Kahramanmaraş’ta deprem için hazırlanan bilirkişi raporlarında bir ilk! "Asli kusurlu" sayıldılar!

Konya Teknik Üniversitesi'nin Kahramanmaraş'taki Palmiye ve Hamidiye sitesinde yıkılan bloklarla ilgili bilirkişi raporunda, sadece müteahhitler ve mühendisler değil, belediye görevlileri de asli kusurlu bulundu.

Depremde toptan bir şekilde göçen Hamidiye sitesinin bilirkişi raporunda, binanın "mühendislik ilkelerine aykırı bir biçimde" projelendirilip inşa edildiği belirtiliyor:

"Deprem sırasında meydana gelen toptan göçmenin ana nedeni, hazırlanan ve onaylanan projenin gerek 1975 gerekse 1998 deprem yönetmelikleri ve normlarına uygun olmaması, ilgili mercilerde bu hatalı projenin onaylanmış olması ve söz konusu hatalı hazırlanan projenin yerinde sorgulanmadan uygulanmasıdır. Projede yönetmelik normlarının dışında olan uygulamalar, tolere edilebilir hataların çok üzerindedir."

'BİNADA PERDE DUVAR YOK, ZEMİN ETÜDÜ YAPILMAMIŞ'

Konya Teknik Üniversitesi tarafından hazırlanan Hamidiye sitesindeki apartmanın bilirkişi raporunda, Belediye Yapı Kontrol Birimi; müteahhit, statik proje müellifi ve statik fenni mesul ile birlikte "asli kusurlu" sayıldı.

Peki, rapora göre bu binanın çökmesine neden olan 'tolere edilemez' hatalar neydi?

Bilirkişi raporundaki tespitlere göre; Hamidiye sitesinin projesinde zemin etüdü yapılmamıştı, kiriş ve donatı alanları yetersizdi, oturma analizi yapılmamıştı, statik proje içeriği yetersizdi ve yapım aşamasında kalitesiz malzeme kullanılmıştı.

Bilirkişilerin tespitine göre, binada hem perde duvar bulunmuyordu hem de kolonlarda, kirişlerde ve kirişler için gerekli donatılarda yetersizlikler vardı.

Özellikle depremlerin oluşturduğu yatay yüklerin karşılanmasında kilit rol oynayan perde duvarlar, yapılardaki beton ve demirden oluşan duvarlar ve bu sebeple binalarda belli miktarda perde betonlar olması gerekir.

Projedeki donatılara ilişkin pek çok veri 'fiziki olarak mümkün olmayacak' kadar hatalıydı ve kullanılan malzemeler yönetmeliklere uygun değildi.

Kolonlar ise hem 1975 hem de 1998 yönetmeliklerine aykırı planlanmıştı; hatta üst kattaki kolonlar, zemin kattaki kolonlardan daha büyük boyutlarda planlanmıştı ve "mühendislik ilkelerine uymayan" bir durum ortaya çıkmıştı:

"Deprem açısından en önemli elemanlar olan perde duvarların yapıda kullanılmaması önemli bir hatadır. Deprem yüklerini taşıyan kolonların planlarında önemli hatalar belirlenmiştir. Taşıyıcı sistem elemanlarının ilgili deprem yüklerine cevap verebilecek ebatta ve süneklikte olmadığı görülmektedir."

"Deprem sırasında kritik öneme sahip donatılardan etriyelerle ilgili hiçbir detayın verilmediği, kolonlarda konulan etriye çap ve aralıklarını belli olmadığı görülmüştür."

"Kolonların kiriş birleşim bölgelerinde ise etriye kullanılıp kullanılmadığı belirsizdir. Bu durumda inşaat sırasında da yönetmeliklere aykırı şekilde, kolonlarda etriye sıklaştırması yapılmadığı izlenimi doğmaktadır."

'HAMİDİYE SİTESİNİN MÜTEAHHİDİ, AYNI ZAMANDA DÖNEMİN BELEDİYE İMAR MÜDÜRÜYDÜ'

Raporda, tüm bu aykırılıklar hakkında, "Uygulama aşamasında bu hataların fark edilerek projenin revize edilmesinin talep edilmesi beklenir" ifadesi yer alıyor.

Hamidiye sitesinde yakınlarını kaybeden ve davanın avukatlarından Avukat Kübra Kırmacı'ya göre, rapordaki bu ifadeyle kamu görevlilerinin sorumluluğuna işaret ediliyor:

"Belediye görevlileri, bu boyutta hatalar içeren ve hiçbir yönetmeliğe uymayan bir projenin revize edilmesini istemek yerine onayladıkları için asli kusurlu bulundu. Projedeki hatalar gözden kaçmayacak kadar büyük, yani hiç incelenmeden doğrudan imzalanmış."

"Tolere edilebilirliğin çok üzerinde olan bu hatalar sonucunda sanıkların taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma suçundan değil, olası kastla birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma suçundan yargılanması gerekiyor."

Avukat Kırmacı, tutuklu bulunan müteahhit A.K.'nin, inşaat yapıldığı sırada aynı zamanda belediyede imar müdürü olduğunu söylüyor:

Kamu görevlisi olduğu için başka bir iş yapması yasak olan A.K.'nin, kağıt üzerinde imza yetkisini kardeşi A.K.'ye verdiğini kaydediyor:

"A.K. ifadesinde, o dönem belediye imar müdürü olduğu için binayı abisinin imzasıyla inşa ettiğini söylüyor. Zaten herkes de müteahhit olarak abisini değil kendisini biliyor. Yani projeyi kendileri yazmış, kendileri onaylamış."

PALMİYE SİTESİNDE HALEN ÜÇ KİŞİ BULUNAMADI

Kahramanmaraş’ta altı bloklu Palmiye Sitesi’nin üç bloku yıkıldı, 150'den fazla kişi hayatını kaybetti ve üç kişi ise bulunamadı.

C blokta annesini, babasını ve kardeşini kaybeden İrem Türkmener Karslı, dokuz aydır bu raporu beklediklerini anlatıyor.