Türk Dil Kurumu’nun “müsait” kelimesine yüklediği anlam, somut bir durumu da ortaya çıkardı; TDK’da acayip derecede fanteziye “müsait” eleman olduğunu…
Türk Dil Kurumuna göre Arapça olan ve sıfat olarak kabul edilen “müsait” kelimesinin anlamı “Uygun, Elverişli” demek.
Doğrusu da budur elbet.
Ama buna örnek vermek de gerekir.
Öğretmen öğrencilere bu kelimeyi sorduğunda, öğrencilerin TDK’ya güvenerek, bir deyim veya bir söz öğrenmelerini sağlamak lazım.
Önce Necip Fazıl Kısakürek’in “Asla hissîliğe, ılık ve yumuşak duygulara müsait değiliz” sözünü örnek vermiş.
Çok doğru verinde bir örnek.
Şunu da diyebilirdi, “Usta, müsait yerde inecek var!”
Veya “Akşama müsaitseniz, annemler size gelecek” gibi çocukluğumuzda kalan ve hiç unutamadığımız komşuya koşarak gidip, akşama misafirliğe geleceğimizi söylediğimiz de aklımıza gelebilirdi.
“Bu gece bizim ev müsait, yengeyi de al gel” diye daveti de örnek gösterebilirlerdi.
Çok örnek var, yüzlerce, binlerce…
Ve hiç birinde de “Bu akşam flörtseniz annemler size gelecek” denmez.
Böyle bir örnek yok.
Ama TDK bula bula buna benzer bir örnek bulmuş; “Flört etmeye hazır olan, kolayca flört edebilen (kadın)”
Kadın olduğunu da özellikle belirtmiş.
Doğrusu müsait kelimesi, bu açıdan da kullanılabilir, yanlışlık yok.
Ancak binlerce örneğin içinden bula bula bunu bulmak, iyi niyetle bağdaşmaz.
Sadece bu kelime olsa gülüp geçersin ve TDK’da ne kadar fantezi kuran insan olduğuna yorarsın.
Birçok kelimenin karşılığında verilen örneklerin kadına yönelik ve genellikle cinsellik çağrıştıran, düşük gösterilen olması kabul edilemez.
Elbette bazı kelimelerin halk dilinde, belli bir anlamda kullanılıyor olduğu doğrudur.
Ama ben bu yaşıma kadar, yazarlık geçmişimi de göz önüne alarak söylüyorum, müsait kelimesini flört etmeye hazır kadın olarak kullanıldığını çok ender ama çok ender duydum.
Müsait kelimesi, flört etmeye hazır kadınlar için tabii ki kullanılır ama erkekler için de kullanılır.
Hırsızlık etmeye yatkın bir kişi için de müsait kelimesi kullanılır ve o kişiye olan güven veya verilecek iş de ona göre ayarlanır.
Pis bir iş yapacaksanız, fikrinize uygun müsait birisini veya birilerini ararsınız; sizin gibi müsait olanını yani…
Güzel bir iş yapacaksanız da sizin işe uygun birisini veya birilerini ararsınız, müsait olanlardan…
Rüşvet almaya meyilli olan için de kullanılır.
Kullanılmaya hazır herhangi bir insan için de…
Yani konunuz neyse “müsait” kelimesini ona uyarlayabilirsiniz.
Uygun demek zaten…
Elverişli demek.
Sizin amacınıza hizmet etmeye hazır yer, mekan, kişi, alet demek…
Siyasi partiler için de bu böyledir; anlaşmaya müsait bir partidir mesela…
Sizinle aynı amaca hizmet edecek durumdadır.
Koalisyon yapabilirsiniz mesela…
Müsait ülke de olur, size karşı duran ülkeler için…
Müsait gruplar da vardır, aynı amaca yönelik çalışabileceğiniz.
Fırın müsaittir, bakkal müsaittir, market müsaittir.
Et çektirecekseniz kasap müsaittir, yufka açtıracaksanız yufkacı…
Evin hanımı müsaitse içeriye girersiniz, yoksa bekler kendini toparlamasına zaman verirsiniz, yani müsait olmasını beklersiniz.
Bu bekleyiş, sizin flört etmeniz için değil, kadının bir yabancının karşısına çıkacak duruma gelmesi, müsait olmasıdır.
Evlenmeye niyetlendiyseniz müsait bir kız bakarsınız…
Oğlunuzu evlendirecekseniz müsait gelin adayı, kızınıza talip geliyorsa da müsait damat adayı ararsınız…
Müsait bir işiniz olsa da çalışsanız mesela…
Daha müsait bir işe geçebilirsiniz.
Bazen müsait, “münasip” olur ve siz mutlu olursunuz…
Bütün bunların içinde “flört” etmek, akla en son gelecek bir örnektir.
Bunu söylemek için, kelimeye yüklenen anlamı düşünürken acayip derecede fantezi kurmak gerek.
Ve sanırım TDK’da kelimelerin karşılığını yazan insanlar hiç de müsait ve münasip değil, vesselam…
Tweetimden seçmeler
Twitter’de TT olan #DöndümVeDedimKi etiketi, tam Hakan Fidan'a göre; #DöndümVeDedimKi MİT bensiz olmaz kardeşim :)))