6 Şubat 2023 tarihinde sabaha karşı 04.17’de merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesi olan 7,7 büyüklüğünde ve 9 saat sonrasında, merkez üssü Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesi olan 7,6 büyüklüğünde iki deprem meydana geldi.
Depremin üzerinden neredeyse 50 gün geçti. Bu depremler, Türkiye ve Suriye’nin yanı sıra Lübnan, Kıbrıs, Irak, İsrail, Ürdün, İran ve Mısır’ın da yer aldığı geniş bir coğrafyada hissedildi ve büyük bir yıkıma neden oldu.
Depremlerde kaç kişi öldü?
Peki, bu depremlerde kaç kişi hayatını kaybetti? Kaç kişi yaralandı? Kaç bina yıkıldı veya hasar gördü? Deprem nedeniyle kaç kişi evsiz kaldı veya Kahramanmaraş’ı terk etti? Bu soruların cevaplarını sizler için araştırdık.
Depremlerin resmi kaynaklara göre Türkiye’deki can kaybı sayısı 50 bin 96 olarak açıklandı. Suriye’de ise en az 8 bin 476 kişi öldü. Toplamda ise en az 58 bin 572 kişi hayatını kaybetti. Yaralananların sayısı ise Türkiye’de 107 bin 204, Suriye’de ise 14 bin 803 olarak belirtildi. Toplamda ise en az 122 bin 7 kişi yaralandı.
Depremler sonucunda Türkiye’de en az 35 bin 355 bina yıkıldı ve aralarında Gaziantep Kalesi, Habib-i Neccar Camii, Kahramanmaraş Ulu Camii, Hatay Meclis Binası, Şirvan Camisi, Adıyaman Ulu Camii ve İskenderun’daki Latin Katolik Kilisesi’nin de bulunduğu birçok tarihi yapı ağır hasar aldı veya yıkıldı. Suriye’de ise yaklaşık 10 bin bina hasar gördü veya çöktü. Türkiye’deki hasarlı veya yıkık bina sayısı toplam bina sayısının yaklaşık %10’unu oluşturuyor. Kahramanmaraş’ta ise toplam bina sayısı yaklaşık 300 bin olarak tahmin ediliyor.
Deprem nedeniyle evsiz kalanların sayısı ise Türkiye’de yaklaşık 2 milyon olarak açıklandı. Suriye’de ise bu sayının yaklaşık 500 bin olduğu tahmin ediliyor. Toplamda ise en az 2 buçuk milyon kişi evsiz kaldı. Depremden sonra Kahramanmaraş’tan göç edenlerin sayısı ise yaklaşık 500 bin civarında olduğu tahmin ediliyor.
KAHRAMANMARAŞ’TAN GİDENLER GERİ DÖNECEK Mİ?
Bu göç edenlerin ne kadarının yeniden Kahramanmaraş'a döneceği ise belirsiz. Bazıları akrabalarının yanında ya da geçici barınma merkezlerinde kalmayı tercih ederken, bazıları da yeni bir hayat kurmak için farklı yerlere yerleşti. Depremden sonra yapılan bir ankete göre, Kahramanmaraş'tan göç edenlerin %40'ı geri dönmeyi planladığını, %30'u kararsız olduğunu, %30'u ise geri dönmemeyi düşündüğünü belirtti.
Göç edenlerin geri dönmesi için hem devletin hem de sivil toplumun ortak bir çaba göstermesi gerekir. Devlet, depremzedelere yeterli maddi ve psikolojik destek sağlamalı, hasarlı binaları yıkmalı ve yeni ve güvenli konutlar inşa etmeli, altyapı ve ulaşım sorunlarını çözmeli, iş imkânları yaratmalı ve eğitim hizmetlerini iyileştirmelidir. Sivil toplum ise depremzedelerin sesini duyurmalı, dayanışma ağları kurmalı, gönüllü çalışmalar yapmalı ve kültürel faaliyetler düzenlemelidir.
Kahramanmaraş'ın yeniden ayağa kalkması için herkesin elini taşın altına koyması gerektiğini düşünüyorum. Göç edenlerin geri dönmesi hem kentin ekonomik hem de sosyal açıdan canlanmasına katkı sağlayacaktır. Ayrıca bu sayede depremin yarattığı travmayı birlikte aşabilir ve geleceğe umutla bakabiliriz.
NE YAPMALIYIZ?
Kahramanmaraş’ta evi yıkılan vatandaşların evinin yapılması için Devletimizin attığı adımları ve çabaları yürekten destekliyor ve takdir ediyorum.
Ancak iş yok ise vatandaş evde ne yiyip ne içecek? Bu sorunun cevabı hızla ticari alanların hayata geçirilmesiyle mümkün olacaktır.
Kahramanmaraş’ın kalbi sayılan Trabzon Caddesi ve o bölge Sarayaltı, Bahçeli evler, Şeyhadil Caddesi, Azerbaycan Bulvarı, Sanayi Kavşağına kadar olan bölge ile ilgili hemen bir ticari alan adı altında imar planları yapılmalı ve yıkılan binaların yerine acilen zemin+3 ya da zemin+4 kat olmak üzere binalar yapılmalı ve bu binalar sadece ticari alan olarak kullanılmalıdır.
Öte yandan depremde zemin sağlamlığı test edilen şehrin kuzey tarafları Mağralı, şehit Evliya, Serintepe, Yörükselim, Tekke gibi eski mahalleler ile ilgili bir kentsel dönüşüm planlanmalı ve özel sektör eliyle inşatlar başlatılmalıdır.
Aksi halde buraların devlet eliyle dönüştürülmesi mümkün değildir. Deprem önümüze şehrin yeniden inşa ve ihyası için bir fırsat sunuyor.
Bu fırsatı değerlendiremez isek, Kahramanmaraş koca bir köye dönecektir. Bunu da hatırlatmak istedim.
Sağlıklı kalınız…