Somut Olmayan Kültürel Miras Koruma Altında

Somut olmayan kültürel miras toplulukların, grupların ve kimi durumlarda bireylerin kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımladıkları uygulamalar, temsiller, anlatımlar, bilgiler, beceriler ve bunlara ilişkin araçlar, gereçler ve kültürel mekanlar anlamına gelmektedir.  2003 yılında UNESCO’nun 32. Genel Konferansında “Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi” kabul edilmiş 2006 yılında ise  ülkemiz sözleşmeye resmen taraf olmuştur. Sözleşmenin birinci amacı Somut Olmayan Kültürel Mirası korumaktır. İlgili toplulukların, grupların ve bireylerin somut olmayan kültürel mirasına saygı göstermek; somut olmayan kültürel mirasın önemi konusunda yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde duyarlılığı artırmak ve karşılıklı değerbilirliği sağlamak, uluslararası işbirliği ve yardımlaşmayı sağlamak ise sözleşmenin diğer amaçları arasında gösterilebilir.

UNESCO tarafından sözleşmenin amaçlarına hizmet etmek üzere   İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının Temsili Listesi ve  Acil Koruma Gerektiren Somut Olmayan Kültürel Miras (SOKÜM)  Listesi hazırlanmaktadır. Ülkemizde de somut olamayan kültürel miras çalışmalarını yürütmek üzere icracı birim olarak belirlenen  Kültür ve Turizm Bakanlığı  tarafından da ulusal düzeyde Yaşayan İnsan Hazineleri Ulusal Envanteri, Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri hazırlanmaktadır. 81 ilde İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü bünyesinde oluşturulan Somut Olmayan Kültürel Miras İl Tespit Kurulları,  yörelere ait kültürel unsurlarla ilgili tespit formlarını ve ek belgeleri Bakanlığa göndermekte ve envantere alınması için gerekli çalışmalar Araştırma ve Eğitim genel Müdürlüğünce yürütülmektedir.   

Günümüze kadar Kültür ve Turizm Bakanlığınca, Meddahlık, Mevlevi Sema Törenleri, Aşıklık Geleneği, Karagöz, Nevruz (Kültür ve Bahar Bayramı), Geleneksel Sohbet Toplantıları, Kırkpınar Yağlı Güreş Festivali, Semah, Tören Keşkeği Geleneği UNESCO'nun İnsanlığın Somut Olmayan  Kültürel Mirasının Temsili Listesine dahil edilmiştir.

Kahramanmaraş'ta bugüne kadar somut olmayan kültürel miras değerleri ile ilgili olarak açıklama yapan İl Kültür ve Turizm Müdürü Seydihan KÜÇÜKDAĞLI; "Somut Olmayan Kültürel Miras Türkiye Ulusal Envanterinin oluşturulmasında, insan yaratıcılığının bir kanıtı olarak değeri, kültürel ve toplumsal gelenekler içerisindeki köklülüğü, topluluk ya da grubu temsil niteliği, kaybolma riski faktörler dikkate alınmaktadır. Sözlü gelenekler ve anlatımlar, gösteri sanatları, toplumsal uygulamalar, ritüeller ve şölenler, doğa ve evrenle ilgili bilgi ve uygulamalar, el sanatları geleneğinden oluşan beş ana başlık altında SOKÜM ulusal envanterine teklifte bulunulmaktadır. Kahramanmaraş'ta somut olmayan kültürel miras tespit çalışmalarını yürütmek üzere  oluşturulan Somut Olmayan Kültürel Miras İl Tespit Kurulunun almış olduğu kararlar kapsamında; geleneksel el sanatlarımızdan “Semercilik, Yorgancılık, Saraçlık, Oymacılık, Sim Sırma, Keçecilik, Köşkerlik,  Külekçilik, Bakırcılık, Abacılık” ile   “Aşure, Âşıklık, Kız Bakma, Söz Kesme, Nişan,  Düğün, Hıdrellez gelenekleri, geleneksel sporlarımızdan Kısa Şalvar Güreşleri ve mutfak kültürümüzden Maraş Tarhanası” olmak üzere bugüne kadar toplam 19 unsurla ilgili olarak, yapılan inceleme, araştırma sonucu hazırlanan bilgi, belge ve raporlardan oluşan dosyalar,  Somut Olmayan Kültürel Miras Envanterine dahil edilmek üzere Kültür ve Turizm Bakanlığına gönderilmiştir." dedi.