İngilizler, Maraş, Antep, Urfa gibi Güney Anadolu vilayetlerini işgal etmenin yanında bölücülük faaliyetlerine başladılar. Çünkü Anadolu'da Mustafa Kemal Paşa'nın, öncülüğünde doğmakta olan milli hareketi yok etmek için ısrarla bölücülük hareketlerine önem veriyorlardı. Bu sıralarda Türkiye'de incelemelerde bulunan Amiral Bristol, Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığına, çektiği 30 Eylül 1919 tarihli telgrafında; olağanüstü yetkilerle donatılmış olan İngiliz Binbaşısı Edward William Charles Noel (Edward Covbertin Noel (d.1886-ö.1940)’in faaliyetlerinin güvenilir kaynaklardan öğrenildiğini, İngilizlerin Kürtleri kullanarak Anadolu'da oluşmakta olan milliyetçi akımı boğmak istediğini bildirmiştir. Bölgemizi yakinen ilgilendirdiği için bu konuyu biraz daha açalım.         

İngilizler, Arapları, İngiliz altınları desteği ile Türklere karşı örgütleyen ve bu konuda başarılı olan casus ALBAY THOMAS E. LAWRENCE gibi Binbaşı Edward William Charles Noel (14 Nisan 1886- 10 Aralık 1974) Orta Doğu İngiliz Gizli Servis Ajanı ve Güney Anadolu, İran, Irak ve Suriye bölgesinde Kürdistan kurmak için görevlendirilen bir İngiliz istibarat subayı olan ajandır.Kendisi Fransızca, Rusça, Farsça ve Kürtçe biliyordu. Ayrıca Kürtçenin lehçelerinide çok iyi kullanıyordu.)‘de Kürtleri organize için görevlendirilmişti. Noel’in öncelikli görevi, Doğu’da ki Kürt aşiret reisleriyle görüşerek onları Atatürk’ün başlatmış olduğu Milli Hareket’e tavır almalarını sağlamaktı. Hindistan ordusunda görev yaptı. 1915 Nisan’ında İran’ın Ahvaz şehrine konsolos olarak gönderildi. Burada görevli olduğu dört sene boyunca, bölgede yaşayan insanların etnik kökenlerini inceleme fırsatı oldu. Noel, daha önce Tatarları ayaklandırmak istemiş ancak İngiltere buna izin vermemişti.

İran'da Kürtçe öğrendi. Mondros Mütarekesi'nden sonra Bağdat'a İngiliz İstihbarat Komiserliği'nde görevlendirildi. 12 Mart 1919 tarihinde Kürt bölgelerinde inceleme yapmak için görevlendirildi. Osmanlı'nın Doğu vilayetlerinde Kürt aşiret reisleri ile görüşmeler yaptı. 13 Haziran 1919 tarihinde Bağdat İngiliz Komiseri Albay Wilson, İngiliz himayesinde bağımsız Kürdistan kurulması ile ilgili girişimler yapılmasını Londra'ya İngiliz Dışişlerine önerdi. Yüzbaşı E. C. Noel, 3 Temmuz 1919 tarihinde Bağdat'tan İstanbul'a geldi. Burada İngiliz Yüksek Komiseri Müsteşarı T. B. Hohler ve Kürtçü liderlerle görüşmeler yaptı. Noel'e Dahiliye Nazırı Âdil Bey tarafından Osmanlı postanelerinden şifreli telgraf çekebilmesine izin veren bir belge verildi.          

