Birinci Dünya Savaşı sonunda 30 Ekim 1918 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında Mondros Mütarekesi ismi verilen bir ateşkes antlaşması imzalanır. İmzalanan bu antlaşma gereği yurdun tamamına yakını düşman kuvvetleri tarafından istila edilir.
22 Şubat 1919 tarihinde önce İngilizler, 29 Ekim 1919 tarihinde ise Fransızlar tarafından işgal edilir. İngiliz işgali sırasında pek sıkıntı yaşanmaz. Fransız işgali döneminde ise Müslüman halka yapılmadık ‘gâvur eziyeti’ bırakılmaz.
Özgürlüğüne düşkünlüğüyle bilinen Maraşlıları Fransızların zulmünden çok bin yıldır kardeşçe beraber yaşadıkları Ermeni komşularının hiç beklemedikleri ihanetleri perişan ediyordu.
31 Ekim 1919 Cuma günü daha işgalin ikinci günü sabah olur olmaz, şehirdeki Ermenilerin taşkınlık ve şımarıklıkları başlar. Fransızlardan güç alan Ermeniler, şehre dağılarak önlerine gelen Türklere hakaret ediyorlar, uzun yıllar birlikte yaşadıkları Türk Milletinin örf, adet, gelenek ve görenekleri ile dinine küfrediyorlardı. Gidişatın yönü şimdiden belli olmuştu.
İşgalci Fransız askerlerinin ve işbirlikçileri Ermeni eşkıyalarının yaptıkları zulümler, ardından ‘Sütçü İmam’ hadisesi ve ‘Bayrak Olayı’ Maraş’taki Müslüman /Türkleri son derece rahatsız eder ve derhal hal çaresi aramaya sevk eder.
Bayrak olayından hemen sonra şehrin eşrafı bir birlerinden habersiz olarak ayrı yerlerde ayrı toplantılar düzenleyerek kurtuluş mücadelesini başlatma planları yaparlar. Bir müddet sonra dağınıklığı önlemek, işlerin bir elden yürümesini sağlamak maksadıyla ayrı ayrı çalışan gruplar ‘Merkez Heyeti'ne’ katılırlar ve heyetin Başkanlığı’na Arslan Bey getirilir.
Merkez Heyeti yönetimi kolaylaştırmak için şehri on bölgeye ayırır. Her bölgeye o bölgenin sevilen ve sözü dinlenen eşrafı reislik yapacaktır. On bölgenin başındaki şahıslar şu kahramanlardır:
1.Çavuşlu (Yürükselim) Mahallesi Reisi Çuhadar Zade Hacı Mustafa Efendi.
2.Bektutiye (Fevzi Paşa) Mahallesi Reisi Ser Müsevvid Ahmet Efendi.
3.Restebaiye (Gazi Paşa) Mahallesi Reisi Baba Halil Zade Ahmet Efendi.
4.Acemli (Şehit Evliya) Mahallesi Reisi EvkafMemuru Evliya Efendi.
5.Kayabaşı Mahallesi Reisi Tapu Memuru Faik Efendi.
6.Divanlı Mahallesi Reisi Hasan Bey.
7.Ekmekçi Mahallesi Reisi Sapsız Hacı Efendi.
8.Çığcığı (Hayrullah) Mahallesi Reisi Muhacir Memuru Nasrullah Efendi.
9.Âlemli (Sakarya) Mahallesi Reisi Zü1kadiroğlu Süleyman Bey.
10.Hatuniye (Kurtuluş) Mahallesi Reisi Şeyh Ali Sezai Efendi.
Maraş'ta gerginlik son haddini bulunca Maraş Müdafa-i Hukuk Cemiyeti Başkanı Arslan Bey, halka silahlı savaşın başlatılması çağırısında bulundu. Böylece 22 gün sürecek olan ‘Maraş Kurtuluş Mücadelesi’ 21 Ocak 1920 Çarşamba günü başlamış oldu. Cenab-ı Hakk’ın izni ve Maraşlı Müslüman / Türkün özgürlük azmi bu mücadelenin kazanılmasına vesile oldu. 22 gün 22 gece süren Kahramanmaraş Kurtuluş Savaşı 12 Şubat 1920 günü sabah namazı sularında resmen sona ermiş savaş kazanılmıştı. Artık acılı günler geride kalmıştı.
22 gün 22 gece yılmadan savaşarak ‘Söz konusu vatansa gerisi teferruattır’ diyerek ve buna iman ederek vatanını böldürmeme ve yitirmeme adına nasıl mücadele edileceğini ve zafere nasıl ulaşılacağını dosta ve düşmana göstermiştir Maraşlı.
12 Şubat 1920 günü güneş bir başka doğdu Maraş’ın üzerine. Kale dibine ve Ulu Caminin önüne toplandı herkes. Gazi Mutafa Kemal Atatürk’ten ve Kazım Karabekir Paşa’dan gelen kutlama telgrafları okundu tek tek. Sonra yediden yetmişe, kızıyla kızanıyla halaya durdu Maraşlı. Abdal Halil Ağanın ve onun kanını taşıyan asil insanların çaldığı davul ve zurnalardan semaya yayılan ve kurtuluşu müjdeleyen namelerin eşliğinde düşmanını yenen kahramanların yaptıklarını anlatan oyunlar oynadı Maraşlı.
Kurtuluşun ilk 12 Şubatında neler hissedildi neler yaşandı ise daha sonraki 12 Şubatlarda da aynı şeyler hissedildi aynı şeyler yaşandı Maraş’ta. Maraşlı, İngiliz’i, Fransız’ı ve de ‘Ellik Gâvuru Ermenileri’ ve onların kötü emellerini hiç mi hiç unutmadı, unutturmadı.
Kanları ve canları pahasına bu toprakları hain düşmanlara çiğnetmeyip bizlere ‘vatan’ olarak bırakan geçmişlerimiz nur içerisinde yatsın. Kurtuluşumuzun 94. Yıl dönümü kutlu olsun…