Şehr-i Maraş’a dair kitapları kendi uzvumun bir parçası gibi sever ve şevkle okurum. Bu, tabîi bir duygu ve mensubiyet şuurudur. Yaşadığımız şehrin tarihine, kültürüne, edebiyatına dair her yazı ve kitap bize heyecan veriyor.

Son yıllarda Kahramanmaraş’a dair kitaplar çoktur ve sevindiricidir. Maraş kitaplığının oluşmasında en başta Yaşar Alparslan Hoca ile Serdar Yakar’ı anmak bir hak teslimidir. Maraş’a dair yeni bir kitap okuyup bitirdik. Güzel ve şirin bir kitap bu. Eğitimci yazar Abdulhakim Eren’in yayınladığı kitabın adı hayli anlamlı: “Kendi Penceremden Beş Ünlü Ozan”

Kitap, yakın tarihimizde Maraş’ımızın âşıklık ve ozanlık geleneğini yaşatan beş ünlü şahsiyetin hâl tercümesini, sanat hayatını ve eserlerinden örnekler veren bir kitap… Beş ünlü ozanı bütün Maraşlılar bilir. Âşık Mahzuni (1940-2002/Afşin-Berçenek doğ.), Hayati Vasfi Taşyürek (1931-1990/ Afşin-Tanır doğ.), Kul Hamit Koca (1916-1987 /Afşin- Alemdar doğ.), Âşık Hüseyin Tenecioğlu (1896-1945/ Yeni kayıtta Afşin, eski kayıtta Elbistan doğ.), Âşık Hacı Yener (1928-2009/Afşin- Tanır doğ.)

Gelenekli figürlerin hâkim olduğu güzel desenli bir kapağa sahip okuduğumuz kitap Efsus Yayınlarından Şubat 2020’de çıkmış. Kitabın arka kapağında metin, kitabın muhtevası olan beş ünlü ozanının sanat ve kişiliklerini özetleyerek veriyor:  

Âşık Mahzuni Şerif için;
Ne Caferliğimi, ne Çobanlığımı koydun. Hep benimle uğraştın... Sen halk ozanısın, halkın ozanı yazar da söyler de kırgınlığım yok.
Süleyman Demirel
Âşık Veysel, Mahzuni içeri girince ayağa kalkar ve yanındakilere, Susun gelen Pir Sultan Abdal olsa gerek'' diyerek takdirlerini belirtir.
Büyük Ozan Âşık Veysel;
Hayati Vasfi Taşyürek için;
O benim hocam
Âşık Mahzuni Şerif;
Aruzdan, heceden, serbestten yazar / Bir Hayati Vasfi olamam elbet
Âşık Yener;
Türk sanat müziği değerli bir şairi kaybetti. Kıymetini bilemedik. Nasıl yanıyorum bilemezsiniz
Büyük müzisyen üstad Avni Anıl;
Âşık Hüseyin Tenecioğlu için;
Elbistan kazasına bağlı Yarpuz nahiyesinden Çöl Beyinin oğlu Mehmet Beyin kızı Maraş'tan bir adama nişanlanıyor. Kız, gelin gideceği gece birdenbire ölüyor. Düğün alayı eli boş Maraş'a dönüyor.
Bu ağıdı, Cenubun (güneyin) kudretli Halk Şairlerinden Âşık Hüseyin yakmış.
Yaşar Kemal;

Abdulhakim Eren’in yazdığı kitabı teorik ve ansiklopedik çalışma ürünü değil. Afşinli olması ve Maraş yöresini iyi bilmesi, kültür ve sanat faaliyetlerinin içinde olması dolayısıyla beş ünlü ozandan Mahzuni ve Hayati Vasfi Taşyürek’le yakın tanışıklığı var. Kul Hamit, Âşık Yener ve Âşık Hüseyin’in de hemşehrisi olması dolayısıyla yakınlarından ve yörenin eski adamlarından dinleyerek yazmış kitabı. Mahzuni ile köyleri komşudur ve ozanın birinci derecede yakınlarıyla kendi ailesinin yakınlığı var. Kitap, mufassal geniş bir çalışma olamasa da, yazarın ozanların yakınlarından dinlediklerinin bir ürünü olarak kitabı değerli kılıyor.

Âşıklık ve halk ozanlığı Anadolu'da milletin kültür temsilci olduğu bir gelenektir. Millete mal olmuş bir kültürdür. Âşıklar ve ozanlar sazıyla sözüyle halkın sesidir. Halkın hayatında yere alan acılar, gurbetler, yoksulluk, kan dâvası, ağıtlar ve ülkedeki bütün olumlu ya da olumsuz haller âşığın ve ozanın sazına, sesine ve şiirine mevzu olur. Toplumun meselelerini dile getirir ve gelecek kuşaklara edebî şekilde aktarırlar.  Dolayısıyla âşık ve ozanların söyledikleri halka mal olur.

Ozanlık ve âşıklık geleneğinde aşk, tabiat, vatan sevgisi vardır. Hülâsa ifadeyle âşıklar ve ozanlar bağrında yaşadıkları halkın gönlüdür, dilidir, sayhasıdır. Karacaoğlan, Dadaloğlu, Pir Sultan Abdal, Sümmani, Emrah, Âşık Veysel asırlar geçse de halkın gönlünden hiç düşmez ve gönüllerde yaşayarak sesleri sürer.

Abdulhakim Eren’in kitabı “Kendi Penceremden Beş Ünlü Ozan” da yer alan Âşık Mahzuni Şerif, Hayati Vasfi Taşyürek, Kul Hamit Koca, Âşık Hacı Yener ve Âşık Hüseyin Tenecioğlu’nun hayat tarzlarında ve sanatlarında da bu geleneğin izleri görünmektedir.

Her Maraşlı Maraş’a dair her kitabı okumakla mükellef olduğu gibi  “…Beş ünlü ozan” ın hayatını ve sanatını anlatan bu kitabı da okuyup bilmekle mükelleftir. (e.posta: [email protected])