Tecrübeli Noel, şimdi de Kürtleri ayaklandıracaktı. Noel, Kürt ayaklanması için ilk adres olarak BEDİRHANİ AŞİRETi’ni seçmişti. Casus Noel, Doğu Anadolu’da Kürt aşiret liderlerini ziyaret ederek onlara bol keseden vaatlerde bulunmuştur. Köy köy dolaşarak Özellikle Nakşibendi şeyhlerini maşa olarak kullanıyordu ve Mardin-İstanbul- Halep arası mekik dokuyordu. Kürt liderlerinden ABDÜLKADİR BEDİRHANOĞULLARI, ŞEYH HALİL VE KARDEŞİ HASAN, ATMALI AŞİRETİNDEN YAKUP PAŞA, Noel’in temas kurduğu Kürt aşiretlerinden bir kaçıdır. Noel, Kürtleri Milli Hareket’e karşı ayaklandırmak için sadece Kürtleri kışkırtmakla kalmamış, bizzat onlarla birlikte hareket etmiştir. *(Örneğin Bedirhanilerden Kamuran Bedirhani ve Harput Valisi Ali Galip’le birlikte Sivas Kongresi’ni basmaya ve Mustafa Kemal Paşa’ yı öldürmeye teşebbüs etmiştir.)

 Gelelim konumuza: İngiliz Subayı Noel, Bedirhan Aşiretinden Kâmuran, Celâdet ile Halep'te buluştu. Bölgede kendilerine bağlı aşiretlerden silahlı adamlar toplayarak Malatya'ya geldiler. MALATYA MUTASARRIFI HALİL ve Sivas yeni valisi olarak atanan Harput (Elazığ) eski Valisi ALİ GALİP bu grubu karşıladı. Malatya'daki Süvari Alayı'nın bu kalabalık grubu tutuklamaya kalkışmayıp İstanbul'a bildirdi. Mustafa Kemal askerlikten ve 9. Ordu Müfettişliğinden ayrılmış olmasına ve yetkisi olmadığı halde sadece ERZURUM KONGRESİ HEYET-İ TEMSİLİYE BAŞKANI sıfatı ile Sivas Kongresini engellemek isteyen grubun üzerine askeri kuvvetler sevk etti. Daha önceden Ali Galip'in İstanbul Hükûmeti tarafından görevlendirilmesi ile ilgili Teşkilat-ı Mahsusa Başkanı Albay Kara Vasıf Bey, Mustafa Kemal Paşa'yı bilgilendirmişti. Ancak 9. Ordu Müfettişi Mustafa Kemal Paşa'nın Albay Kara Vasıf Beyin haber vermesinden aylar önce Ali Galip'i azarlaması, Mustafa Kemal'in daha önceden tertip ile ilgili istihbarat aldığına delil gösterilir.

19 Eylül 1919 tarihli Urfa'dan İstanbul'daki İngiliz Yüksek Komiserliğine gönderdiği telgrafta, bölgede görüştüğü Kürt aşiretlerinin bir İngiliz işgalini iyi karşılayacaklarını söylediklerini, bölge nüfusunun yüzde ellisinin Kürtlerden oluştuğunu, aşiretlerin bölgelerine bir Kürt vali atanması durumunda kendisinin buyruğuna uyacaklarını ve Majesteleri Hükümetine de dost olacaklarını bildirir.

1918’de Anadolu’yu işgal eden İngiltere, kesenin ağzını açmıştı, aşiretlere silah veriyorlar, para veriyorlar, bağımsızlık vadediyorlardı. Ama aslında… Elbette Kürtler umurlarında bile değildi, Musul- Kerkük petrollerinin önünde bariyer olarak, tampon devletçik olarak monte etmek istiyorlardı. İngilizler, Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde ki Türk Kurtuluş Savaşı’nın başarısız olması için gizli açık birçok oyuna başvurmuştur. İstanbul başta olmak üzere birçok kente asker çıkarmış, birçok kente kontrol subayları göndermiş, işgalci Yunan ordusunu desteklemiş ve Anadolu’yu bölüp parçalamak için azınlıkları, özellikle de Kürtleri kışkırtmıştır. İngiliz emperyalizmi, Milli Hareket’in başarısız olması için bu hareketin lideri Mustafa Kemal Paşa’yı ortadan kaldırmak istemiş, bunun için İstanbul Hükümeti ve Sadrazam Damat Ferit Paşa ile işbirliği yapıp ayrılıkçı Kürt aşiretlerini kullanmıştır.

