Son zamanlarda yazılarımda ve mesajlarımda isminden sıkça bahsettiğim Cemil Meriç ve onun entelektüel kişiliğinden yola çıkarak bu aydınlarımızın ülke açısından önemi üzerinde durmak istedim.
Peki entelektüel kelimesi ne anlama geliyor önce bu konuya tanımlayalım, sonra dini açıdan konuya ele alıp, değerlendirmemizi yapalım inşallah!
“Entelektüel, zekâ ve düşünme yetisini mesleği gereği ya da şahsi amaçlarına erişmekte kullanan kişiye denir. Entelektüel kelimesinin kökeni Latincedir.” (Vikipedi)
Diğer bir tanım ise şöyle: “Entelektüel, geleneksel anlamı içinde, düşünsel veya zihinsel etkinliğe yönelmiş, bilgili, değerlendirme ve eleştiri gücü yüksek, topluma öncülük etme misyonu yüklenmiş aydın, çağdaş varoluşçu filozof Camus’nun deyimiyle "zihni kendi kendisini gözleyen kişi"
KONUYA İSLAM’İ BİR BAKIŞ
Bu konuda Prof. Hayrettin Karaman’da İslam’i bir bakış açısı kazandırmış. Der ki: “Entelektüel kelimesine verilen mana birden fazla, sınırları belli ve kesin bir tarifi yok. “Merakı veya mesleği gereği fikir işleriyle uğraşan”, “hür düşünen, bilgili ve kültürlü”, “seçkin”, “derin idrak sahibi”, “aydın” gibi manalar veriliyor. Osmanlı'dan günümüze bizim kültür havzamızda kullanılan kelimeler içinde bu kelime yok, bizde “âlim, muhakkık, müctehid, ehl-i nazar, mütefekkir, hakîm, mütebahhir, münevver…” kelimeleri kullanılmış ve bu sıfatı taşıyan kimselerin ortak sıfatları yanında farklı özellikleri de olmuştur (sıraladığım kelimelerin karşılıkları arasında ortaklık yanında farklar da bulunmuştur).Daha çok kullanıldığı manaları göz önüne alarak “entelektüel” kelimesine “bilgili, aklıyla hür düşünen ve düşüncesini hiçbir otoritenin sınırlayamadığı kişi” manası verirsek “Müslüman entelektüel” terkibinde karşılık bakımından problemler olduğunu söylememiz gerekir.Müslüman ya alimdir (muhakkık ve müctehiddir) veya mukalliddir.(Yeni Şafak 3 Şubat 2011)
MERİÇ İÇİN OĞLU DERKİ
Şu günlerde Cemil Meriç’in Bu Ülke isimli kitabını okuyorum, kitabın giriş kısmında Entelektüel Bir Otobiyografi yazılmış, bu oğlu Mahmut Ali Meriç tarafından 1985 yılında kaleme alınmış. Oğul Meriç, babasını bir entelektüel olarak tanımlıyor ve onun için şunları söylüyor: “Gerçek entelektüel, ülkesinin bütününü, bütün ülkelere karşı müdafaa edecek, sınıflar üstü hakikatleri araştıracak. Dürüst olacak, çok okuyacak, çok düşünecek ve ortaya çıkardığına inandığı hakikatleri, vardığı terkipleri korkusuzca yazacak, yayımlayacak…” Eyvallah!
Şimdi konuya girelim. Diyeceğim şu ki, bugün ülkemizin ekonomisi başta olmak üzere, hukuk, eğitim gibi alanlarda çok ciddi sorunları olmasına rağmen, çözüm ortaya koyacak entelektüeller görüyor musunuz? Konuya bir örnekleme yapalım. Bakınız, Boğaziçi Üniversitesinde yaşananlar ortada. Şahsen her düşünceden köşe yazarı ve konuşmacıyı dinledim. Ancak karşılıklı kutuplaşma içinde, suçlama yapılıyor, birkaç kişi hariç çözüm ortaya koyamadılar. Bir kısmı teşhis ediyor, bir kısmı reçete yazıyor, sorunların tedavisi yok. Belki yapılıyor ama onlarında sesi çıkmıyor. Yani gerçek entelektüellerin sesi çıkmalı. Şu adı büyük televizyonlara bakın, her gece aynı kişiler, konuşup duruyor! Daha bir ortak noktada birleştiklerini göremedim. (İstisnalar hariç)
Çünkü bizde olayları dosyalama yok, araştırma zayıf, notlar tutulmaz, tutanlarda halka ulaşmaz, farklı telden saz çalarlar.
Sonra entelektüel bir insan öğrenme arzusu içinde olmalı, öğrendiklerini kafasının ve gönlünün süzgecinden geçirmeli, öğretmek için de çırpınmalı ve bu tip insanları da takdir etmeyi bizler bilmeliyiz. Niçin mi? “Marifet iltifata tabi!” diye boşuna söylenmemiş.
Sözlerimi Hayrettin Karaman’ın şu tespitleri ile tamamlıyorum: “İster iman ister amel konusunda olsun taklid varsa “hür, derin, delile dayalı düşünce” yoktur.
Her iki alanda tefekkür ve ictihad yöntemiyle bilgiye, kanaate, imana ulaşanlara geldiğimizde bunlar için de “aklı, zekayı, tecrübe ve müşahedeyi mutlak otorite kabul eden, vahyin karşısına bunları koyan” manasında entelektüel ve hür düşünce sahibi denemez.” Katılıyorum ve diyorum ki, gerçek bilim ve fikir insanlarına sahip çıkalım. Dua edelim. Allah bu vatan, bu millet için çalışan bütün fikir insanlarımızdan razı olsun. Kalın sağlıcakla.