Diyamendi’likten Yaman Dede’liğe

Bu gece Mevlit Kandili. Rebiülevvel ayının 12. Gecesi, Efendimizin dünyaya teşriflerinin 1447. sene-i devriyeleri. İdrak edeceğimiz Mevlit Kandili  ve Mevlid-i Nebi haftasının tüm İslam âlemine ve memleketimize hayırlar getirmesini Yüce Allah’tan niyaz ediyoruz.

Hz. Muhammed (s.a.s.) dünyamızı teşrifleri, bütün insanlığı olduğu kadar edebiyatçılarımızı da heyecanlandırmış, geçmişten günümüze sayısız naatlar kaleme almışlardır. Naat, Dünya edebiyatında Hz. Peygamber'in çeşitli yönleriyle konu edildiği, edebî bir eser türüdür. Türk edebiyatında da birçok örnekleri vardır. Bunlardan biri de “Dahîlek yâ Resûlallah“ dır.

Gönül hûn oldu şevkinden boyandım yâ Resulallah
Nasıl bilmem bu nîrâna dayandım yâ Resulallah
Ezel bezminde bir dinmez figândım yâ Resulallah
Cemâlinle ferahnâk et ki yandım yâ Resulallah

Bir gönül yangınını anlatan bu dizelerle başlayıp devam eden naat’ı şerifin sahibi, bir tekke ya da divan şairi değildir. Bu naatın sahibi, Kayseri’nin Talas ilçesinde ikamet eden Rum esnaflarından iplik tüccarı Yuvan Efendi ile Afurani Hanımefendinin 1887 yılında dünyaya getirdiği oğulları “Diyamandi“ ye aittir.

İÇİNDEKİ AŞK ONU SAMİMİ BİR MÜMİN YAPTI

Küçük Diyamendi, ilk tahsilini Rum Ortodoks Mektebinde yaptı. 1901 yılında girdiği Kastamonu İdadisini (lise) birincilikle tamamladı. İdadide arkadaşları, bir Rum çocuğu olmasına rağmen, kendisine  “Yamandî Molla” lakabını taktı. Zira, tahsil hayatında, Türk Edebiyatı ile birlikte Arapça ve Farsça’ya pek düşkünlüğü vardı. Din dersinden gayrimüslim talebeler muaf olduğu halde, sınıfta oturarak bir Müslüman gibi İlmihal bilgilerini, Rasulullah’ın hayatını, inanç esaslarını öğrendi. Farkında olmadan içindeki aşk, onu samimi bir mümin yaptı.

TAM KIRK YIL GİZLİCE SAHURSUZ VE İFTARSIZ ORUÇ TUTTU

Müslüman olduktan sonra, namazını en kuytu semtlerin küçük mescitlerinde kıldı. Ramazanda gizli oruçlar tuttu. Ancak kızı ve eşi inancından habersizdi. “Tam kırk yıl, bazen sahursuz bazen iftarsız oruçlar tuttum, ama ailem bunu hiç bilmedi!..” diyordu.

Diyamendi, 15 Şubat 1942 de ismini değiştirdi. Mehmet Abdülkadir Keçecioğlu ismini aldı. Diyamendi’likten Yaman Dede’liğe inkilab etti. Böylelikle nüfus kayıtlarında artık “dini İslam” yazıyordu.

PATRİKHANE, HIRİSTİYANLIĞA DÖNMESİ İÇİN BASKI YAPTI 

Üsküdar’daki evinde bir kış gecesi durumu kızı ve eşine açtı. Karısı ve kızı o an feryadı bastılar. Haber Patrikhaneye kadar ulaştı. Dönemin Hıristiyan din adamları, “ya Hıristiyanlığa dönmesi ya da karısından boşanması…” konusunda baskı yaptı. Karısı, bu ikilem karşısında kararlı bir tutum sergileyemedi. Yaman Dede, zor ama cesur bir karar aldı. Evden ayrılacak ve artık yalnız yaşayacaktı.