Nitekim 1919’un sonlarında ki Mustafa Kemal Paşa’ya suikast planını, Kürt aşiretlerini Milli Harekete karşı ayaklandırmak için uğraşan Binbaşı Noel, Elazıg Valisi Ali Galip organize etmiştir.  İşgalci İngilizler ve Damat Ferit Paşa Hükümeti, Sivas Kongresi’ni dağıtarak Mustafa Kemal Paşa (Atatürk)’yı ortadan kaldırmak için ayrılıkçı Kürtlerinde içinde olduğu bir komplo düzenlemişlerdir. Bu komploya Elazıg Valisi Ali Galip Bey, Malatya Mutasarrıfı Halil Bey, İngiliz İstihbarat Binbaşısı Noel ve Kürdistan Teali Cemiyeti kurucularından ayrılıkçı Kürt aşiret liderlerinin oğulları katılmışlardır. Bu planlar İstanbul’da hazırlanmıştır. 

İstanbul Hükümeti, Sivas Kongresi’ni dağıtmak için bir ara Kayseri Milletvekilliği yapan KURMAY ALBAY ALİ GALİP BEY’İ ELAZIĞ (ELAZİZ) VALİLİĞİNE GETİRMİŞTİR. Sadrazam Damat Ferit, bu önemli işi yerine getirmesi halinde Ali Galip’e Sivas Valiliği ve 3. Ordu Komutanlığı teklif etmiş, Ali Galip bu teklifleri kabul ederek çalışmalara başlamıştır.

Bunun üzerine 3 Eylül 1919’da Ali Galip’e, Damat Ferit Paşa Hükümeti Dahiliye        (İçişleri Bakanı) Adil Bey’le harbiye Nazırı Süleyman Şefik Paşa’nın imzalarını taşıyan bir yazı göndermiştir. Bu yazıda “Erzurum Kongresi’ni toplayanların şimdi de Sivas’ta bir kongre toplayacakları anlaşılmaktadır. Bu gibi durumlardan endişelenen İtilaf Devletleri’nin kıyılarımıza asker çıkarmaları ve bununla da yetinmeyerek ülkemizin iç kısımlarına girme ihtimalleri güçlüdür. Bu durumu önlemek için, Sivas’ta bir kongrenin toplanmasına imkan vermemek gerekir. Bundan dolayı da Sivas’ta güvenilir bir valiye ihtiyaç vardır. Bu nedenle sizi oraya gönderiyoruz. Önce de bildirildiği gibi, Kürtlerden toplayacağınız 100-150 kişilik bir kuvvetle Sivas’ı basıp valiliği ve komutanlığı üzerinize aldıktan sonra Milli Hareketle ilgili olanları tutuklayınız ve İstanbul’a gönderiniz. Bu şekilde ki davranış, hükümetin nüfuzunu arttıracak ve yabancıların kıyılarımıza asker çıkarmalarını önleyecektir. “denilmiştir.  

ALBAY ALİ GALİP

Bu talimat doğrultusunda Ali Galip, söz edilen 100 - 150 kişilik Kürt kuvvetlerini toplamak üzere Malatya’ya gelmiştir. Malatya’da buluşan Ali Galip ve Binbaşı Noel, Mutasarrıf Halil Rahmi Bey’in Rişvan Aşireti’nden kendilerine silah sağlanmasını istemişlerdir. Ali Galip Bedirhanlılardan bir 100-150 kişilk bir kuvvet oluşturmuş ve baskına gitmiştir. Ancak Mustafa Kemal Paşa(Atatürk) ve arkadaşlarının kararlılığı ve DERSİMLİ (TUNÇELİ)  FERHATUŞAĞI AŞİRETİ’NDEN DİYAP AĞA’nın yardımları ile bu baskın önlenmiştir.

