Bosna-Hersek ve Müslümanlar ile Bosna-Hersek ve Boşnaklar ifadeleri benzer görünmektedirler. Ne var ki; farklı anlamlar taşımaktadırlar. Neden mi? Çünkü; Bosna-Hersek’teki dini ve etnik kimlikler birbirinden tamamen ayrıdır.

Bu bağlamda, Müslümanlar, Ortodokslar ve Katolikler olmak üzere, farklı dini gruplar ayrımıyla ve Boşnaklar, Sırplar ve Hırvatlar olmak üzere, çok etnikli yapısıyla, Bosna-Hersek, büyük bir çeşitlilik arz etmektedir ve bu yönüyle, dikkat çekmektedir.

Bosna-Hersek’teki Ortodokslar ve Katolikler, Sırp veya Hırvat milletlerinin uzantıları kabul edilmişlerdir. Boşnaklar ise, yüzyıllar boyunca, dine dayalı bir kimlik tanımı içinde yer almışlardır.

1963 yılında, Bosna-Hersek yönetiminde, Sırpların egemen konumunun zayıflaması, Boşnaklar için yeni bir milli kimlik tanımının yolunu açmıştır ve “Etnik Müslüman” ifadesiyle, Boşnaklar, ülke yönetiminde, Sırplar ve Hırvatlar kadar söz sahibi olmuşlardır. Bu doğrultuda, Bosna-Hersek, bağımsızlığını kazanınca, Boşnak terimi milli bir anlam kazanmıştır.

Bosna-Hersek ve Müslümanlar deyişi, Bosna-Hersek’teki Müslümanları ifade etmektedir. Ülkede, Müslümanların büyük bir çoğunluğunu Boşnaklar oluşturmaktadır. Bir başka ifadeyle, Boşnaklar, Bosna-Hersek’teki en büyük Müslüman gruptur.

Özellikle dini kimliği ön plana çıkaran Bosna-Hersek ve Müslümanlar ifadesi, toplumsal yaşamda, İslam kültürünü, İslam’ın rolünü ve dini gelenekleri değerlendirirken ve incelerken kullanılmaktadır.

Aslında, Bosna-Hersek’te, Boşnaklar dışında, başka Müslüman topluluklar da vardır.

Bosna-Hersek ve Boşnaklar

Bu deyiş, Bosna-Hersek’teki Boşnak etnik grubunu ifade etmektedir. Ayriyeten, Boşnakların etnik kökenini ve kültürel kimliğini vurgulamaktadır.

Bosna-Hersek’in yerli Slav toplumlarından biri olan Boşnaklar, Osmanlı Dönemi’nde, İslam’ı benimsemişlerdir.

Malumunuz üzere, “Osmanlı İmparatorluğu’nun 15. yüzyılda fethettiği Bosna-Hersek, 400 yılı aşkın bir süre, Osmanlı egemenliğinde kalmıştır. Bu süreçte, İslam yaygınlaşmıştır ve Boşnak kimliği oluşmuştur.” (Bosna-Hersek ve Sırplar. Esat Beşer. Maraş Gündem Gazetesi. 8 Şubat 2025)

Boşnakların çoğunluğu Müslümandır. Gerçi, Boşnaklar arasında, başka dinlere mensup veya ateist bireyler de vardır.

Boşnaklar, bir Güney Slav dili olan Boşnakça konuşmaktadırlar. Sırpçadan alfabe ve Hırvatçadan bazı kelimeler bakımından farklı olan Boşnakçanın söz varlığında, Müslüman Dünyası’nın terimleri çok fazladır. Öyle ki; Türkçe’nin yeri, tarihi ilgisi ve Osmanlı Devleti’yle uzun tarih birliği sebebiyle, tüm bu terimler apayrıdır. Ayrıcalıklıdır.

Türkçe, Boşnakçanın yapısında, yalnızca söz varlığıyla değil, dil kullanımıyla da vardır. Boşnakların bayram kutlamalarında, “Bajram mubarek olsun” ifadesinin aynen kullanılması buna bir örnektir.

Boşnakça, kendine özgü iki yazılış biçimine sahiptir. Bunlardan ilki, Kiril Alfabesi; ikincisi ise, Arap Alfabesi. Ne var ki; bu iki kullanım da ölmek üzeredir. Günümüzde, Boşnakça, Latin Alfabesiyle yazılmaktadır.

Boşnakların kendilerine özgü, belirli gelenekleri ve yaşam tarzları vardır. Doğu etkisinde olan Boşnak folkloru ise, 15. yüzyıla tarihlenen uzun bir geçmişse sahiptir.

Bana Özel Açıklama

Gazeteci kardeşi olarak, kendisi için yerimin farklı ve anlamlı olduğunu vurgulayan Selçuk Kurtsatar, Bosna-Hersek ve Boşnaklar araştırma konuma ilişkin açıklamada bulunmaktadır.

Balkan Rumeli Türkleri Konfederasyonu Bosna – Hersek Komisyon Başkanı ve Akdeniz Balkan Türkleri Federasyonu Yönetim Kurulu Üyesi Selçuk Kurtsatar, Bosna-Hersek'in hepimizin aklında çok önemli iki konuda yer edindiğini belirtmektedir:

"Birincisi; Sırp katliamı; diğeri ise, bu soykırımda direnişiyle tüm dünyaya sesini duyuran büyük komutan ve devlet adamı Aliya İzzetbegoviç’in varlığı ve yaptıkları. "Haçınızı ne kadar büyük yaparsanız yapın asla hilalin üzerine çıkamayacaksınız." İzzetbegoviç’in özellikle bu sözünün bende önemli ve anlamlı bir yeri vardır.”

Selçuk Kurtsatar, 2025 İlkbaharıyla, Bosna-Hersek konusunda, aktif çalışmaları olacağı ve bu çalışmaları hakkında bana daima bilgiler aktaracağı açıklamasıyla, sözlerini tamamlamaktadır.

Takipçiniz Olacağım, Başkanım!