Hayatı zerafetle geçirmelidir. Kabalıktan ve kaba insanlardan uzak durmalıdır. İstanbul Üniversitesi’nde doktora yaparken, saygı icabı hocamızdan bir adım geride yürürdük. Odasına girdiğimizde, buyur otur demeden koltuğa oturmazdık.

Hocam bir müşkilimi arz edebilir miyim? diye söze başlardık. Söz vermeden konuşmazdık. Asla ayak ayak üstüne oturmazdık. Bu arada İslâm büyüklerinin kesinlikle kıble tarafına ayak ayak üstüne koyarak oturmadıkları da hatırlatılmalıdır. Gevezelik tarzı ve ciddiyetsiz sözlerden kaçınırdık. Sayın veya muhterem hocam diye hitap ederdik. Hocamızın huzurunda edeple otururduk.

Edepli kimselerin görgülerinden bazıları şöyledir:

Okulda:

İlme son derece büyük önem veren Müslüman, ilim yuvası olan okullardaki görgü üstünde de titizlikle durmuşlardır. Çok kıymetli bir varlık olan öğretmenin sözleri dikkatle dinlenir ve bir şey istediğinde, “Peki efendim” gibi sözlerle cevap verilir. Talebeler arasında birbirine saygısızlık yapılmaz. Kaba hareket yapılmaz. Tahta, sıra, harita gibi ders âletleri tahrip edilmez. Kimsenin bedeni ve ruhi kusurlarıyla alay edilmez, küçük görülmez, tahkir edilmez. Ders içinde ve dışında öğretmenle konuşmada saygılı hareket edilir. Dinimizde öğretmen [hoca] hakkı, ana baba hakkından önce gelir.

Misafirlikte:

Misafire ikram etmelidir! Peygamber efendimiz, “Allah’a ve kıyamete inanan, misafirine ikram etsin” buyurmuştur. (Buhari)

Misafire ikram, ona karşı güler yüzlü ve tatlı dilli olmaktır. Yemek için külfete girmemeli, hazırda ne varsa, onu ikram etmeli. Peygamber efendimiz, “Misafir için külfete girmeyin, misafir bundan rahatsız olur. Misafirini üzen Allahü teâlâyı üzmüş olur” buyurmuştur. (İbni Lâl)

Hazret-i Ali, “Dostların kötüsü, senin için külfete giren, seni özür dilemeye mecbur bırakandır” buyuruyor. Misafirden hizmet beklememeli! Peygamber efendimiz, “Misafirden hizmet beklemek, aklın noksanlığına alamettir” buyurmuştur. (Deylemi)

Misafir, ev sahibinin gösterdiği yere oturmalı, ona itiraz etmemelidir. Peygamber efendimiz, “Bir arkadaşın yanına gidince, oradan ayrılana kadar, o arkadaş senin emirindir” buyurmaktadır. (İbni Adiy) Misafirlikte kapı karşısına oturmamalıdır.

Konuşurken:

Konuşanın sözünü kesmek nezaketsizliktir. Hadis-i şerifte, “Arkadaşı konuşurken susmak mürüvvettendir" buyuruldu. Mürüvvet; insanlık, yiğitlik, iyilik cömertlik faydalı olmak gibi manalara gelir ki, hallerin en güzeline riayet etmektir.

Allahü teâlâ ulvî hasletlere nâil eylesin.