Bir insanın mazisi ele geçirilirse, geleceği o kişi tarafından yönlendirilir. Tarih emperyalizmin anahtarıdır. Tarihimize sahip çıkmalı ve en iyi şekilde onu bilmeliyiz."

Mehmet Niyazi

Türk ulusunu bağımsızlığa kavuşturmayı amaçlayan Mustafa Kemal ve 18 silah arkadaşını Samsun’a ulaştıran Bandırma vapurunun kaptanı İsmail Hakkı Bey (Durusu), Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasında aldığı rol ile tarihe geçmişti.

BANDIRMA VAPURU: Bandırma vapuru, 1878 yılında İskoçya’nın Glasgow kentinde yapılmıştı. Yolcu ve yük gemisi olarak tasarlanan gemi, 1883’te Yunanistan’a satıldı. 1891 yılında kaza sonucu battı ama kısa süre içinde yüzdürüldü. İstanbul’da bir yabancı işletmeciye satılan gemi, Türk bayrağına sahip oldu. Panderma olarak isimlendirilen gemi, İstanbul limanına bağlandı. Marmara Denizi kıyılarında seferler yapan gemi, 1910 yılında Osmanlı Seyrüsefain İdaresi(Osmanlı Denizcilik İşletmesi) tarafından satın alındı ve ismi Bandırma’ya çevrildi. 19 Mayıs 1919’da Atatürk’ü Samsun’a getirdikten sonra yine hizmete devam eden gemi, 1924 yılında hizmet dışı kaldı. 1925’te Haliç’te hurda olarak parçalandı.

Mustafa Kemal ATATÜRK’ü, 19 Mayıs 1919’da Samsun’a götüren Bandırma Vapuru'nun kaptanı Kayserili İsmail Hakkı Durusu’nun unutulması akrabaları ve hemşerilerini üzüyor.İsmail Hakkı Durusu’nun akrabası ve Zincirdere Beldesi'nin eski Belediye Başkanı Mustafa Aksu ‘’İsmail kaptan, mahalleye dönüşen beldemizin unutulmazları arasındadır. ATA’mızı sağ salim, peşine takılan İngiliz gemilerini atlatarak Samsun’a ulaştırmıştır. 19 Mayıs’lar, bizim için hem atamızı, hem kaptanımızı hatırlama ve anma günleridir. 19 Mayıs 1919 Türk İstiklal meşalesinin ateşlendiği tarihtir. Kaptanımızın unutulmasına üzülüyoruz’’ dedi.

Kayseri'nin mahalleye dönüşen Zincirdere Beldesi'nde uzun yıllar Belediye Başkanlığı yapan Mustafa Aksu, ATATÜRK’ü Samsun’da karaya çıkaran Bandırma Vapurunun kaptanı olan İsmail Hakkı Durusu ile gurur ve onur duyduklarını söyledi. Kaptan Durusu'nun her 19 Mayıs’ta anılmamasının ve unutulmasının kendilerini üzdüğünü belirtenMustafa Aksu şöyle konuştu:

"Ulu önder ATATÜRK’ü Bandırma vapuruyla Samsun’a sağ salim ulaştıran hemşerimizZincirdereli İsmail Hakkı Durusu 16 Mayıs 1919’da bir iman ve iradeyi taşıyıp, 19 Mayıs 1919’da ATATÜRK ve 18 silah arkadaşını Samsun’a çıkarmıştır. Bu çıkış, Türk istiklal meşalesinin ateşlenmesine vesile olmuştur. Mütevazılığı, sakin mizacı ve ağzının sıkılığı, kaptanlıktaki mahir oluşu nedeniyle Mustafa Kemal ATATÜRK tarafından bu göreve özel olarak seçilmiştir. Bu özelliklerinden dolayı kendisine 'Efendi Kaptan' adı verilen İsmail Hakkı Durusu, 1940 yılında İstanbul’da ölmüş, Feriköy mezarlığına gömülmüştür. Ölümünden sonra her 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramlarında mezarı başında anma törenleri düzenlenmiş, ancak sonraları bu anmalar unutulmuştur. Yıllar boyunca kaybolan moral değerlerimizden biri de vefa duygumuzdur. İstanbul’da ve Kayseri’deki doğum yeri olan Zincirdere mahallemizde kendisi adına bir vapur ve kendi anıtının dikilmesini istiyoruz.’’