Ayrıca, Kürtçü Noel’in elinde, kendisine gereken bütün kolaylıkların sağlanması konusunda İstanbul Hükümeti’nce verilmiş bir belge vardır. Dahiliye Nazırı (İçişleri Bakanı) Adil Bey, Noel’e, postanelerden “şifreli telgraflaşma” yetkisi bile vermiştir. Atatürk ve yurtseverlerinin telgraflarını çeken posta memurlarının cezalandırıldığı o günlerde, İngiliz casusu Binbaşı Noel’in elini kolunu sallayarak postanelerden şifreli telgraflaşması anlamlıdır.

Böylece İstanbul Hükümeti’nin, Sivas’ı basıp Mustafa Kemal Paşa (Atatürk)’ü ortadan kaldırma konusunda hem Ali Galip’le hem de casus Noel’le işbirliği yaptığı anlaşılmaktadır. Buna rağmen bazı İngiliz yetkilileri Noel’in Malatya’da bulunmasının tamamen bir rastlantı olduğunu ileri sürmüşlerdir. İngiliz Baş Tercümanı Ryan” Noel yalnız istihbarat için Malatya’ya gitti. Ali Galip ile karşılaşması bir aksi tesadüftür” demiştir.         

Noel, Malatya’ya geliş nedenini soran Kolordu Komutanına “Doğu illerinde ki Kürt, Ermeni, Yahudi ve Türk nüfusunu saptamak için geldim.” Cevabını vermiştir. Noel’den kuşkulanan bu Kolordu Komutanı, Harbiye Nezareti’ne bir telgraf göndererek Noel’in tutuklanmasını istemiştir. Bu durumdan endişelenen Noel’de İstanbul’da ki İngiliz Yüksek Komiserliği’ne bir telgraf çekerek içinde bulunduğu durumdan ve şartlardan yakınmıştır:

“Yanımda bulunan Bedirhanpaşazade Celadet Ali ile Kamuran Ali’nin tutuklanmaları hakkında Diyarbakır Kolordu Komutanlığı’ndan Malatya Süvari Alayı Komutanlığı’na resmen emir geldiğini hayretle haber aldım… Yanımda bulunarak bana verilen görevi sonuna kadar yapmak konusunda son derece ihtiyacım olan arkadaşlarımın tutuklanmalarının devlet için vahim sonuçları olacağının Osmanlı Hükümeti’ne bildirilmesi”

Başarısız olan bu olaydan sonra Mustafa Kemal Paşa (Atatürk)’nın kendilerini tutuklanmasından korkan Ali Galip yanına Malatya Mutasarrıfı Halil Rahmi, ve Hacı Kadir Ağa’yı alarak Kahta ve Urfa üzerinde Halep’e kaçmıştır. Kaçarlarken de Malatya mal sandığından senet karşılığında aldıkları 6000 lirayı yanlarında götürememişlerdir. Verdikleri senetteki şu ifadeler, Damat Ferit Hükümeti’nin “vatan hainliğinin” de en açık kanıtlarından biridir. “Mustafa Kemal Paşa’nın ortadan kaldırılması masrafına karşılık olmak üzere emre tevfikan 6000 lira alınmıştır. “ Binbaşı Noel’de 10 Eylül’de Malatya’dan ayrılıp Rişvan Aşireti’ne sığınmış, oradan da Halep’e geçmiştir.

Ali Galip ve Binbaşı Nole’in bu faaliyetlerini Sivas’tan takip eden Mustafa Kemal Paşa Diyarbakır’da ki askeri yetkililerden, malum şahısların yakalanmasını istemiştir, ancak Diyarbakır’da ki Kurmay Başkanı, Halit Bey, 7-8 Eylül 1919’da verdiği cevapta durumu İstanbul’a sorduğunu söyleyince, Mustafa Kemal Paşa(Atatürk),ona şu telgrafı çekmiştir.

