Şehirlerin nüfuslarının kalabalık olması, yüzölçümleri ve binalarının çok yüksek olması önemlidir. Fakat sahabe ve evliya türbeleri ile tarihi yapıtlarının mevcudiyeti daha önemlidir. İnsanlar, böyle manevî atmosferde huzur bulurlar. Sadece maddî yapıtlar ve kalabalıklar, insanın ruhunu sıkar. Ülkemizde muazzam manevî bir atmosferin bulunduğu serhat şehri de, Kilis’tir. Nitekim bir vesile ile gittiğim Kilis’deki aralarında bir vahiy kâtibinin de bulunduğu sahabe ve evliyâ türbelerini ziyaret etme şansına sâhip oldum. Bunları şöyle sıralayabiliriz:

1.Şurahbil Zaviyesi yapıldığı dönemde kentten kopuk olarak, şehre hâkim bir tepe üzerinde yer almaktaydı. Günümüzde burası şehir merkezinde yer almaktadır. Zaviyenin haziresinde Şurahbil bin Hasene’nin gömülü olduğu söylenir. Şurahbil bin Hasene Mekkeli sahabelerdendir. Habeşistan’a hicret edenler arasında yer almış olup, Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi vesellem) ile bir çok savaşa katılmıştır. Aynı zamanda vahiy katipliği de yapmıştır. Hazret-i Muhammed (sallallahü aleyhi vesellem) vefat ettiğinde Mısır’da elçi olarak bulunuyordu. Hazret-i Ebûbekir döneminde Şam’ın fethine gönderilmiştir. Ürdün’ü savaşla, Taberiye2yi barışla fethetmiştir. Kilis’te Meşhedik denilen yerde kanlı bir savaş yapmış ve bölgede altı aykomutanlık yapmıştır. 639 yılında koleradan vefat etmiştir. Evliya Çelebi’nin tekke olarak bahsettiği eserin kesin yapılış tarihi bilinmememktedir. Türbeye batıdan girilmektedir. Üzeri çapraz tonozla örtülmüştür. Biri büyük, biri küçük iki pencere ile aydınlanır. İç kısımda bezeme yoktur. 2008 yılıiçerisnde Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restorasyonu yapılmıştır.

2. Hazret-i

Peygamber zamanında “rıtl” isimli ölçü birimini tayin eden Sahabe-i Kirâm Şeyh Muhammed Bedevî Rıttali, Hazret-i Ömer’in halifeliği zamanında Ebû Ubeyde bin Cerrâh komutasındaki İslâm ordusu ile bu bölgeye geldiğive burada m.638 (h.17) yılında şehid düştüğü bilinmektedir.

3. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde, şehrin kıblesinde aydınlık bir kubbe içinde, Şeyh Muhammed Simati isminde Hazret-i Peygamberin Çeşnigirbaşının yattığını, Hazret-i Peygamberin sofrasını (simatını) döşrdiği için kendisine “Simati” denildiğini, Hazret-i Ebûbekir zamanında şehid olduğunu anlatır.

4. Hazret-i Zübeyr, Peygamberimizin halası Safiyr2nin oğlu olup, Ebûbekir’in damadı olmakla Peygaberimizle Zübeyr ve Talha bacanaktır. İlk Müslüman olanların beşincisidir.

5. Hazret-i Talha, Zübeyr ile teyze oğlu olup, Peygamber efendimizin diğer halasının oğludur. Ebûbekir’in damadı olmakla, peygamberimiz, Zübeyr ve Talha üçü bacanaktır. İslâmiyeti kabul edenlerin altıncısıdır.

6. Meşhûr iki Kilis velisinin türbesi, iki bölümden oluşup, türbenin doğu kısmında yedi, batı bölümünde ise dört sanduka bulunmaktadır. Abdullah SermestEfendi ve oğlu Mehmed Vakıf Efendi’nin sandukaları türbenin batı kısmında yer almaktadır. Dış kısımda ise, sadece mübarek şahsiyetlerin mezar baş taşları yer almaktadır. Bu türbe, şehir merkezindedir.

Allahü teâlâ cümlemizi şefaatlarına nâil eylesin.