KAPTAN DURUSU'NUN HATIRALARINDA SAMSUN YOLCULUĞU

ATATÜRK ve 18 silah arkadaşını Bandırma vapuruyla 3 günlük zor ve tehlikeli bir yolculuktan sonra Samsun’a götürmeyi başaran Kayserili kaptan İsmail Hakkı Durusu, Milli Mücadelenin ateşini yakan bu yolculuğu ‘Paşa’yı Samsun’a götüren sabık Bandırma vapuru süvarisi: İsmail Hakkı Durusu’ imzasıyla hatıratlarına şöyle yazdı:

"ATATÜRK, hareketimizden bir gün önce 15 Mayıs’ta beni Deniz İdaresinden, Harbiye Dairesine çağırttı. Sonra Ata’nın Şişli’deki evinde buluşup, önderin verdiği bilgiler doğrultusunda, rotamızı çizdim. ATATÜRK, 16 Mayıs’ta Samsun’a hareket edeceğimizi buyurdu. ATATÜRK gemiye kız kulesi açıklarında bindi. Zira, vapurumuz Sirkeci’de İngilizler tarafından sıkı kontrolden geçirildi. Boğazdan çıkarken müthiş bir fırtınayla karşılaştık. Şiddeti fırtınaya rağmen yolumuza devam etmeye karar verdik. Mahiyetindekiler, deniz tuttuğu için birer birer kameralara girip yattılar. ATATÜRK ise, kıç taraftaki köşkte bir köşeye dayanmış oturmakta idi. Metanet ve tefekkür içinde bulunuyordu. Son süratimiz olan 7 mil ile Karadeniz’in sert dalgaları arasında yolumuza devam ettik. Mustafa Kemal, Karadeniz’e açıldıktan sonra 'İtilaf Devletleri’nin zarar vermesinden uzak olmak için sahili takip eden rotada gidiniz, bir tehlike halinde gemiyi sahile oturtunuz' emrini verdi.17 Mayıs gece yarısı İnebolu’ya, 18 Mayıs öğle üzeri Sinop’a ulaştık. Bin bir türlü müşkülat içinde 19 Mayıs şafak vakti Samsun’a vardık. Paşa ve mahiyetindekiler iskeleye çıktı. Sonrası malum. Ancak, bazı yazılarda geminin pusulasız ve pareketesiz (vapurun hızını ölçen alet) olduğuna dair bilgiler doğru değildir. Karadeniz’e de ilk kez açılmadım. 1891 yılında stajiyer kaptan olarak 'Kayseri& isimli vapurda, daha sonraları pek çok gemide, 1915’de 'Doğan' vapurunda son olarak da 1 Mayıs 1919’da Bandırma Vapurunun süvari kaptanlığına atandım.’’

İSMAİL KAPTAN KİMDİR?

1871 yılında Kayseri’nin Talas ilçesi, şimdi mahalle olan Zincirdere Beldesi'nde doğan İsmail Hakkı Durusu, Posluoğlu ailesinden Hacı Ahmet Bin İbrahim’in ve Hatice hanımın oğlu olarak İslam Mahallesi 23 nolu hane nüfusuna kayıtlı. Kaptan Durusu, ilk ve orta öğretimini Zincirdere Şehir Yatılı mektebinde tamamladıktan sonra İstanbul Heybeliada Ticari Kaptan Mektebinde yatılı olarak okuyup, mezun oldu. ATATÜRK’ü Bandırma vapuruyla Samsun’a götüren İsmail kaptan, 1922 yılında emekli olmuş.1940 yılında İstanbul’da vefat ederek Feriköy mezarlığına gömüldü. Eşi Fatma ile hayattaki tek kızları Safiye Ulugöl’den 3 torun sahibiydi. Kaptanın adı, Türkiye Denizcilik İşletmeleri tarafından 1999 yılında Karşıyaka vapuruna adı verildi.

Ruhun şad yurdun uçmağ olsun, büyük kahraman…