“Malum şahısların alçaklıkları ortaya çıkmıştır. İstanbul Hükümeti bu alçaklığa ortaktır. Oradan emir beklemek düşmana fırsat vermektir. Bu hususta tebligat yaparken, hiç kimseyi kararsızlığa düşürmeyecek şekilde, hemen emir vermek, vakit geçirmemek gerekir…”

Mustafa Kemal Paşa(Atatürk), 10 Eylül’de 12. Alay Komutanı İlyas Bey’e de şu talimatı vermiştir. Kaçakçıların süratle yakalanmaları

1-Kürtçülük akımına asla elverişli bir ortam bırakılmaması

2-Malatya’da mutasarrıflığı, Jandarma Komutanı Tevfik Bey’in üzerine alması; uygun namuslu ve vatansever bir zatın da Harput’a hemen valilik makamına getirilmesi.

3-Malatya’da ve Harput’ta ki hükümet kuvvetlerini tamamen ele alarak vatan ve millet aleyhine hiçbir harekete meydan verilmemesi

4-Kaçaklarla ayanların amansızca ve merhametsizce yok edileceğini ilanı ve namuslu halkın gerçek durumundan haberdar edilmesi.

5-Milli varlığımızı tehlikeye sokacak olan yabancıların askerlerine de karşı konacağının belirtilmesi ve gerekli düzen ve tedbirlerin alındığının bildirilmesi.

 Atatürk, ayrıca Kılıç Ali ile Hüsrev Bey’i de Ali Galip’i durdurmakla görevlendirmiştir. Kılıç Ali, bir konvoyla Ali Galip’in bulunduğu Malatya’ya gitmiş ve gereken önlemleri almıştır, çareyi kaçmakta bulmuşlardır. Noel’e Ali Galip’in kaçarken bile mektuplaşmaları, onların birlikte hareket ettiklerinin en açık ispatlarından biridir.

 Mustafa Kemal Paşa (Atatürk) 1927 yılında okuduğu Nutuk’ta bu olayı geniş şekilde anlatmıştır. İşte o anlatımdan bir bölüm:

“Bazı açıklamalarda bulunmak istiyorum. Buraya Galip Bey adında bir vali atanmış, geliyormuş.(…) Mr. Noel bir İngiliz binbaşısı, Bedirhanilerden Kamuran, Celadet ve Cemil Beylerle beraber yanlarında 15 kadar Kürt atlısı olduğu halde Malatya’dan gelmiş ve Mutasarrıf Bedirhani Halil Bey tarafından karşılanmışlardır. Harput Valisi de sözde posta hırsızını izliyormuş bahanesi ile otomobille Malatya’ya gelmiştir. Bu maksatla bunlara Hısn-ı mansur(Adıyaman)’da ki müfreze de verilmiştir. Bu İngilizlerin amacı, para ile memleketimizde propaganda yapmak ve bize karşı suikast düzenlemeye yöneltmek olduğu anlaşılmıştır. “

Mustafa Kemal Paşa, çok haklıdır; gerçekten de İngilizlerin amacı” parayla, propagandayla Kürtlere Kürdistan kurma sözü vererek” onları ayaklandırıp Mustafa Kemal Paşa’yı yok etmek ve Milli Hareket’i bitirmektir.

Noel’in maskesi düşünce telaşlanan İngilizler, hemen harekete geçerek, Noel’in “Kürt propagandası” yapmadığını, tam tersine Kürt sorununda bir uzman olduğunu ve bölgeye barış götürmek için çalıştığını söylemişlerdir. Mr. Ryan, 4 Aralık 1919 tarihli raporunda Noel’i aklamak konusunda ki çalışmalarını şöyle anlatmıştır:

“Reşit Paşa’yla Kürt meselesini görüştüm ve Albay Noel’in Malatya ziyaretinin yanlış yorumlandığını söyledim. Gerçi Majestenin hükümetinin, Kürt meselesinde büyük çıkarı olduğu doğrudur, bu sadece Mezopotamya (Irak)ile ilgilidir ve sırf orayı korumak içindir, dedim. Diyarbakır’da ki Türk memurların Bedirhan’ı ve hatta Binbaşı Noel’i tutuklamalarının kötü bir şey olduğunu, propaganda yapmadığını, Bedirhan’ın da Noel’e kılavuzluk ettiğin, amaçlarının o bölgede sulh ve sükûn götürmek olduğunu söyledim…”

