Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi himayeleriyle, Kahramanmaraş İstiklal mücadelesinin 100. Yıl etkinlikleri kapsamında; Kültür ve Turizm Bakanlığı Konya Türk Tasavvuf Müziği ses sanatçılarından Ahmet UNCU tarafından, Kahramanmaraş’ın Tasavvuf Musıkisi kayıt altına alınmaya çalışılıyor.
TÜRKİYE’DE BİR İLK
Öncelikle bu zorlu görevi üslenen hemşerimiz Ahmet Uncu’ya ve ona katkı sağlayan kaynak kişilere, projeye destek olan tüm kurum ve kuruluşlarımıza çok teşekkür ediyoruz. Zira şehrimizin Geleneksel Tasavvuf Musıkisi kültürüne dair geç kalınmış bir araştırma olarak görüyoruz. İnşallah bu bir başlangıç olur, bu çalışmalar daha da genişleyerek devam eder. Bu proje, Tasavvuf Musıkisi alanında Türkiye'de bir ilk olma özelliğini de taşımaktadır.
KULAKTAN KULAĞA OKUNAN ESERLER KAYIT ALTINA ALINIYOR
Bilindiği üzere Kahramanmaraş’ta geleneksel Tasavvuf Müziğimiz kulaktan kulağa okunarak gelmiştir. Bir kısım eserlerimiz ne yazık ki okuyan şahıslarla sınırlı kalmış. Zamanla okuyucu kişilerin vefat etmeleriyle birçok değerli eserlerimiz ne yazık ki unutulup gitmiştir.
Kahramanmaraş’ta yapılan bu araştırmayı bu sebeple çok önemsiyoruz. Zira kulaktan kulağa okunan eserlerin bir kısmı kaybolsa da bir kısmı bir şekilde günümüze gelebilmiştir. Bu eserler anonim olarak adlandırılan, yani sahibi belli olmayan, halka mal olmuş eserler niteliğindedir. Kaynak kişilere ulaşılıp, onların kendinden öncekilerden duydukları, öğrendikleri, salâ, kaside, ilâhi, salâvat formundaki eserleri; şimdi yeniden kaynak kişilere okutturup, kayıt altına alınıp; Türk müziği kuralları çerçevesinde usul ve notaları yazılıp, yeniden Kahramanmaraş’ın Tasavvuf Musıkisi’ne kazandırılması gerçekten çok önemlidir. Bu çalışmaların içinde, eserlerin icrasında, diğer dostlarla birlikte bir şekilde bulunmam, benim içinde büyük bir gurur kaynağı oldu. Bu vesileyle tüm ekibe başarılar diliyorum.
SÖZ UÇAR YAZI KALIR
Bu konu ile ilgili olarak Ahmet Uncu ile yaptığım sohbette bizlere şu bilgileri aktardı: “Şehrimizde eskiden beri okuna gelen dînî musikimize ait eserleri elimizden geldiğince büyük bir dikkat ve özveri ile araştırdık, soruşturduk, hafızalarımızı zorladık ve “söz uçar yazı kalır” düsturunca toparlayıp yazılı hale getirdik.
Bu konuda hizmetleri olan eskilerden; Bahçeci Hoca, Müezzin Mahmut Hoca, Halil Bilginer Hoca, Kadir Kızdırıcı Hoca, Mekikci Ali Bağrıyanık Hoca, İbrahim Yıldız Hoca ve ismini sayamadığımız nicelerini rahmet ve minnetle yad ediyoruz. Mekânları Cennet olsun.
Bu eserlerle ilgili hatıralarda çok önemliydi. Mesela, Hatuniye Camii civarında Seyithanoğlu ailesinin evinin karşısında bir Hakk Aşığı varmış, sabahları minareden, Ya Hayyu Ya Kayyum’dan sonra “ Uyan gözüm aç durma” ilâhisini söylermiş.
