“TARİH NASIL YAZILIR” isimli eser; Tarih Yazımı İçin Çağdaş Bir Metodoloji temasıyla Tarihçi Kitabevi Yayınları tarafından (editör Ahmet Şimşek) imzası ile 2011 yılında basılmıştır.  İçerisinde; Necmettin Alkan, İbrahim Hakkı Öztürk,  Fahri Sakal, İbrahim Şirin, Fatma Acun, Cenk Reyhan, İbrahim Turan, Oktay Gökdemir, Gülin Karabağ, Nurcan Abacı, Ahmet Sait Candan, Levent Yılmaz, Yaşar Çoruhlu, Süleyman Faruk Göncüoğlu, Rahmi Deniz Özbay, Mehmet Suat Bal, Mehmet Salih Erkek, Fethullah Uçar ve Tuğrul Özcan gibi alanında uzman değerli akademisyenlerin çalışmalarının yer aldığı kitap çağdaş tarih yazımı ve metodolojisine uluslararası ölçekte küresel bir bakış getirmektedir.

Künyesinde de belirtildiği üzere eserin hazırlanış gerekçesi ve amacı öncekilerinin gerekçelerinden farklılık arz etmektedir. A. Zeki Velidi Togan'ın "tarihin ancak vakanüvislerden ve diğer yazılı vesikalardan tam olarak öğrenileceğini zannederek bütün himmeti o tarafa hasretmek büyük bir delalet" olduğu değerlendirmesinden hareketle, ülkemizdeki mevcut tarihçilik anlayışının bazı istisnai çalışmalar dışında yeni bir ibdaya [oluşuma] ihtiyacı olduğu gerçeğinden yola çıkılarak bu amaca katkı sağlamak gayesiyle neşredilmiştir. Eserde çağdaş tarih düşüncesi ve algısına uygun yaklaşımları genç araştırmacılara öz ve pratik bir içerikle sunmak hedeflenmiştir.

Cumhuriyetin gelişim evrelerinde tarih anlayışı ve metodolojisi üzerine çeşitli eserler verilse de Umumi Türk Tarihi Müderrisi Zeki Velidi Togan’ın “Tarihte Usül” adlı eseri gibi bu alanı geniş bir persptektifle ele alan telif eserlerin verilmediği görülür. Bu anlamda Zeki Velidi Togan’ın bu eseri tarih metodolojisi bağlamında literatürümüzde özel bir önem arz etmekte ve bu türdeki eserlerin önemi daha da anlaşılmaktadır.

Tarih araştırması nasıl yapılır, sürekli bir gelişim ve değişim gösteren bilgiye nasıl ulaşılır, tarih araştırmalarında iletişim araçlarından nasıl istifade edilir ve tarih metni nasıl inşa edilir gibi temel sorulara çağdaş bir bakış ile yanıt verilmeye çalışılmıştır. Böylelikle Türkçe tarihyazımı ve metodolojisi literatürüne küresel düzeyde bir katkı sağlamak hedeflenmiştir.

Eser, birbiriyle bağlantılı ve birbirini destekleyen toplam on dört bölüm ve ekte verilen bir küçük kılavuzdan oluşmuştur. Necmettin Alkan; “Efsanelerden Aydınlanmacı Geleneğe Tarih Düşüncesi” isimli makalesiyle tarih düşüncesinin, geçmişten günümüze insani bir içerik kazanma sürecini ele almıştır. İbrahim Hakkı Öztürk; “Bilimsel Tarihten Parçalanmış Tarihe” isimli makalesiyle son iki asırlık süreçte tarih yazımı serüvenindeki değişimleri incelemiştir.

Fahri Sakal; “Tarih Yazımında Temel Kavramlar” makalesiyle olgu, kaynak, araştırma, nesnellik, bakış açısı, eşzamanlılık, önyargı, empati, belge-yorum ikilemi, inşa kurgu ilişkisi, tarih yazarının etik sorumlulukları ve intihali gibi kavramları izah etmiştir. İbrahim Şirin: “ Genel Tarih Anlayışları” makalesiyle son yılların popüler tarih anlayışlarını incelemiştir.

Fatma Acun; “Tarih Kaynakları” makalesiyle tarihçilik ve tarih yazımı süreçlerinde “kaynak” olgusunu işlemiştir. Cenk Reyhan: “"Toplumsal Kuram Açısından Tarihsel Malzeme" başlıklı çalışmasıyla arşiv malzemesi ve toplumsal kuram ilişkisini ele almıştır.