CEKETİNİ ALIP ÇIKTI

Ceketini alıp çıktı. Üsküdar Selamsız Yokuşundan iskeleye indi. Sabah ezanına kadar o soğukta, sokakları ve sahili arşınladı. Sabah, karşıda Karaköy’deki avukatlık bürosuna geçti. Birkaç gece burada yatıp kalktı. Bazı geceler dostlarının, öğrencilerinin evlerine misafir oldu.

Daha sonra dostlarının teşvik ve tanıştırmasıyla, emekli ilkokul öğretmeni Hatice Hanım’la hayatını birleştirdi. Eski karısı ve kızını zaman zaman telefonla arayarak hediye ve ikramlarda bulunmayı da ömür boyu ihmal etmedi.

O ARTIK YANAN BİR KALBİN YAMAN DEDE’SİYDİ

1962 yılına gelindiğinde çok hasta olmasına rağmen, Acıbadem’deki evinden Bağlarbaşı’nda ki Yüksek İslam Enstitüsüne derslere gitmeye devam ediyordu ama O, artık paltosu içinde zayıf, ceset gibi solgun, 75 yaşın yorgunluğuyla, bedenini sürüyerek yürümekte olan bir Yaman Dede olmuştu.

3 Mayıs 1962 Perşembe günü Hakka yürüdü. Öğrencileri ve yüzlerce seveninin omzunda Karaca Ahmet Mezarlığına defnedildi. Ölümünden sonra yakın dostu Yahya Kemal BEYATLI onu şu mısralarla yâd ediyordu.

Yüz sürdü gerçi pâyine çok Müslüman Dede

Mollâ-yı Rûm görmedi bundan Yaman Dede.

Efendimizin dünyaya teşriflerinin sene-i devriyesinde, Mevlid-i Nebi haftamızın tüm İslam âlemine ve memleketimize hayırlar getirmesini Yüce Allah’tan niyaz ederken, yanan kalbin Yaman Dede’sini de rahmet ve Fatihalarla yâd ederken, onun kaleme aldığı naat-ı şerifi ile sizleri baş başa bırakıyorum:

DAHİLEK YA RESULULLAH

Gönül hûn oldu şevkinden boyandım yâ Resulallah
Nasıl bilmem bu nîrâna dayandım yâ Resulallah
Ezel bezminde bir dinmez figândım yâ Resulallah
Cemâlinle ferahnâk et ki yandım yâ Resulallah

Yanar kalbe devâsın sen bulunmaz bir şifâsın sen
Muazzam bir sehâsın sen dilersen rûnümâsın sen
Habîb-i Kibriyâsın sen Muhammed Mustafâsın sen
Cemâlinle ferahnâk et ki yandım yâ Resulallah

Gül açmaz, çağlayan akmaz İlâhî nûrun olmazsa
Söner âlem nefes kalmaz felek manzûrun olmazsa
Firâk ağlar visâl ağlar ezel mesrûrun olmazsa
Cemâlinle ferahnâk et ki yandım yâ Resulallah

Erir canlar o gülbûy-ı revanbahşın hevâsından
Güneş titrer yanar dîdârının bak ihtirâsından
Perîşân bir niyâz inler hayâtın müntehâsından
Cemâlinle ferahnâk et ki yandım yâ Resulallah

Susuz kalsam yanar çöllerde can versem elem duymam
Yanardağlar yanar bağrımda ummanlarda nem duymam
Alevler yağsa göklerden ve ben masseylesem duymam
Cemâlinle ferahnâk et ki yandım yâ Resulallah

Ne devlettir yumup aşkınla göz râhında cân vermek
Nasîb olmaz mı Sultânım Haremgâhında cân vermek
Sönerken gözlerim âsân olur âhında cân vermek
Cemâlinle ferahnâk et ki yandım yâ Resulallah

Boyun büktüm perîşânım bu derdin sende tedbîri
Lebim kavruldu aşkından döner pâyinde tezkîri
Ne dem gönlüm murâd eylerse taltîf eyle kıtmîri
Cemâlinle ferahnâk et ki yandım yâ Resulallah