Her gün farklı bir teknolojik gelişmenin yaşandığı, sınırların anlamını yitirdiği, iletişim kurmanın çok daha kolay hale geldiği günümüzde bireylere ilişkin çeşitli veriler her gün farklı platformlarda kolaylıkla işlenebilmekte ve farklı yollarla aktarımı sağlanabilmektedir. Bu verilerin işlenmesi, kişiler ile mal ve hizmet sunanlar bakımından bazı kolaylıklar sağlasa da verilerin istismar edilme riskini de beraberinde getirmektedir. Bu nedenle, yasa koyucu tarafından kişisel verilerin korunabilmesi adına son 10 yıl içerisinde farklı hukuki düzenlemelerin getirildiği görülmektedir.
2010 yılında yapılan değişiklik sonucunda Anayasanın 20. maddesine eklenen fıkra ile kişisel verilerin korunması Anayasal güvence altına alınmış ve kişisel verilerin korunmasına ilişkin usul ve esasların kanunla düzenleneceği hükme bağlanmıştır. Bu kapsamda, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu 07.04.2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Bu yazımızda Kişisel Verilerin Korunması Kanununun amacı ve kapsamı üzerinde durulacak olup ilerleyen tarihli yazılarımızda kişisel verilerin işlenme süreci, kanunun ilgili maddeleri doğrultusunda atılması gereken adımlar, veri işleyenin sorumlulukları, VERBİS ve kayıt süreci, kanuna aykırılık hallerinin hukuki ve idari yaptırımları, kişisel verilerin aktarılması, kişisel verilerin yok edilmesi konuları ele alınacaktır.
Kişisel Verilerin Korunması Kanununun Amacı
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun amacı en basit ifade ile kişinin temel hak ve özgürlüklerinin korunmasıdır. KVKK kapsamındaki düzenlemeler ile kişinin mahrem bilgilerinin kendisinden izinsiz ve sınırsız olarak işlenmesi, kullanılması, dağıtılması ve ifşası engellenmek istenmektedir.
Kişisel verilerin kanuna ve yönetmeliklere aykırı olarak işlenmesi, elde tutulması ve/veya dağıtılması halinde uygulanacak cezalar ile denetleme mekanizmaları da yine kanun kapsamında belirlenmiştir. Buna göre kişisel verilerin -kanundaki istisnalar dışında- aydınlatma yükümlülüğüne uyulmadan ve rızanız alınmadan işlenmesi halinde veri sorumlusunun niyeti ne olursa olsun kanun kapsamındaki başvurma hakkınızı kullanıp temel hak ve özgürlüklerinize halel getirilmesini engelleyebilirsiniz.
Kişisel Verilerin Korunması Kanununun Kapsamı
KVKK ile ortaya konulan amaç çok genel ve soyut ifadeler ile belirtilmiş olsa da neredeyse günlük hayatımızda attığımız her adım bu kanun kapsamında kalmaktadır. KVKK nın kimleri kapsadığı hususuna geçmeden önce kişisel veri nedir sorusuna cevap vermemiz gerekiyor.
Kişisel veri bireyi belirli veya belirlenebilir kılan her türlü bilgidir. Kanun kapsamındaki bu tanımdan anlaşılması gereken şudur; öncelikle işlenen verinin gerçek kişiye yani bireye ait olması gerekmektedir, yani tüzel kişilere ait verilerin işlenmesi bu kanun kapsamında değildir; ikinci bir husus verilerin ait olduğu kişiyi belirli veya belirlenebilir kılması yani direkt olarak şahsın kimliğini açıklamasa dahi birkaç kayıt ile ilişkilendirilmesi sonucu şahsı belirlenebilir kılması gerekmektedir. Tanım içerisinde geçen ‘her türlü bilgi’ ise kişinin sadece adı, soyadı, doğum tarihi ve doğum yeri gibi kimliğini ortaya koyan bilgiler değil; telefon numarası, motorlu taşıt plakası, sosyal güvenlik numarası, pasaport numarası, özgeçmiş, resim, görüntü ve ses kayıtları, parmak izleri, e-posta adresi, hobiler, tercihler, etkileşimde bulunulan kişiler, grup üyelikleri, aile bilgileri, sağlık bilgileri, kan grubu gibi kişiyi doğrudan veya dolaylı olarak belirlenebilir kılan tüm kişisel verileri ifade etmektedir.
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu yürürlüğe gireli 4 seneye yakın bir süre geçmiş olmasına rağmen henüz yeni yeni gündeme gelmektedir. Bunun sebebi ise daha sonraki yazılarımızda değineceğimiz VERBİS kayıt sürecine ilişkin son günlerin yaklaşması ve Kişisel Verileri Koruma Kurumu tarafından kanuna aykırı işlemler nedeniyle uygulanan cezalardır. Gün içerisinde birçok şirketten telefonunuza gelen mesajlar, iş başvurularınızda doldurduğunuz formlar, internette alışveriş yaparken sizlerden istenilen bilgiler, eczanelerden ilaç alırken verdiğiniz reçeteler, hastanelerde sizin hakkınızda kayıtların tutulması ve daha yaşadığınız birçok vakıa KVKK kapsamında değerlendirilmektedir. Unutmayın kişisel verilerinizin korunması bir lüks değil, gereklilik ve zorunluluktur! Bir sonraki yazımızda aydınlatma yükümlülüğü, açık rıza ve özel nitelikli kişisel veri ilişkisini değerlendireceğiz. Sağlıcakla kalın!
İletişim: avmuharremdoba@hotmail.com