Esat BEŞER
Ramazan Bayramı mı? Yoksa, Şeker Bayramı mı?
Ramazan Bayramı, İslâm Dünyası’nda, oruç tutma ayı olan Ramazan’dan sonra, üç gün boyunca kutlanan dini bir bayramdır.
İslâm ülkelerinde, Arife Günü ve Ramazan Bayramı’nı kapsayan günler, resmi tatil ilân edilmektedir.
Diğer ülkelerde ise, farklı uygulamalar olmakla birlikte, Batı’daki bazı büyük firmalar ve devlet kurumları, Müslüman çalışanlarına bayram izni vermektedir.
Tarihçe
Ramazan Bayramı, Hicret’in ikinci yılından sonra kutlanmaya başlanmıştır.
Dahası, bu bayramda yapılması gereken tüm törenler ve ibadetler, Hazreti Muhammed tarafından düzenlenmiştir.
İlk Ramazan Bayramı’yla ilgili işlemler de Hazreti Muhammed tarafından yapılmıştır.
Ramazan Bayramı, Hicri Takvim’e göre, onuncu ay olan Şevval Ayı’nın ilk üç gününde kutlanmaktadır.
Arife
Bayramdan bir önceki gün ise, Ramazan Ayı’nın son günü olan Arife’dir.
Ramazan Bayramı Ne İfade Etmektedir?
Ramazan Bayramı, Ramazan Ayı boyunca tutulması farz kılınan orucun sonunu ifade etmektedir.
Ramazan Bayramı’nın ilk günü, Şevval Ayı’nın birinci günüdür.
Bu gün, oruç tutulmaz.
Niçin Ramazan Bayramı?
Ramazan Bayramı, Ramazan Ayı’nın sonunda kutlandığı için, bu isimle anılmaktadır.
Ramazan kelimesi, Arapça bir kelime olan “ramad” (kuru sıcak) kökünden gelmektedir.
Bunun nedeni; Ramazan orucu ibadeti, ilk uygulanmaya muhtemelen yaz aylarında başlanmış olmasındandır.
Şeker Bayramı İsmi
Şeker Bayramı ismi, Osmanlı Dönemi’ndeki “Iyd-ı Fıtır” isminden Türkçeleştirilmiştir.
“Iyd” bayram demektir.
“Fıtır” ise, Fıtır Sadakası veya Fitre olarak bilinen ve oruç tutamayacak durumdaki Müslümanların verdiği sadakadır.
Şükür Sadakası olarak da bilinmektedir.
Bir teoriye göre, “şükür” kelimesi, zaman içinde, “şeker” kelimesine dönüşmüştür.
Bir başka teoriye göre, Şeker Bayramı ismi, Ramazan Bayramı’nda, hurma ve şekerleme yeme geleneğine dayanmaktadır.
Ramazan Bayramı veyahut Şeker Bayramı isimlendirmeleri, Türkiye’de, politik zemine kaymış bir tartışma konusudur.
Ramazan Bayramı ismini savunanlar, Şeker Bayramı ismini, bayramın dini vurgusundan uzak olduğu gerekçesiyle tercih etmezler.
Şeker Bayramı ismini savunanlar ise, bu ismin dayatılarak değil, tarihi isimlerden evirilerek, günümüze dek geldiğini; bayramın Ramazan Ayı’nda değil, Şevval Ayı’nda başladığını söyleyerek, Ramazan ismini, dindarlaşmaya yönelik bir dayatma olarak görmektedirler.
İlk Gün
Ramazan Bayramı’nın ilk günü, camilerde, Bayram Namazı kılınmaktadır.
Namazı sadece erkekler kılmaktadır.
Namazdan sonra, Hutbe okunmaktadır.
Bayram boyunca, Müslümanlar, akraba ve dost ziyaretleriyle, birbirlerinin bayramını kutlamaktadırlar.
Bu ziyaretlerde, kolonya, tatlı ve şekerlemeler ikram edilmektedir.
Bayramda, bakımlı ve temiz olmak âdettendir.
Aileleri çocuklarına bütçeleri elverdiğince, yeni kıyafetler satın almaktadırlar.
Bazı büyükler, ellerini öpen çocuklara hediye ve harçlık vermektedirler.
Çocuklar, kapı kapı dolaşarak, şekerleme toplamaktadırlar.
Müslümanlar, Zekât görevlerini de bu bayramda yerine getirmektedirler.
Hicri Takvim, bir Ay Takvimi’dir.
Bundan dolayı, yıllar, güneş temelli Miladi Takvim’den 11 – 12 gün daha kısadır.
Ki; bu nedenle, Ramazan Bayramı, her sene, bir önceki seneden 11 – 12 gün daha erken kutlanmaktadır.
33 Yılda Devridaim
Yaklaşık olarak, her otuz üç yılda bir, Ramazan Bayramı, aynı günlere rastlamaktadır. Tesadüf etmektedir.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.