazdı. Ziyaret kapsamında Ankara'da temaslarda bulunacak olan Han, sabah saatlerinde Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu(DEİK) temsilcileriyle bir araya geldi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Pakistan Dışişleri Bakanı Şah Mahmud Kureyşi ile görüştü:
Çavuşoğlu, Pakistanlı mevkidaşı Kureyşi ile Dışişleri Resmi Konutu'nda baş başa ve heyetler arası görüşme gerçekleştirdi. Görüşmede, Pakistan-Türkiye ilişkilerinin yanı sıra bölgesel gelişmeler ele alındı.
Pakistan Başbakanı İmran Han, Ankara'da Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ile bir araya geldi:
Pakistan Başbakanı İmran Han, Türkiye'nin uyguladığı sağlıkta dönüşüm modeli, kamu-özel işbirlikleri ile inşa edilen hastaneler, ilaç ve tıbbi cihaz yatırımları konularında iki ülke yetkililerinin iş birliği içinde çalışması için bir 'görev gücü' kurulacağını belirtti.
Pakistan Başbakanı İmran Han, Türkiye'nin uyguladığı sağlıkta dönüşüm modeli, kamu-özel işbirlikleri ile inşa edilen hastaneler, ilaç ve tıbbi cihaz yatırımları konularında iki ülke yetkililerinin iş birliği içinde çalışması için bir 'görev gücü' kurulacağını belirtti.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da sağlıkta dönüşüm programı sayesinde tüm vatandaşların sağlığa erişiminin sağlandığına işaret ederek sağlıktaki memnuniyet oranının yüzde 74'lere kadar çıktığını ve bunun devlet hizmetlerindeki en yüksek memnuniyet oranı olduğunu kaydetti.
CUMHURBAŞKANI RECEP TAYYİP ERDOĞAN’IN, BAŞBAKAN İMRAN HAN’I KABULÜ:
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Pakistan Başbakanı Han ile Beştepe Millet Camisi'nde cuma namazı kıldı. Erdoğan ve Han, cuma namazı sonrası baş başa görüşme için Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'ne geçti. Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'ndeki basına kapalı görüşme, 2 saat 10 dakika sürdü.
Baş başa görüşmenin ardından Erdoğan ve Han başkanlığında heyetler arası görüşme başladı.
4 Ocak ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Külliyede Başbakan İmran Han’ı kabul etti. Heyetler arası görüşmeler yapıldı. Bilahare Basın açıklaması yapıldı.
Sayın Erdoğan açıklamasında;
“İmran Han'ı seçimlerdeki başarısından dolayı tebrik ediyorum. Kendisi kriket sporunda ülkesini zaferden zafere taşıyan İmran Han'ın siyasette de ülkesini ileri taşıyacağına inanıyorum. Kendisi aynı zamanda tam anlamıyla bir Mevlana aşığı. Nitekim dün Konya ziyaretiyle bunu ifade ettiler.
Türkiye ve Pakistan dostluk bağları tarihe uzanan iki kardeş ülkedir. Bu kardeşlik pek çok zorluğun üstesinden gelmiştir. Türkiye, bugün de yarın da Pakistan'ın yanında olmaya devam edecektir.
Bugün sayın başbakanla yaptığımız görüşmelerde ilişkilerimizin tüm boyutlarını gözden geçirdik. Yüksek işbirliği (YDİK) toplantısının İslamabad'da gerçekleştirilmesi temennimizi ilettik. Bunun yanında, daha önce başlamış olduğumuz üçlü İstanbul zirvesi olarak devam eden Afganistan, Pakistan, Türkiye arasındaki zirveleri kaldığımız yerden devam ettirelim istiyoruz. Üçlü İstanbul zirvesini de, büyük ihtimalle 31 Mart seçimlerinin ardından gerçekleştireceğiz. Bu üçlü zirve birçok sıkıntıların da aşılmasına vesile olacaktır.
Aramızdaki ikili ticaret hacmimizin istenilen seviyeye çıkarılması için konuştuk. Serbest ticaret anlaşmasının hazırlanması için talimatı vermiş bulunuyoruz. Türkiye olarak işadamlarımız ve yatırımcılarımızı Pakistan'da daha fazla yatırıma teşvik ediyoruz. Pakistan'da elverişli iş ortamının sürekli kılınması konusunda da İmran Han'ın çabalarını esirgemeyeceğini biliyorum. Eğitim alanındaki ilişkilerimizi gözden geçirdik, bölgesel gelişmeleri ele aldık. Suriye'de meydana gelen malum gelişmeleri değerlendirme fırsatımız oldu.
En önemli konulardan bir tanesi de malum savunma sanayiyle ilgili attığımız ve atacağımız adımlardır. Pakistan'dan aldığımız eğitim uçakları ve ATAK helikopterleriyle ilgili yaptığımız çalışmalar konusunda görüşme fırsatımız oldu.
Pakistan'daki Gülen grubu okullarının Türk Maarif Vakfı'na devrini memnuniyetle karşıladıklarını dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Pakistanlı kardeşlerimiz ülkemizde güçlü dayanışma içerisindedir. İslamabad'daki 3 okul ve yönetim binasının vakfımıza devredilmesi bunun en güzel ifadesidir. Bunlar memnuniyet verici adımlardır." diye konuştu.
Sayın Han ise açıklamasında;
Pakistan ve Türkiye birbiriyle çok daha yakın iki ülke haline gelecek. Pakistan-Afganistan-Türkiye Zirvesinin Afganistan'da barışa katkı sağlayacağını ümit ediyorum" dedi. Devamla, bir çok konuda Türkiye’de ki çalışmalara hayran kaldığını, tarihten beri süren ilişkilerin devam ettiğini, kalabalık bir heyetle geldiğini, sağlık, adalet, Toki gibi konularda ortak çalışmalar yapılacağını, uluslararası birliklerde beraber olacaklarını, Hindistan ile ülkeleri arasındaki sorunları görüştüklerini, ekonomi ve ticari ilişkilerinin daha geliştirilmesi gerektiğini, Suriye politikasını desteklediklerini, çok verimli görüşme yaptıklarını belirtti.
Ayrıca, “Afganistan halkı neredeyse 30 yıldan uzun bir süredir ızdırap çekiyor. Uluslararası toplum veya oraya barış getirmeye yardımcı olabilecek herkesin yardım etmesi gerekiyor. Pakistan zaten Taliban ve Amerikalılarla diyalog konusunda çaba gösteriyor ama diğer komşu ve paydaşlardan da lazım. İstanbul'da düzenlenecek (Afganistan, Pakistan ve Türkiye arasında yapılacak ) zirvenin çok faydalı olacağını düşünüyorum. Pakistan ve Türkiye olarak, toplantının bu barış sürecine yardımcı olacağını düşünüyorum." dedi ve bu vesileyle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı, Pakistan’a davet etmiştir.
(Kaynak:AA, GASAM, TRT)