Diyabet Hakkında Ürküten Gerçek

Son 20 yıl içinde şeker hastalığı tedavisi için kullanılan ilaçlar hakkındaki klinik çalışmaların ilaç firması çalışanları tarafından finanse edildiği ve araştırmaların büyük kısmının yine aynı kişiler tarafından yapıldığı ortaya çıktı.

Yapılan bir araştırmaya göre, geçtiğimiz 20 yıl içerisinde şeker hastalığı tedavisinde kullanılan ilaçlar hakkında yayımlanan klinik çalışmaların yaklaşık 3’te birinin aynı araştırmacılar tarafından yazıldığı ortaya çıktı. Binlerce klinik araştırmaya sadece 110 aynı isim katkıda bulunurken, bunlardan 11 “süper araştırmacının” yayımlanan bütün çalışmaların yüzde 10’undan sorumlu olduğu ortaya çıktı. Çalışmada, bu “süper araştırmacıların” isimleri yer almıyor.

British Medical Journal’da yayımlanan makaleye göre, ilaç çalışmalarının büyük bölümü sponsorlar tarafından finanse edilirken, yüzde 75’inde ise bir ilaç firması çalışanının da yazar olarak yer aldığına dikkat çekildi. Hazırlanan rapor hakkında görüşlerini paylaşan serbest yayın danışmanı Elizabeth Wager, bu durumun diyabet ilaçlarının inanılırlığı hakkında ön yargı oluşturma riskinin bulunduğunu belirterek, ilaçlar hakkında yapılan çalışmaların üçte birinin, yazarların yüzde 0,8’i tarafından yapılmasının ciddi bir güç dengesizliğini ortaya koyduğunu vurguladı.

İLAÇ LOBİSİ İŞ BAŞINDA

1993-2013 yılları arasında yapılan taramaya göre, 1993 yılında sadece 22 makale yazılırken bu sayı 2001 yılında 70’e, 2013 yılında ise 566’ya kadar yükseldi. Bu makalelerin üçte biri bahsi geçen 110 kişi tarafından yazılırken, geriye kalan 13 bin 482 yazar sadece 1 veya 2 makaleye katkıda bulundu. 110 kişinin yüzde 56’sının akademik bir kurumla ilişkisi varken, yüzde 44’ü ise bir ilaç firmasında çalışıyor.

Daha çarpıcı olan taraf ise bu 110 araştırmacının 11’inin 354 klinik çalışmaya, yani kişi başına 42 çalışmaya imza atmış olması. On bir kişilik “süper araştırmacıların” 9’u çeşitli akademik kurumlarda faaliyetlerini sürdürürken, 2 kişi ise ilaç firmasında çalışıyor. Bir diğer çarpıcı veri ise 704 çalışma arasında, yazarlarının çalışma konusunda hiçbir maddi çıkarları olmadığını, hiçbir mali destek veya sponsor desteği almadıklarını beyan edenlerin oranının sadece yüzde 6 olması.

DİYABET CAMİASI TİCARETE HİZMET Mİ EDİYOR?

Önemli bir soru işareti de bu yazarların nasıl olup da Uluslararası Tıp Dergileri Editörleri Komitesi (ICMJE) tarafından belirlenen sıkı kriterlere uygun bir şekilde bu kadar çalışma ortaya çıkartacak zamanı buldukları. Dr. Wager ve meslektaşlarına göre ise gerçek anlamda bağımsız çalışmaların eksikliği ve diyabet camiasının ciddi anlamda ticari ilişkiler içerisinde olan aynı ülkelerden aynı isimler üzerinde olan ısrarı, yapılan bu çalışmaların güvenilirliği konusunda şüphelere yol açarken, elde edilen sonuçların bütünlüğüne de zarar veriyor.

Dr. Wager’e göre her ne kadar alanının bilinen uzmanları ile çalışmak kötü bir şey olmasa da, bağımsız araştırmacıların bu isimlere sağlanan olanaklara ulaşamaması, sektör tarafından finanse edilen araştırmacıların yaptığı çalışmalara ve bu çalışmaların sonuçlarına ön yargıyla yaklaşılmasına yol açabilir. Ona göre yapılması gereken şey ise ilaç endüstrisinin; alanında ‘’fikir önderi’’ olarak kabul edilen isimlere olan bağımlılığını gözden geçirmesi ve araştırma enstitülerinin de araştırmacıları makale sayılarına göre değil, başardıklarına göre ödüllendirmesi.