Mor ve Tarihçesi

Morun kullanımına ilk defa Cilalı Taş Çağı’nda rastlanmaktadır.

M.Ö. 15. yüzyılda, Antik Fenike şehirleri olan günümüz Lübnan’ında yer alan Sayda ve Sur şehirlerinde, insanlar kumaşlarını boyamak için, kabuklu deniz canlısı olan Murex kullanarak mor renk elde etmişlerdir. Ki; bu renge Sur moru denilirdi.

Fenikelilerin mor renk kumaşları, Antik Yunanlıları çok etkilemiştir. Öyle ki; Yunan ozan Homeros, İlyada’da bu kumaşlardan bahsetmiştir.

Aynı şekilde, antik Romalı şair Virgil de Aeneis’te, mor renk kumaşlardan söz etmiştir.

Fransa’da, Pech Merle Mağarası’nda, M.Ö. 16 bin – M.Ö. 25 bin yılları arasına tarihlenen hayvan resimleri, mor renkte çizilmiştir.

Mor rengin üretimi yüzyıllar boyunca diğer tüm renklerden daha zor olmuştur. Bir gram mor boya elde edebilmek için, on binlerce salyangoz gerekiyordu.

Ağırlığından daha fazla altına mal olan mor, tarih boyunca, en pahalı renkti. Dahası, kumaştan kolayca çıkmaması, dayanıklı olması ve güneş ışığına maruz kaldıkça parlaklığının artması, zengin insanların moru arzulamasını sağlamıştı.

Moru sadece krallıkların ve imparatorlukların başındaki seçkin kitleler alabilmekteydi. Bundan dolayı, mor, kraliyet ve imparatorluk rengi haline gelmişti.

Bu renk, Bizans, Roma ve Pers İmparatorluklarına ilaveten, İngiltere’de, kraliyet ailesini simgelemekteydi. Mor renk kumaş giyinmek, asaletin göstergesi olarak tanımlanmıştı. Roma İmparatorluğu senatörleri de mor renk kumaş giyinmişlerdi.

İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth, kendisi ve kraliyet ailesi dışındaki herkesin mor renk giysiler giyinmesini yasaklamıştı.

I. Elizabeth Dönemi’nde, yarım kilo mor boyanın değeri 1,5 kilo altın kadardı. Ki; bugünkü hesaplamaya göre, yaklaşık 56 bin dolara denk gelmektedir.

Morun bu astronomik değerinden dolayı, hiçbir ülkenin veya krallığın bayrağında, mor renk kullanılmamıştır. Günümüzde bile, hiçbir ülkenin bayrağında mor renk yoktur.

Mor renk kumaşın herkes tarafından giyinilmesi, morun herkesin elde edebileceği bir renk haline gelmesi, 19. yüzyılda, İngiliz kimyager Perkin’in mor rengi keşfetmesiyle mümkün olmuştur. Londra’daki evine kurduğu laboratuvarda sıtma ilacı üzerinde çalışırken, sentetik mor pigmenti geliştiren ve geliştirdiği yöntemi seri üretime dönüştürmeye karar veren Perkin, kendi fabrikasını kurmuştur ve böylelikle, mor renk üretimine başlamıştır. Perkin’in bu buluşuyla, mor renk, kısa zamanda, statü sembolü olmaktan çıkmıştır ve herkesin kullandığı bir renge dönüşmüştür.

Morun Kökeni

Farsça, “demir pası” anlamındaki “mur” kelimesinin Türkçede “mor” olduğu düşünülmektedir.

Aslında, soğuk bir renk olan morun karşıt rengi sarıdır.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Esat BEŞER Arşivi