“PERİŞANDIR HÂLİ EHL-İ DİLLERİN”
Pınarbaşı’lı Mehmet Ali Efendi, Na’t ve uzun havaları okuyan güzel sesli biriymiş ve aynı zamanda bekârmış. Mehmet Ali Efendi vefat ettiğinde Bahçeci Hoca çok üzülmüş, yıkılmış. Zira gönül meclisinden önemli bir dostunu kaybetmişti. Bu duyguyla olsa gerek,” Perişandır hâli ehl-i dillerin” diye başlayan bir şiir yazmış. O dönemin musıki meclisinden olan Bekir Sıddık Nazlı ise bu güfteyi Hüseyni Makamında besteleyerek, musıkimize kazandırmış.
Perişandır hali ehl-i dillerin
Susmuş terennümleri şen bülbüllerin
İslam güneşinde açan güllerin
Kurumuş yaprağı dalları bomboş
ESKİDEN MİNARELERDE, İLÂHİLER, SALÂVAT VE SALÂLAR OKUNURDU
Ahmet Uncu Bey’e yaptığım özel sohbette, yaptığı araştırmada hangi formda eserlere ulaşabildiğini sorduğumda, şunları söyledi:
“Kahramanmaraş’ta camilerde, tekkelerde, dost meclislerinde okunan; Salâ, Kaside, İlâhi, Salavat, Salât-ü Selâm, Salât-ı Ümmiye, Salât-ı Kemâliye formundaki eserleri derleyerek notaya aldık. Örneğin; Mübarek gecelerde minareye erken çıkılırdı. Ezan vaktine kadar Salavat, Salâlar, Kasideler, İlâhiler okunarak gecenin anlamı zenginleşirdi.
Özellikle Ramazan ayında, Mübarek gecelerde, Ulu Camii gibi bazı camilerimizde Sakal-ı Şerif ziyaret, esnasında okunan “Es-subh-u beda, Çün doğup tuttu cihanı, Salât-ı Ümmiye, Salât-ı Kemâliye” gibi eserleri takiben Hicaz Salât-ü Selam eşliğinde okunan Hicaz kasideler duygularımızı doruklara çıkarırdı.”
“DİNİ MUSÎKİMİZE BİR KİMLİK, BİR AHENK VE BİR DÜZEN GETİRMEYE ÇALIŞTIK”
“Bazı eserler kulaktan kulağa günümüze kadar farklılaşarak da olsa ulaşabilmişse de daha niceleri zaman değirmeninde öğütülüp kaybolmuştur. İşte bu kaygı ile çıktığımız bu yolda; bu güne kadar ulaşabilmiş eserleri güfte, makam yapısı, usul, prozodi, icra şekli gibi konularda ele alınarak aslına da fazla müdahaleden de kaçınarak ciddi bir çalışma ile yazılı ve sesli kayıt altına aldık. Böylece, geçen zaman içinde okuyan kendi yorumları ile ortaya çıkan farklılıkları ortadan kaldırarak, toparlayıcı bir niyetle, Kahramanmaraş’ ta eskiden beri var olan dînî musikimizdeki bu eserlere bir kimlik, bir ahenk ve bir düzen getirmeye çalıştık. Yaptığımız bu çalışmayla yıllar sonrasına bir başvuru noktası oluşturduğumuzu düşünüyoruz
Bu çalışma süresince yanımda olan tüm dostlarıma en kalbî teşekkürlerimiz sunarım. Özellikle, Kültür ve turizm Bakanlığımıza, Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi’ne, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’ne, Kahramanmaraş Hz. Mevlâna Kültürü Tasavvuf Musıkisi ve Folklorünü Araştırma ve Yaşatma Derneği’ne, Kahramanmaraş Musıki derneği’ne, çalışmalarımıza katkı sağlayan tüm gönül dostlarımıza çok teşekkür ediyorum. Gayret bizden takdir sizlerindir.”
ESERLER 3 ŞUBAT 2020 DE KAHRAMANMARAŞLILARLA BULUŞACAK
Tüm bu çalışmaların sonucunda, derlenen, notaya alınan eserler; İstiklalimizin 100. Yılı etkinlikleri kapsamında 3 Şubat 2020 akşamında Necip Fazıl Kültür Merkezinde Kahramanmaraşlıların beğenisine sunulacaktır arz etmek istedim.
Bu vesileyle bizlerde başta Ahmet Uncu Bey’e ve projeye katkı sağlayan tüm kurum ve kuruluşlara teşekkür ederiz.
Selam ve sevgilerle.