“Tarihini Unutan Milletlerin Coğrafyasını Başkaları Çizer”    

Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde,19 Mayıs 1919’da Kurtuluş Savaşı başladığında, sayıları 300’ü aşkın Osmanlı Paşasından sadece üçü, açıktan bu savaşın öncü kadrosunu oluşturmuşlar, 30 Ağustos 1922’deki Büyük Zafere kadar da daha 10 Osmanlı Paşası, bu savaşın komuta kademelerinde yer almışlardır. Yani Osmanlı Devletin’ den yeni Türkiye Devletine miras kalan görev başındaki general sayısı sadece 13’dür.

Doğu Cephesi, Batı Cephesi, Güney Cephesi, El- Cezire Cephesi, İç Ayaklanmalar, Pontus Hareketi gibi, ülkenin dört bir yanında ve hatta içinde savaş sürerken, bütün bu savaşları sayısı pek az olan bu generallerle yönetmek elbette mümkün değildi. Birinci Dünya Savaşı’nın yenilmiş ve dağılmış orduları yerine, yeni düzenli ordu hem kurulur hem de savaşılırken, kendisi de henüz 38 yaşında olan Mustafa Kemal (Atatürk) Paşa’nın en yakın yardımcıları, hepsi de genç ama nice savaş deneyimi kazanmış subaylardı.

Ulusal Kurtuluş Savaşı’nın üç yılı boyunca Fırka(Tümen)  ve daha üst kademelerde ki birliklerine komuta eden subay sayısı 100’dür.  Bu 100 komutanında ancak 13 tanesi Paşa (General) rütbesindedir. Geri kalanları ise bu savaşa Kolağası (Önyüzbaşı), Binbaşı, Kaymakam (Yarbay), Miralay (Albay) rütbeleriyle katılmışlardır.

Ankara hükümeti ordusunda general azlığı o kadar belirgindi ki, TBMM ordularının ilk Erkan – ı Harbiye-i Umumiye Riyasetine ( Genel Kurmay Başkanlığı), 36 yaşında bir Miralaya(Albay) olan İsmet Bey (İnönü) getirilmiştir. Miralay İsmet Bey, daha sonra, gene Miralay rütbesiyle ordu değil, Kolorduların ve hatta Cephe Komutanlarının başında bile miralaylar (albay) komutanlık yapmıştır. Refet Bey, uzun süre Cenup(Güney) Cephesi Komutanlığı ve Dahiliye Vekilliği(İçişleri Bakanlığı)’nı Miralay (Albay) rütbesiyle yürütmüştür. Miralay Tayyar Bey, Trakya’daki  Kolordunun, Bekir Sami ve Şefik Aker Bey’ler Bandırma’daki ve daha sonra Balıkesir’deki Kolordunun, Kazım Bey de Sivas’ taki  Kolordunun komutanlarıdır ve o sıradaki rütbeleri Miralay(Albay)’dır.

Üçüncü Süvari Fırkası (Tümeni) Komutanı Çolak İbrahim Bey, Kurtuluş Savaşına Binbaşı rütbesiyle katılmıştır. 1921’de Kaymakam(Yarbay), 1922’de Miralay(Albay) olmuştur.  Dördüncü Piyade Fırkası Komutanı Mehmet Nazım Bey, Maraş Komutanı Halit Bey(Akmansu), Güney cephesinde Fırka (Tümen) Komutanlığı yapan Çallı Necdet Bey, hep Binbaşılıktan Kaymakam Yarbaylığa 1921 yılında yükselmiş, ertesi yıl da Miralay(Albay) olmuş tümen ve daha üst kademe birliklerin komutanlarıdır.

Kurtuluş Savaş’ına kadar, savaşına kadar, silahlı kuvvetlerde “Paşa” olmak hep “Padişah fermanı”na bağlı olmuştur. İlk kez, Kurtuluş Savaşı sırasındadır ki, Osmanlı Paşalarının aksine daha o sıralarda Padişah Vahdettin İstanbul’da oturduğu halde, Anadolu’da direnişe katılmış Miralaylardan, terfi süresi dolmuş ve büyük yararlıkları görülmüş olanları TBMM kararıyla, padişah fermanına gerek görülmeden “Paşa” lığa yükseltilmişlerdir.

1920 ve1921 yılları başlarında “Fermansız” paşa olan ilk Anadolu Generalleri şunlardır.

1-Şark(Doğu) Cephesinden Rüştü (Sakarya) Paşa,

2-Garp (Batı) Cephesinde Cephe Komutanı İsmet (İnönü) Paşa,

 3-Cenup (Güney) Cephesinde Kolordu Komutanı Refet (Bele) Paşa’dır.  

Ayrıca 1920 – 1923 yılları arasında Türk Silahlı Kuvvetlerinden 24 Albay(Miralay) TBMM’nin onayı ile General (Paşa) olmuşlardır.

Kurtuluş Savaşı sırasında General rütbesine yükseltilen bu albaylarla, Türk Silahlı Kuvvetleri’ndeki “Paşa” sayısı daha önceki 13 Paşayla birlikte 37’ye yükselmiştir.

Savaş boyunca 8 – 9 Temmuz 1919 gecesi Mirliva (General) rütbesindeyken askerlik hizmetinden istifa eden Mustafa Kemal Paşa, 5 Ağustos 1921 ‘de TBMM kararıyla rütbesiz olarak “Başkomutan” atanmış, 19 Eylül 1921’de Sakarya Savaşı’nı kazanması üzerine “Gazi” sanı ve Müşir (Mareşal) aşamasıyla, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin en yüksek rütbesine ulaşmıştır.

Cumhuriyetin ikinci Mareşali ise, 1922 Başkomutanlık Savaşı başarısı üzerine Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Reisi (Genel Kurmay Başkanlığı) olan Fevzi (Çakmak) olmuştur.

Osmanlı Paşalarından olup Ulusal Savaşta görev alan Mirliva Nureddin Paşa, Yakup Şevki Subaşı Paşa, 1922 yılında, İlk Anadolu Paşalarından Mirliva Fahreddin (Altay) Paşa, ile birlikte Ferik (Orgeneral) ‘liğe yükseltilmişlerdir. Gene Osmanlı Paşalarından Mirliva Ali Sait (Akbaytogan) ve Ali Fuat (Cebesoy) 1923, Mirliva Kazım Paşa ( İnanç) 1924, Mirliva Nihat ( Anılmış) Paşa da 1928 yılında Ferikliğe (Orgeneral) yükseltilmişlerdir. Şark Cephesi Komutanı Mirliva Kazım Karabekir Paşa ise Ermeni Harekatından sonra  rütbesi Ferik (Orgeneral) yapılan ilk Osmanlı Paşasıdır. 

Mustafa Kemal (Atatürk)’ün Komutasındaki Türk Silahlı Kuvvetleri, modern Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kurulmasında en zor görevi üstlenmişlerdir.

Teşekkürler ATAM…Teşekkürler Türk Silahlı Kuvvetleri ..

TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİ’NİN 98. KURULUŞ YIL DÖNÜMÜ TÜRK ULUSUNA KUTLU OLSUN …..

Faydalanılan Kaynaklar

Yakın Tarihimiz – Tarih ve

Kültür Dergisi

Yazılmamış Tarihimiz

(Cemal Kutay)