Gelelim bizim bölgede ki Noel’in faaliyetlerine: Binbaşı M.E. Noel’in, Maraş’ta faaliyet gösterdiği, Pazarcık’ta Sinemilli aşireti reisi Tapo Ağa (Gerçek adı Halil Ağa, ancak gençliğinde yuvarlak bir çocukmuş kendisine “Tapo” (şişko) lakabı takılmış ve günümüze değin öyle kalmıştır.) ile görüştüğü, Elbistan’dan geçerken Kürtçülük propagandası yaptığı ancak beklediği desteği, her iki kazada da göremeyince Malatya’ya geçtiği bilinmektedir.

Binbaşı Noel, propagandasında şu ayrımcılığın üstünde ısrarla durmuştur. “Siz Kürtler ve Ermeniler ari ırktansınız, Türkler ise Turani ırktandır. Onlarla hiçbir ırki bağlantınız yok, sizin kardeşleriniz Ermenilerdir. Onlarla birleşin ve birlikte hareket ederek Türkleri bu coğrafyadan kovunuz ve özgür vatanınıza kavuşunuz. “ diyerek Kürtler arasında bu propagandayı yürütmektedir. Ancak bu ırkçı ve bölücü söylevleri çevrede yeterince taraftar bulamamıştır.

İNGİLİZ BİNBAŞI NOEL

Anadili olan İngilizce haricinde Fransızca, Rusça, Farsça ve Kürtçe bilen Edward William Charles Noel, 21 Aralık 1919’da Binbaşı rütbesine yükseltildi ve aynı yıl Üstün Hizmet Ödülü ile onurlandırıldı. Irak‘ta 1938 yılına kadar bulundu. Edward William Charles Noel, 10 Aralık 1974 tarihinde İngiltere‘de 88 yaşında ölmüştür.

 Bölgedeki faaliyetleri Heyet-i Temsiliye tarafından yakından izlenen ve Diyarbakır havalisinden İngiliz silahları ile donatılmış 20 kadar Kürt Fedaisi ile dolaşan Binbaşı Noel, bölge halkının sert tepkisi üzerine, İngiliz bölgesine kaçarak canını zor kurtarmıştır.

   Bu sırada bölgede oynamak istedikleri bu oyunu önlemek ve Kürtçülük faaliyetlerine engel olmak Diyarbakır'da bulunan 13. Kolordu Kumandanlığına düşüyordu. Bu hususta 13. Kolordu Kumandanı Cevdet Bey, Sivas'ta bulunan 3. Kolordu Kumandanlığını uyarmıştır.

Maraş’ın İngiliz işgalinde bulunmasından dolayı, Elbistan'ın stratejik durumunun Sivas, Kayseri ve Malatya vilayetlerine karşı önemli olduğunu, İngilizlerin işgalindeki Maraş'a uğrayan Binbaşı Edward Noel'in Elbistan yolu ile Malatya’ya geçerken, Elbistan ile Urfa arasındaki yolların krokisini alarak halk arasındaki mezhep farklılıklarını tetkik ettiğini belirten Cevdet Bey; Elbistan kazasına bağlı dağlık köylere uğrayarak buradaki bir takım Türk ahalisini silahlanmaya ve isyana teşvik ettiğinin, bu sebeple Elbistan'ın durumunun özel önem arz ettiğinin bildirmiştir.