İbrahim Turan; “Tarih Araştırmalarında Sanal Arşiv ve Kütüphane Kullanımı” başlığı altında tarih metninin inşası sürecinde istifade edilen sanal arşiv ve kütüphane konusuna değinmiştir. Dijital tarihçiliğin imkân ve sınırlılıklarını tartışmaya açarak dünyadaki önemli arşiv ve kütüphanelerin web adreslerini vermiştir. Oktay Gökdemir; “Tarih Yazımında İki Yeni Yaklaşım: Sözlü ve Yerel Tarih” başlıklı çalışmasıyla sözlü ve yerel tarihçiliğin Türkiye ve dünyadaki gelişim ortaya çıkış ve gelişim sürecini ele almıştır.

Gülin Karabağ; “Disiplinlerarası Tarih Çalışması” başlığıyla farklı disiplinlerin tarih araştırmalarına nasıl katkılar sunabileceğini örneklerle işlemiştir. Nurcan Abacı; “Bir Tarih Metni Nasıl İnşa Edilir?” sorusuyla 16.yüzyılın Bursa Şer ’iye Sicilleri’nden yola çıkarak “Dimitri ve kızlarının başına gelenleri”  ilgi çekici olaylar üzerinden anlatmıştır.

Ahmet Sait Candan; “Tarih Metinlerinde Atıf Yapma ve Dipnot Gösterme” çalışmasıyla tarih yazımı sürecinde atıf ve dipnot sistemini örneklerle ele almıştır. Levent Yılmaz; “Bir Tarihçinin Metnini Okumak” başlığıyla Cemal Kafadar’ın “Kim Var İmiş Biz Burada Yoğ İken” adlı harika eseri üzerine örnek ve eleştirel bir okuma yapmıştır.

“Özel Tarih Alanları Nasıl Çalışılır?” başlığı altında: Sanat Tarihi ve Mimarlık Tarihi / Yaşar ÇORUHLU, Şehir Ve Semt Tarihi / S. Faruk GÖNCÜOĞLU, İktisat Tarihi / Rahmi Deniz ÖZBAY tarafından soru-cevap tarzında görüşmelerle derinlemesine ele alınmıştır.

Eserin sonlarına doğru; “Usta Tarihçiler Nasıl Çalışıyor” bölümüyle; Mehmet Suat BAL / Mehmet Salih ERKEK Eskiçağ Tarihi / Oğuz TEKİN, Ortaçağ Tarihi / Ahmet Yaşar OCAK, Yeniçağ-Yakınçağ Tarihi / Halil İNALCIK, Cumhuriyet Tarihi / Mustafa YILMAZ, Yakın Dönem Tarihi / Çağrı ERHAN, İktisat Tarihi / Eyüp ÖZVEREN, Kültür Tarihi / Salim KOCA ile yapılan söyleşiler aracılığıyla bu tarihçilerin eserlerini inşa süreci öncesi hazırlık aşamaları ve inşa sürecinde nasıl bir yol izledikleri aktarılmıştır. Böylelikle “bir tarih metni nasıl inşa edilir” sorusunun cevabı usta tarihçilerin deneyimlerinden istifade edilerek aktarılmaya çalışılmıştır. Özellikle bu bölüm tarihe merak duyan genç araştırmacılar için özel bir önem arz etmektedir.

Eserin sonunda ise “Arşiv ve Yazma Eser Kütüphanelerinden Yararlanma Kılavuzu” konusu Mehmet Suat Bal, Fethullah Uçar ve Tuğrul Özcan tarafından "Türkiye'deki arşiv ve yazma eser kütüphanelerinden nasıl yararlanılabileceği konusu" detaylı bir biçimde ele alınmştır.

Türkiye'de tarihçiliğin salt belge ve ideolojik hesaplaşmaların dışında, dünyadaki çağdaş araştırma ve yazım yaklaşımlarından haberdar olarak Türk tarihçiliğinin metodolojik olarak zenginleşmesini sağlamak gayesiyle her yıl farklı bir üniversitede düzenlenen Tarih Yazımı Çalıştaylarına sundukları katkılarla bu alanın gelişmesi sürecinde emeği olan yazarların birçoğunun eserde katkısı olduğu görülmektedir. Eserin bu özelliği bilhassa sosyal bilimler için özel bir önem arz etmektedir. Çünkü bu alanda çeşitli katkıları olan ve bakış açısıyla alana yeni bir pencere açan akademisyenlerin müşterek çalışmalarına ihtiyaç duyulmaktadır.

