Genç yaşında, Sovyetler’in Afganistan’da açtığı bir doğalgaz tesisinde işçi olarak çalışmaya başlayan ve kısa bir süre sonra, tesisteki örgütlü bulunan işçi sendikasının başkanı olan Özbek asıllı Afgan asker Raşid Dostum, Sovyetler’in Afganistan’dan çekilmesinden sonra, iktidardaki Necibullah hükümetiyle işbirliğini sürdürmüştür. Öncesinde de kuzeyden topladığı milislerle çatışma içine girmiştir.
Başta Mezar-ı Şerif olmak üzere, Kuzey Afganistan’daki yedi eyaletin yönetimini ele alan Raşid Dostum, Cünbüş-i İslami Afganistan ismiyle siyasi örgütlenmesini yapmıştır.
Kabil’i birbiriyle çatışan mücahit gruplara devredip, kuvvetlerini yeniden kuzeye çeken ve Mezar-ı Şerif’te devlet otoritesini pekiştiren Raşid Dostum’la, Kuzey Afganistan pazarlığını 1999 yılında Pakistan Dışişleri Bakanı yürütmekteydi.
Ne var ki; Raşid Dostum, Burhaneddin Rabbani öncülüğündeki devrik Cumhurbaşkanı ve eski mücahit gruplardan yana tavrıyla, Pakistan’la anlaşamamıştır.
Tacik asıllı Ahmet Şah Mesut dışında hiçbir mücahit örgüt, Taliban’ın karşısında tutunamayınca, Pakistan destekli Taliban, Mezar-ı Şerif’i ele geçirmiştir.
Bunun üzerine, Yüksek Askeri Şura Başkanı sıfatıyla, başkent Kabil’i terk eden ve 12 Haziran 1997 tarihinde, Türkiye’ye sığınan Raşid Dostum, Ankara’da, Türk yetkililerle durum değerlendirmesi yapmıştır.
Turgut Özal’ın ona sağladığı imkânlarla, tüm dünyada tanınmıştır ve ayrıca, Turgut Özal, bir dönem kullandığı makam arabasını, Raşid Dostum’a hediye etmiştir. Ki; bunun sembolik anlamı, biz Türklere ayrı bir heyecan vermiştir.
Türkiye dışında, Özbekistan ve İran’da kısa bir süre bulunduktan sonra, Raşid Dostum, Kuzey Afganistan’a geri gitmiştir ve onun liderliğindeki Kuzey Afganistan güçleri, ABD’nin Taliban yönetimine karşı başlattığı askeri harekâtla tekrar öne çıkmıştır.
9 Ekim 2004 tarihindeki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olan ama Cumhurbaşkanlığına seçilemeyen Afganistan’daki Özbeklerin lideri Raşid Dostum, 2014 yılı Afganistan Başkanlık seçiminde Eşref Gani Ahmedzai’yi desteklemiş ve onun Başkan seçilmesinden sonra kendisi de Afganistan 1. Başkan Yardımcısı olmuştur.
Dipnot: Kabil – Afganistan, Beşer Ailesi olarak, bizim için de büyük bir önem taşımaktadır. Keza, ağabeyim Ender Beşer, vatani görevini Kabil – Afganistan’da İSAF dönem görevlisi olan TSK Kabil Çok Uluslu Tugay Komutanlığı’nda 301. kısa dönem Muhabere Çavuşu olarak yapmıştır.