İngilizlerin Elbistan bölgesine karşı olabilecek herhangi müdahalesini önlemek için buraya kuvvet gönderilmesi gerektiğini, Aziziye'deki (Pınarbaşı) alaydan ve yahut Sivas'tan Gürün ile Darende'ye bir kuvvet gönderilmesinin uygun olacağını bildirmiştir. 13. Kolordu Kumandanlığının bu hususta önerdiği teklifler arasında Binbaşı Noel'in geçerken uğradığı ve isyana teşvik ettiği, Elbistan'a bağlı köylerinin halkına Edward Noel'in zararlı faaliyetleri hakkında bilgi verilmeli idi. Bunun için Elbistan Asker alma Şubesin de bulunan subaylar köylere gönderilmeli ve halk uyandırılmalı idi. Buradaki subayların sayısı bu işe kafi gelmediği takdirde, Malatya civarındaki aydın subayların Elbistan Asker alma Şubesine tayin edilmelerinin gerekli olduğu hususları da yer alıyordu.

Sonuç olarak, Maraş ve Elbistan bölgesinde Binbaşı Edward Noel'in yaptığı Kürtçülük propagandası halktan itibar görmemiş ve bu sebeple bölgede herhangi bir bölücülük hareketi görülmüş değildir

Sırıklı Yaylası Aşiretin Yönetildiği Kıl Çadır. (26 Ağustor 1919 )

Pazarcık'ta nüfus sahibi olan Atmalı Aşireti Reisi Yakup Hamdi'nin çadırında görüyoruz. Maraş'ın İngiliz işgali altında olduğu 1919 senesi...

Soldan sağa

1-Vakkas Ağa (Paşa Yakup Hamdi Bey’in amcası)

2-Ali Ağa (Paşa Yakup Hamdi Bey’in ikinci oğlu

3-Paşa Yakup Hamdi Bey

4-Binbaşı  İngiliz E. Noel

5- Paşa Yakup HamdiBey’in birinci oğlu Şahin Bey

6-Paşa Hamdi Bey’in abisi Şıh Öehmed

7- arka fon aşiret mensupları

26 Ağustos 1919 Sırıklı yaylası toplantısından sonra

14 Eylül 1919 Pazarcık Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Kuruluşu.

07.Aralık 1919 Maraş Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Kuruluşu

Not: Bu bilgiler ve resim ( Milli Mücadelenin İlk Kıvılcımı Abdurrezak Akbaba,) çalışmasından temin edilmiştir.

İngiliz emperyalist aktörlerinin geçmişte yönlendirdiği ve ders alınmadığı için, günümüze de uzanan kimi Kürt isyan hareketlerinin tarihi kökenlerine dikkati çekmek yararlı olabilir. İngiltere’nin o dönemde ki Türkiye Büyükelçilik MüşteşarıHohler’in, Londra’ya 21 Temmuz 1919 tarihli telgrafına göz atalım:

“ … Şimdi Mezopotamya bizim olduğuna göre, Binbaşı Noel’e bir Kürt devleti kurdurup, kuzey dağlarını öylece koruyabiliriz. Binbaşı Noel, bir Kürt Lawrence’dir… Majestelerinin Hükümeti’nin amacı, Türkleri elden geldiğince zayıflatmak olduğuna göre, Kürtleri bu şekilde harekete geçirmek fena bir plan değildir… Kürt sorununa verdiğimiz önem, Mezopotamya ile ilgilidir. Kürtlerin ve Ermenilerin durumları, beni hiç ilgilendirmez.”

Sonuç olarak İngiliz emperyalizmin niyeti bellidir, bir kez daha hatırlatmakta yarar vardır. İngilizler için elbette Kürtler umurlarında bile değildi, Musul- Kerkük petrollerinin önünde bariyer olarak, tampon devletçik olarak monte etmek istiyorlardı.

Günümüzde hala emperyalizm bu arzularından vazgeçmiş değildir. Bu coğrafyanın insanları uyanık olmalı birlik ve beraberlik içinde bu sömürgecilerin tuzağına düşmeden ayakta kalmasını bilmelidir… Bu sömürgeciler kendi çıkarları doğrultusunda toplumları kullanıp, miyatları dolduğunda sıkılmış limon gibi kenara atmakta hiçbir sakınca görmezler.