Tarihi bilgi ne kadar önemli ise tarihi bilgiyi inşa etme süreci de bir o kadar önemlidir. Her konusu bir tartışma alanı yaratan tarihsel geçmişimizi ve üzerine yazılan yanlı eserleri üzerine zihin mülahazası yaptığımızda bu eserin önemi daha da anlaşılacaktır. Önemli olan tarihsel okumaları nasıl yaptığımız ve tarih yazımı sürecince bu okumaları eserimize nasıl işlediğimizdir.

Türkçe tarihyazımı ve metodolojisi literatürüne yaşadığımız dünya ölçeğinde bir bakışla katkı sağlamak, yeni başlayanlar ve meraklılar için bir giriş eseri vermek kaygısı güdülen eserin bu gayesine fazlasıyla ulaştığı görülmektedir. Tarihe ilgi duyan her araştırmacı bu eseri okuyarak işe koyulmalıdır. Eserde emeği geçen değerli akademisyenlere şükranlarımızı sunup bu tür müşterek eserlerin daha fazla neşredilmesi temennisiyle…

Bölümler:

1. Bölüm: EFSANELERDEN AYDINLANMACI GELENEĞE TARİH DÜŞÜNCESİ  Necmettin ALKAN

 2. Bölüm: BİLİMSEL (MODERN) TARİHTEN PARÇALANMIŞ (POSTMODERN) TARİHE  İbrahim Hakkı ÖZTÜRK

 3. Bölüm:TARİHYAZIMINDA TEMEL KAVRAMLAR  Fahri SAKAL

 4. Bölüm: GENEL TARİH ANLAYIŞLARI  İbrahim ŞİRİN

 5. Bölüm: TARİH KAYNAKLARI Fatma ACUN

 6. Bölüm: TOPLUMSAL KURAM AÇISINDAN TARİHSEL MALZEME  Cenk REYHAN

7. Bölüm:TARİH ARAŞTIRMALARI İÇİN SANAL ARŞİV VE KÜTÜPHANE KULLANIMIİbrahim TURAN

8. Bölüm TARİHYAZIMINDA İKİ YENİ YAKLAŞIM: SÖZLÜ VE YEREL TARİH Oktay GÖKDEMİR

9. Bölüm: DİSİPLİNLERARASI TARİH ÇALIŞMASI Gülin KARABAĞ

10. Bölüm:BİR TARİH METNİ NASIL İNŞA EDİLİR? Nurcan ABACI

11. Bölüm:TARİH METİNLERİNDE ATIF YAPMA VE DİPNOT GÖSTERME  Ahmet Sait CANDAN

12. Bölüm: BİR TARİHÇİNİN METNİNİ OKUMAK Levent YILMAZ

13. Bölüm: ÖZEL TARİH ALANLARI NASIL ÇALIŞILIR?

Sanat Tarihi / Yaşar ÇORUHLU

Mimarlık Tarihi / Yaşar ÇORUHLU

Şehir Ve Semt Tarihi / S. Faruk GÖNCÜOĞLU

İktisat Tarihi / Rahmi Deniz ÖZBAY

14. Bölüm USTA TARİHÇİLER NASIL ÇALIŞIYORLAR? Mehmet Suat BAL / Mehmet Salih ERKEK

Eskiçağ Tarihi / Oğuz TEKİN

Ortaçağ Tarihi / Ahmet Yaşar OCAK

Yeniçağ-Yakınçağ Tarihi / Halil İNALCIK

Cumhuriyet Tarihi / Mustafa YILMAZ

Yakın Dönem Tarihi / Çağrı ERHAN

İktisat Tarihi / Eyüp ÖZVEREN

Kültür Tarihi / Salim KOCA

ARŞİV VE YAZMA ESER KÜTÜPHANELERİNDEN YARARLANMA KILAVUZU

Mehmet Suat BAL

Tuğrul ÖZCAN

Fethullah UÇAR

Kaynakça: Tarih Nasıl Yazılır? Ahmet Şimşek